akkerboom langs die hoenderhok.
Iemand is dadelik by om dit op te tel. Eintlik is daar ’n klomp mense byderhand. Dis Pa en oom Karel van Apiesklip en sy seun Tinkie wat kom geluk sê het met die groot dag.
Tinkie praat snaaks, want sy voortande sit ver uitmekaar.
“Sssssjoe, hy trek lekker, Jako,” sê hy en gee die piering aan. “Mag ek hom ’n sssslag laat vlieg?”
Jako bly net daar staan.
Tinkie wil met die piering speel – en Tinkie gaan al na standerd vier!
Jako druk die piering in Tinkie se hande. “Ja, kom ons kyk wie kan hom die verste laat trek.”
Hy kyk om stoep toe. Sién Ma?
Sy staan by Pa en oom Karel en gesels. En sy glimlag.
Daar kyk sy nou af na Jako en Tinkie. Sy wuif vir Tinkie.
Wanneer sy saam met Pa en oom Karel wil instap by die huis, skree Jako: “Kom kyk, Ma! Ek en Tinkie gaan beurte maak!”
Ma kom met die treetjies af tot by hulle. “Ja, toe, laat ek sien. Jy’s eerste, nè, Tinkie?”
Terwyl Tinkie in die lug rondmik met die piering, sit Ma haar arm om Jako en trek hom vas teen haar.
Tinkie gee ’n effense plukkie aan die tou en die piering roer nie eens nie.
Jako lag. “Wag, laat ek jou wys!” sê hy en vat dit vinnig by Tinkie.
Ma en Tinkie staan agteruit toe hy die regte pluk gee en die piering opwoer.
Dit gly oor die top van die sipresboom, skuins verby die soldervenster, en klim boontoe oor die afgeoeste hawerland.
Jako tol in die rondte. “Kom, Tinkie!” skree hy en spring weg, sy oë net op die piering. “Ons gaan haal hom. Hy’t nog nooit so ver getrek nie!”
Toe hardloop hy skoon onder Tinkie uit.
Al hoe hoër trek die piering, asof dit mik vir die kruin van die naby berg.
Uit: Vrede op aarde, saamgestel deur Linda Rode, Tafelberg-Uitgewers, 1990. Voorheen in Sarie, 21 Desember 1983 as “Toe Kersfees weggebly het”.
Tant Hanna se Kerskonsert
Toe oom Pietie se dorsmasjien weer skielik op ’n dag langs die hawermied intrek en die hele werf baie gou onder die kafstof toe lê, is Jako se standerdvierjaar amper verby. Die eksamen is agter die rug, en die laaste paar dae mag hulle biblioteekboeke lees terwyl meneer Pansegrouw punte en persentasies uitwerk. Of hulle mag lang tye buite gaan speel.
Op die plase onder die Brandwachtberg is dit ’n anderse tyd van die jaar. Wanneer die dorsery klaar is, begin die appelkose al goed verkleur en dan is dit bakstaan tot kort voor Kersfees om die plukkery klaar te kry.
Maar iets anders maak dit vir Jako so ’n besonderse tyd: tant Hanna Oosthuizen se Kerskonsert is net om die draai.
Sy is die plaaswyk se Sondagskoolonderwyseres. In haar vierkantige, netjiese huis naby die Hartbeesrivier het sy van die kleintjies tot die amper-aannemingskinders by haar in die klas. En gereeld lê die iesegrimmige, stokou Pekinesie onder haar stoel en jy waag dit nie naby haar nie, vertel Mossie Jordaan. Eenkeer het Mientjie gehuil omdat sy nie haar teks kon opsê nie, en toe knor hy vir haar, en toe huil sy eers.
Elke jaar, die eerste Saterdagaand nadat die dagskool vir die vakansie gesluit het, hou tant Hanna met haar kinders in ’n waenhuis konsert. Dan kom dominee Du Toit van die dorp af om die seëls en diplomas vir getrouheid uit te deel. Hy vra altyd vrae, en toe sê die oudste Campbell-meisiekind, Cheryl, mos op ’n keer drie “kings” het na Jesus kom soek. Jako het amper vir haar gelag, maar toe sê Dominee sowaar dis reg. Maar die Kinderbybel sê dis drie wyse manne uit die Ooste.
Vir die konsert kry tant Hanna die Le Roux-broers om trekklavier en kitaar te speel. Ernst Erasmus is altyd Ou Jaar wat met homself spot en vir Nuwe Jaar preek, want Ernst kan sy stem so lekker oud maak. Helena Engelbrecht, met haar mooi, ligte hare, is óf die engel wat die herders laat skrik, óf Maria.
