>
«ОЗГИНА МЕҲРГА ТАШНА ЮРАГИМ…»
Шеър қалб эҳтиёжидир. Уни режалаштириб ёзиб бўлмайди. Назм минбарига чиқиб келган кўплаб ҳаваскорларни биламан. Баъзилар маълум муддат ёзиб, кейин ҳаётнинг ўнқир-чўнқирларига дуч келгач, ижодни ҳам, ўзларини ҳам унутиб юборишади, ташвишларга кўмилиб кетишади. Ҳаёт ташвишларидан илҳомланиб, уни назм ипига тизган ва бундан роҳатланганлар ҳам борки, уларни ижодкор деса арзийди. Ҳалима Маликова ана шундай ижодкорлардан. У Самарқанддаги хотин-қизлар билим юртида деворий газетага шеърлар ёза бошлаган кундан буён ўзини шеърият шайдоси деб билади ва уни ҳаётининг ажралмас бир қисми деб келади. Қувонч ва ташвишларини назмда ҳам, насрда ҳам ифодалаш истаги уни тарк этмади. Болаларига она, уйда яхши бека ва мактабда намунали муаллима бўлишни ҳам эплай олди, бирини деб биридан воз кечмади. Ушбу ташвишлар унинг тимсолида бир-бирини тақозо этган ажиб бир якдиллик сифатида намоён бўлди.
Биз мактабда ўқиб юрган кезларда Ҳалима Маликованинг болаларга аталган шеърлари республика газета ва журналларида тез-тез чиқиб тургани эсимда. Унинг ижоди йилдан йилга камолга етиб, мазмун ва қамрови ҳам кенгайиб борди. Самарқанд университетини тамомлагандан сўнг у тақдир тақозоси билан Форишнинг тоғ қишлоқларидан бирида жойлашган мактабда ўқитувчи бўлиб ишлай бошлади ва маҳаллий халқ мақол ва маталларини тўплади. Кейинчалик уларни ўз шеърларида ва насрий асарларида ишлатишга интилди.
Унинг шеърлари самимий ва миллий бир ҳаё билан суғорилгандек бўлиб туюлади менга. Уларда инсоннинг меҳрга, эътиборга ташналиги тилга олинади. Инсоннинг бахтли бўлиши, ўзини хотиржам ҳис қилиб яшаши учун унчалик ҳам кўп нарса керак эмас, бир-бирига эътибор ва озгина эъзоз керак, холос. Шоира «Қўмсаб қоламан» деган шеърида ёзади:
Қоқилиб йиқилсам йўлларда ногоҳ,
Кел, дўстим, сен менинг бўлгин тирагим.
Йўлдаги тўсиқлар, ғовлардан ўтай,
Озгина меҳрга ташна юрагим.
Шоиранинг кўпгина шеърларида аёл ибоси, ҳаёси барқ уриб туради. Аёлнинг қадри унинг ибосида эканини билган шоира ушбу миллий қадриятларимизни ўз ижодида кўрсатишга уринган ва бу интилиш, айниқса, миллий менталитетимизга таҳдидлар пайдо бўлаётган, атрофдан «оммавий маданият» маҳсулотлари селдек босиб келаётган ҳозирги даврда уларнинг таъсирчанлигини янада оширгандек туюлади. Шу онда унинг «Дил изҳори» номли дуэтини эсладим, унда йигит ва қиз айтишувидаги одоб ва ахлоққа бир эътибор қилинг:
Йигит: Навосиз дутор ҳам соз бўла олмас,
Ўрдак учган билан ғоз бўла олмас,
Рашку муҳаббатни билмаган юрак
Гўё қиш – у баҳор, ёз бўла олмас.
Қиз:Кесатиқ беҳуда, эй азиз йигит,
Агар севсанг шубҳа-гумонинг унут.
Ахир, мени қийнар ҳаё, андиша,
Қизлар учун билсанг, севгидир сукут.
Мактаб илмий бўлим мудири, қишлоқ фуқаролар йиғини раиси лавозимларида ишлаган, бой ҳаётий тажриба тўплаган Ҳалима Маликованинг ижоди кейинги йилларда янада самарали бўлаётганини кўрмоқдамиз. Умри Мирзачўлда халқ хизматида ўтган Ҳалима опанинг «Эзгу умид», «Наврўз», «Отам ёди» шеърий китоблари билан бирга «Фориш қиссаси», «Лўли қизнинг бахти», «Икки қалб қиссаси» каби насрий асарларини ҳам китобхонлар илиқ кутиб олдилар.
Ҳалима Маликова кейинги йилларда қўшиқчи шоира сифатида ҳам танилиб қолди. Ҳозир унинг ўттизга яқин шеърлари ашула қилиб айтилмоқда. Улар ичида хонандалар Аслиддин Дўстов ижросидаги «Ранжитманг», «Билмайсиз», Қурсия Эсонова ижросидаги «Эркаклар», «Ғанижон устоз», Умида Мирҳамидова севиб куйлайдиган «Сен фақат меники бўлишинг керак» ва бошқа қўшиқлар бор.
Шоиранинг қўлингиздаги китобига киритилган шеърлари турли йилларда ёзилган. Уларни бирлаштириб турган хислатлар – самимийлик ва таъсирчанлик. Ҳалима Маликова ҳар бир шеърида тугал бир фикр айтишга интилади, шеърлари воқеабанд, уларда ибратлилик оҳанглари устувор. Ижодни ўз қисмати деб билган ва бу йўлда ҳормай-толмай меҳнат қилаётган ҳамкасбимизга ижодий зафарлар тилаймиз ва сиз азиз китобхонни ушбу ижод гулшанига хуш келибсиз, деймиз.
«Озгина меҳрга ташна юрак»лар меҳрга тўйсин, деймиз.
ТУШИМГА КИРДИНГИЗ
Тушимга кирдингиз, кулиб турибсиз,
Менинг ёнгинамда – бирга юрибсиз.
Юрсангиз қанийди ўнгимда ҳам сиз,
Менинг тўражоним, азиз йўлдошим.
Уйғондим дунё тинч, ўнгги-сўлим тинч,
Юракда ҳижрондан ўкинчларим зинч.
Ҳаловатли бўлинг, бўлмайин нотинч,
Менинг тўражоним, азиз йўлдошим.
Азизим, ўрнингиз жуда билинди,
Мангу айрилиқдан бағрим тилинди.
Аччиқ ёш шу онда кўзимга инди,
Менинг тўражоним, азиз йўлдошим.
Шукур, ҳаётимиз давомчиси бор,
Ватан хизматига бўлишмоқда кор.
Ҳар