шартында жеңилдиктерди айтууда тартынуу кайра кайтарылгыс болуп өткөн, жөлөкпул алуу жалпы таанылган адамдын укугу болуп калган. Бирок, бир гана пайда таап, милдетти унутуп, пайданы милдеттен жогору коюп, ал турсун бардык нерсенин өлчөмүн пайда деп түшүнсө, жетекчи партиялык кызматкерлер, бийлик менен, пайданы суусап, коомдук жыргалчылыкты кайдыгер калтырбоосу кыйын жана жеке пайда издөөдө кызыл сызыктан өтүү оңой болуп калат. Мына ушундан улам курчап турган турмуш материалдык молчулуктун рынок экономикасына канчалык терең кирип кетсе, партиялык кызматкерлер милдет жана пайда жөнүндөгү туура көз караштарды ошончолук чечкиндүү түрдө ырастап, жанды материалдык байлыкка кул кылуудан, акыл-эсти сокур кылуудан алыс болууга тийиш, жеке кызыкчылык менен партиянын мүчөлөрү абийирге, адептүүлүккө жана тартипке карата артыкчылыктарга баш ийген кызматты ыйгарууга тийиш. Жетекчи партиялык кызматкерлер үчүн «милдетке берилгендиктин, өз каалоосун көзөмөлдөөнүн, жакшылыктын жана күчтүн артыкчылыгынын натыйжасы катары артыкчылыктарга жетишүү – чыныгы жолду түзөт».
ОРИГИНАЛ
Мугалим айткан: «Асыл эр бардык нерседе парз, адилеттүүлүктөн чыгат, иш-аракетинде такыбалыктын эрежелерин сактайт, сүйлөгөн сөзүндө жөнөкөйлүк көрсөтөт, жасаган иштеринде чынчылдыкка негизделет. Асыл эр киши дал ушундай болот!»
«Лунь юй» («Ой жүгүртүүлөр баарлашуулар китеби»), «Вэй лин гун» бөлүмү («Вэй Лин-гун»)
КОММЕНТАРИЙ
«Лунь юй» трактатынын «Вэй Лин-гун» бөлүмүндө Конфуцийдин «милдетке жана адилеттүүлүккө берилгендик» түшүнүгү жөнүндөгү ойлору баяндалат. Конфуций мындай дейт: «Асыл адам бардык нерседе милдет жана адилеттүүлүк сезиминен башталат, өзүнүн иш-аракетинде ал такыбалыктын эрежелерин сактайт, сөзүндө жөнөкөйлүк көрсөтөт, жетишкендиктеринде ал чынчылдыкка негизделген». Түп нускада «жөнөкөйлүк» деген сөз иероглиф менен жазылган, ал дагы «небере» дегенди билдирет, б.а. айтылган сөздүн мааниси: асыл эр киши өмүрүндө милдет жана адилеттүүлүк, иш-аракетинде адептүүлүк, сөзүндө жөнөкөйлүк, максатына жетүүдө чынчылдыкты сактайт. Асыл эр адам дал ушундай болот! Кошумчалай кетсек, «Янь хо» бөлүмүндө Конфуцийдин «Асыл эр адам үчүн милдет жана адилеттүүлүк баарынан жогору турат» деген ушул сыяктуу сөзү бар.
Конфуций «Бардык нерседе милдетке берилгендиктен жана адилеттүүлүктөн баштоо», «милдет баарынан жогору» деген принциптер асыл эрден милдетти жана адилеттүүлүктү урматтоону, иш жүзүндө милдетти жана адилеттүүлүктү сактоону, ошол эле учурда «иш-аракеттерде такыбалыктын эрежелерин сактоону» талап кылаарын өзгөчө белгилейт. «Ли цзи» («Такыбалык жөнүндө эскерүүлөр») трактатынын «Чжун юн» («Ортодогу окутуу») бөлүмүндө төмөнкүдөй түшүндүрмө берилген: «Милдет жана адилеттүүлүк бул керек болгон нерселер». Жогорудагы сөз айкашында «милдет жана адилеттүүлүк» «адам өзүнө алышы керек болгон жоопкерчилик жана анын бардык иш-аракеттерин көрсөтүүгө тийиш болгон адилеттүүлүк» маанисинде түшүнүлөт.