Wanneer dit al goed donker is, daag Kersvader met die geskenke op.
Jako wens met sy hele hart dat hy ook aan die konsert kan deelneem, maar hy mag nie, want hy en Dria en Braam gaan nie na tant Hanna se Sondagskool toe nie. Hy kon nog nooit vasstel waarom nie. Sy pa het iets gesê van “te ver, het nie ’n ryding nie” en veral dat hulle “nie die regte klere het nie”. Die ander kinders kom so uitgetof daar aan. Sy ma hou self vir hulle Sondagskool.
Soms laat tant Hanna vir tannie Babs en haar ma, tant Hester, toe om te help met die singery agter die papierlintskerm langs die lakengordyn. Hoekom mag hulle deelneem? En Frans le Roux wat die trekklavier speel? Hy’s darem al lankal klaar met die Sondagskool. Dan kan tant Hanna mos vir hom en sy ma en Dria ook laat sing. Braam is nog te klein. Sy pa het al baiekeer gesê hulle drie kan goed wysie hou. En sy ma ken ook mooi godsdienstige stories wat opgevoer kan word.
Daarom het hy een Sondagaand gedoen wat hy gedoen het. Dit was einde September. Die wattelbome was oortrek met geel blomtrosse. Dit was ongetwyfeld lente en die einde van die jaar was al in sig. Toe draai oom Gert en tant Hanna se ronde, grys motor in by die brug oor die stormwatersloot. Hulle kom langsaan by sy oupa en ouma in die Groothuis kuier.
Tant Hanna móét al besig wees met die oefenry vir die konsert, of anders sal sy beslis baie gou moet begin. Pieter en James en die ander seuns praat nooit eintlik voor die tyd oor die konsert nie; net partykeer laat glip een van die meisies iets.
Deur sy slaapkamervenster kan hy inkyk in sy ouma-hulle se voorhuis. Hy sien ’n stuk van die lang, donker tafel. Die deel met die gansblompot daarop. Ganse byt in mekaar se nekke in ’n kring om die pot te vorm. ’n Entjie verder staan die olielamp. Hy kan ook vir sy oupa sien, sy ou bietjie grys hare hopeloos deurmekaar. Êrens voor sy oupa moet tant Hanna kiertsregop sit. Sy is kort en maer en dra altyd iets moois om die nek. Hy wens hy kon haar sien.
Sy ouma het al vir tant Maraai vertel hoe mooi dit is om saans in die bed te lê en nog te hoor hoe sing die kinders in die huis langsaan. Tant Hanna sal hom nou ook duidelik kan hoor sing.
Jako maak die venster baie wyd oop en begin sing, amper elke Kerslied wat hy ken, net nie “Stille nag” nie. Dis te spesiaal en plek-plek moet ’n mens baie sag sing.
Nou vra tant Hanna seker wie sing so mooi. Dan sal sy ouma glimlag en vir haar sê. Nou-nou sal sy ouma hom kom roep en dan sal tant Hanna hom vra om in haar konsert te kom sing.
Maar sy ouma-hulle se bruin agterdeur bly toe. Niks roer op die sementblad in die maanlig nie.
Later hou hy maar op met sing en leun by die venster uit. Hy bly na die voorhuis toe kyk.
In ’n stadium sit sy ouma die skinkbord met koffie en rooiboluskoekies langs die gansblompot neer. En die gesels hou aan en aan.
Dalk gaan tant Hanna ’n boodskap saam met een van die kinders stuur; Mossie of so iemand.
Die hele week wag Jako, maar niemand sê iets nie. Natuurlik! As hulle nog nie oefen nie, sien tant Hanna Mossie-hulle eers volgende Sondag. Dan sal hy seker Maandag die boodskap kry dat hy ook moet kom oefen.
Die volgende week hou hy Mossie fyn dop op die skoolbus. Lyk dit of Mossie ’n boodskap het? Sy is tog nie ’n skaam mens nie. Sy sal die boodskap voor al die ander vir hom gee. Hy hoef nie daaraan te twyfel nie.
Of dalk is Mossie vies dat tant Hanna hom wil gebruik en stel sy opsetlik uit.
Die ander meisies praat ook nie oor die konsert nie.
Die Vrydag sluit die skool vir die kort vakansietjie voor die laaste kwartaal begin. Nou is daar twee Sondae nie klas nie en hulle sal ook nie in die vakansie oefen nie.
Die tweede Vrydagmiddag van die nuwe kwartaal klim Mossie ewe skielik saam met Helena van die bus af. In die deur swaai sy eers om en skree uitgelate: “Sien jou vanmiddag, Piet Pote! Tata, Piet!”
Pieter kyk vir James