иш эмес». Байыртан тынчытуу кыйын болуп келген, Хань жана Цзинь династиясынын башталышы менен император сарайында да ооздуктоо мүмкүн болбогон таасирдүү адамдардын жакындары жөнүндө эмне айтууга болот… Жэньфан мамлекеттик чиновник болуп туруп, мамлекеттин кызыкчылыгы үчүн мыйзамды коргогонго кудурети жетет, андыктан бейкүнөө адамды жазалоо менен падышанын тууганынын түпкү мүдөөсүн кантип токтотот?! Мындай ынтызарлык бүтпөгөн жагымсыз окуялардын башталышы болот, бирок өкүнүүгө кеч болуп калат. Байыркы замандан бери эле падыша гана мындай иштерди кылууга тыюу сала алат деп кабыл алынган. Күтүлбөгөн нерсеге даяр болуу – башкаруунун өзгөрбөс жолу. Суу ташкыны жок деп эле дамбаларды талкалагандарды кайдан көрдүң? Тан императору Тай-цзун чиновниктин сөзүнө сугарылып, жазаны 20 таякка чейин кыскартууга жана Сюэ Женьфаңды өз ордунда калтырууга буйрук берет.
Элге адептүүлүктүн эрежелерин үйрөтүү керек, бирок алардын каада-салтын өзгөртүүнүн кереги жок. Элдер үчүн бирдиктүү мыйзам түзүлүшү керек, бирок алардын жашоо образын өзгөртүүнүн кереги жок.
Цитата «ККП Борбордук Комитетинин улуттар боюнча жумушчу заседаниесинде сүйлөгөн сөзүндө» жана башка бир катар эмгектерде келтирилген.
ТҮШҮНДҮРМӨ
Кытай көп улуттуу өлкө жана кытай маданияты көптөгөн элдердин маданиятынын ар түрдүүлүгүн өзүнө сиңирген. Тарыхый жактан алганда, борбордук бийлик майда элдер жашаган аймактарды улуттук өзгөчөлүктөрдү эске алуу менен, бирдиктүү саясий системанын жана билим берүү системасынын принцибинин негизинде башкарат. Мындай мамиленин аркасында мамлекеттин бекем биримдиги гана камсыз кылынбастан, улуттук аймактарга өздөрүнүн улуттук маданияттарын бардык толуктугу жана боёктору менен көрсөтүүгө мүмкүнчүлүк түзүлөт.
Жаңы Кытай түзүлгөндөн бери партия жана мамлекет Кытайдын улуттук түзүлүшүнүн реалдуулугуна жана элдеринин улуттук өзгөчөлүктүрүнө таянып, майда элдер компакттуу жашаган райондордо автономия саясатын жүргүзүп келе жатат; улуттук саясаттын тандап алган курсунун тууралугу иш жүзүндө ырасталды. Дал ушул жолдо жалпы адамзаттын гүлдөп-өнүгүүсү үчүн биргелешкен күрөштүн алдында бардык элдерди бириктирүү, жалпы теңдикти камсыз кылуу, тең укуктуулуктун, биримдиктин, өз ара жардамдашуунун жана ынтымактуулуктун негизинде улуттар аралык мамилелерди чыңдоо жана өнүктүрүү мүмкүн болду. Мына ушул жолдо бардык элдер жалпы үй-бүлөнүн турмушуна аралашып, анын ар түрдүүлүгү менен биригип турганда «Сен жана мен бирбиз» деген философия ишке ашат.
ОРИГИНАЛ
Элдердин өзгөчөлүгү алардын жашаган чөйрөсүнүн шартына жараша суук же жылуу, кургак же нымдуу, кең өрөөндөр же терең дарыялар болгондугуна жараша аныкталат. Элдер мүнөзү боюнча айырмаланат: катуу, жумшак, жеңил, оор, жай, тез. Элдер беш табитти ар кандай жактырат, ар кандай механизмдерди колдонушат, ар кандай кийимдерди кийишет. Элдерге такыбалыктын бирдей эрежелерин үйрөтүү керек, бирок алардын адаттарын өзгөртүүнүн кереги