Przyszłość jest bliżej, niż nam się wydaje. Steven Kotler

jeszcze nie zetknęły – crowdfunding to całkiem proste rozwiązanie. Tłum (crowd), który pojawia się w jego nazwie, to miliardy ludzi aktualnie przebywających online. Natomiast finansowanie (funding) to proszenie tych ludzi o pieniądze. Najczęściej wygląda to tak, że korzystający z crowdfundingu przedstawia wszystkim zainteresowanym swój produkt lub usługę, zazwyczaj za pomocą wideo opublikowanego w przeznaczonym do tego serwisie, na przykład w Kickstarterze, i prosi o przekazanie pieniędzy w jeden z 4 dostępnych sposobów: jako pożyczkę (formalnie będzie to pożyczka społecznościowa), jako inwestycję kapitałową, w zamian za nagrodę (na przykład T-shirt) lub jako dokonany z góry zakup proponowanego produktu bądź usługi.

      Można dzięki temu zebrać sporą sumę.

      Pierwszy projekt crowdfundingowy miał miejsce w 1997 roku, kiedy Marillion, brytyjski zespół grający rocka progresywnego, dzięki internetowym datkom zebrał 60 tysięcy dolarów na sfinansowanie trasy koncertowej w Stanach Zjednoczonych. Dwadzieścia lat później wielkość tego rynku znacząco wzrosła, osiągając w 2015 roku rekordową wartość 34 miliardów dolarów. Członkowie Marillion musieli jeszcze sami zadbać o wszystkie kwestie logistyczne i organizacyjne umożliwiające przeprowadzenie zbiórki, natomiast dzisiejsi przedsiębiorcy mogą wybierać spośród możliwości oferowanych przez 600 platform crowdfundingowych w samej Ameryce Północnej.

      Kickstarter, który jest jedną z najbardziej popularnych platform bazujących na modelu nagród, przeprowadził do tej pory niemal 500 tysięcy projektów, a kwota przekazana serwisowi przekroczyła 5,2 miliarda dolarów. Przyspieszył on również znacząco proces zbierania pieniędzy. Najbardziej do tej pory udany projekt w Kickstarterze – inteligentny zegarek o nazwie Pebble Time – uzyskał finansowanie w wysokości ponad 20 milionów dolarów w czasie niewiele dłuższym niż miesiąc. W czasach, kiedy Marillion realizował swój projekt, zebranie takiej kwoty musiałoby trwać lata.

      Crowdfunding, jak wiele innych platform cyfrowych, korzysta z dobrodziejstw prawa Moore’a i notuje dwucyfrowe wzrosty. Eksperci szacują, że do 2025 roku łączna ilość pieniędzy, które będą przepływać przez ten system, wzrośnie do 300 miliardów dolarów. Jednak najistotniejsze w rozwoju tego sektora nie będzie to, ile pieniędzy jest weń zaangażowane, a raczej – kto zyska do nich dostęp.

      Serwisy oferujące mikropożyczki partnerskie, takie jak Kiva, zapewniają dostęp do kapitału także w tych miejscach na całym świecie, które od lat były ignorowane przez inwestorów. A dzięki zbiórkom opartym na nagrodach udało się sfinansować tak różne projekty, jak mało popularne technologie oczyszczania oceanów, a także wizjonerskie i przełomowe pomysły, takie jak gogle Oculus Rift. Crowdfunding, dzięki zdemokratyzowaniu dostępu do kapitału, pozwala każdej osobie, niezależnie od tego, gdzie się znajduje, na szukanie pieniędzy – o ile ma świetny pomysł i dostęp do internetu – które są jej potrzebne, żeby rozpocząć działalność. To dlatego Goldman Sachs określił crowdfunding jako „potencjalnie najbardziej przełomowy ze wszystkich dostępnych modeli finansowania”.

      Crowdfunding jest nową metodą umożliwiającą przedsiębiorcom zebranie kapitału, natomiast inwestycje wysokiego ryzyka, nasza następna kategoria, należą jeszcze do starego porządku. Przeszłość jednak zawsze odgrywała ogromną rolę w przyspieszaniu przyszłości. W ciągu ostatnich 5 dekad to kapitałowi wysokiego ryzyka zawdzięczamy między innymi Apple’a, Amazona, Google’a i Ubera, co pozwala uznać go nie tylko za siłę przyspieszającą to, co już zostało przyspieszone, ale również za jeden z kluczowych mechanizmów napędzających cały proces.

      W Stanach Zjednoczonych wartość kapitału wysokiego ryzyka wzrosła z 8,1 miliarda dolarów w 1995 roku do 61,4 miliarda w 2016. Potem nadszedł sztandarowy dla tego obszaru rok 2017. W Stanach Zjednoczonych inwestycje sięgnęły 99,5 miliarda dolarów (był to drugi wynik w historii, ustępujący jedynie rekordowej wartości 119 miliardów osiągniętej w 2000 roku, w czasach szczytu dotcomów). Jeszcze istotniejsze wydaje się to, co działo się w innych miejscach na świecie: Azja, stosunkowo nowy gracz, zwyżkowała, osiągając wartość 81 miliardów dolarów w 1995 roku, w Europie kapitał wysokiego ryzyka ustanowił tamtejszy rekord wszechczasów – 21 miliardów dolarów.

      Co istotne, duża część tych pieniędzy zasila bezpośrednio obszar technologii, co powoduje, że jeszcze intensywniej stymulują one innowacje. W znaczących technologiach przeważają inwestycje wysokiego ryzyka. Istotne wzrosty w ostatnich latach notował przede wszystkim łańcuch bloków, podobnie jak technologia interfejsu aktywowanego głosem (jak w Aleksie). Rośnie również sztuczna inteligencja, a inwestycje w tym obszarze skoczyły z 5,4 miliarda dolarów w 2017 roku do 9,3 miliarda w 2018. Podobny boom przeżywa biotechnologia, w tym obszarze zanotowano wzrost z 11,8 miliarda dolarów w 2017 roku do 14,4 miliarda w 2018.

      Pod względem możliwości zebrania zawrotnych sum w mgnieniu oka nic nie może się jednak równać z wstępnymi ofertami monetarnymi (ICO, Initial Coin Offering). Jest to nowy rodzaj crowdfundingu, wywodzący się ze świata kryptowalut i oparty na technologii łańcucha bloków. Dzięki niemu startupy mogą zbierać potrzebny im kapitał, tworząc i sprzedając własną wirtualną walutę nazywaną tokenami albo monetami. Daje ona udział w własności firmy (lub co najmniej prawo głosu) i obietnicę przyszłych zysków, może też przyjmować formę papierów wartościowych dokumentujących uprawnienia do współwłasności lub tym podobnych.