“Hy is die hoof van ons hele familie tot aan die kleinste vertakking, Rina. Hy het ook die finale besluit oor ons almal se lewensweë. Ek en Marco mag byvoorbeeld nie trou sonder sy goedkeuring en toestemming nie. Marco kon ook nie ’n mediese loopbaan volg sonder Conzalo se toestemming nie. En dit geld vir ons hele familie, want almal se lewens word in sekere mate deur Conzalo beheer. Ons is slegs stukkies van ’n legkaart wat hy inmekaar pas om ’n patroon te vorm.”
“O, verdriet!” kan Rina nie help om verbaas uit te roep nie. “Geen wonder die man is so dominerend nie. Hoe hou julle dit uit?”
’n Sagte laggie borrel oor Carla se rooi lippe. “Ons word van kleins af so opgevoed,” sê sy, “gevolglik is ons daaraan gewoond.”
Daar is ’n verwarde blik in Rina se mooi oë onderwyl sy die jong Carla aankyk en versigtig vra: “Maar sê nou jy kies ’n bruidegom en jou adellike neef keur hom nie goed nie, wat dan?”
“Wel,” haal Carla haar skouers liggies op, “ten eerste kies ek nie my eie bruidegom nie; my ouers kies vir my ’n lewensmaat.” Rina verloor byna haar asem van verbystering, maar Carla praat rustig voort: “As Conzalo die man nie goedkeur nie, kies hy self vir my ’n bruidegom.”
Rina, nog steeds half deur die wind van verbystering, se blik skuif stadig na Conzalo se stil, streng gesig. Sy kan sweer daar is nou ’n effens geamuseerde vonkeling in sy swart oë. Voordat sy haar uitgesproke tong kan keer, is die woorde reeds uit: “Dis skone lawwigheid. So sal ek nooit my lewe deur ’n ander sondaar laat regeer nie. Verbeel jou, dat ek iemand sal toelaat om vir my ’n lewensmaat te kies.”
“Dit is vir my baie duidelik dat jy niks van ons gebruike en adellike tradisie hou nie, señorita,” val die marquês haar met ’n koue stem in die rede. “Tog moet ek weer op my beurt sê dat ek niks van jul Suid-Afrikaanse gewoontes hou nie. Ten eerste is dit onbehoorlik en absoluut ongehoord dat ’n jong meisie alleen deur Europa rondreis.Van jul gewaagde kleredrag,” en hy kyk afkeurend na haar kortbroekie wat af en toe guitig by die soom van haar strandjassie uitloer, “sal ek liewer niks meer sê nie.”
“Ek dink jy is bitter onredelik, señor,” praat Rina al weer haar mond verby. Maar sy voel nou te vies vir die man om haar eens daaraan te steur. Ook die onverbiddelike uitdrukking in sy streng oë bring haar glad nie van stryk nie. “Dit lyk vir my jy gun Carla geen plesier in die lewe nie. Maar ek gee glad nie om nie. Ons kan met die grootste liefde vir haar ’n duenna saampiekel, as dit dan die enigste manier is om haar iets van die lewe te laat sien. Hoe op aarde gaan sy ooit selfstandig word as sy ewig en altyd net na jou pype, of na ’n duenna s’n, moet dans?”
“Sy is nie veronderstel om selfstandig te wees nie, señorita,” verklaar die marquês koelweg. “Waarom moet sy selfstandig wees as daar ander is wat vir haar kan besluit?”
“Maar, genugtig, sy het tog ’n smaak en ’n persoonlikheid van haar eie!” troef Rina hom met openlike wrewel in haar stem.
Maar Conzalo is ’n man wat hom deur niemand laat troef nie. “Dit is nie ’n saak van smaak en persoonlikheid nie, señorita,” voeg hy haar streng toe.“Dit is eerder ’n saak van beginsels en gehoorsaamheid. ’n Selfstandige vrou skep gewoonlik onaangename probleme; probleme wat vermy kan word as sy eerder gehoorsaamheid en onderdanigheid aan die dag lê.”
“Ag, dank die Vader ek is ’n Suid-Afrikaner en nie ’n lid van jou adellike familie nie, señor . . .”
Die volgende oomblik kom die motorboot om die draai van die rivier en Rina wink hulle sonder seremonie nader.
Eers toe Basil die boot na die kant van die rivier stuur, begin Rina die adellikes met die hand groet. Sy bedank die marquês beleef vir sy gasvryheid en herinner Carla daaraan dat sy net hoef te bel indien sy lus voel om haar, Rina, te besoek. Daarna help Conzalo haar ewe hoflik om in die boot te klim. Stellig dankbaar om van haar ontslae te wees, meen Rina.
“Adeus, tot siens!” Met ’n vrolike oor-en-weer-groetery trek die motorboot vinnig weg.
2
Onderweg na Lissabon vertel Rina die drie Amerikaners van haar ondervinding met die marquês, sy neef en niggie.
Dit is reeds lank na middagete toe hulle eindelik by die hotel aankom, maar Rina voel glad nie honger nie. Die drie meisies vertrek ’n uur later om hul hare vir die dansery die aand te laat versorg.
Pas voor sononder daag hulle eindelik weer by die hotel op. Rina het ’n ligte hoofpyn, maar daaraan steur sy haar nie veel nie. Dis seker maar te wyte aan die haardroër in die salon, besluit sy. Sy neem in elk geval ’n hoofpynpil voordat hulle na die saal vertrek. Dalk word dit later erger.
Rina haal ’n deftige, silwer lamé-aandrok met ’n lae ruglyn uit die kas, maar besluit dat sy dit liewer nie vanaand sal dra nie. Dalk het sy ’n verkoue onder lede. Sy sal eerder ’n rok met ’n hoë hals kies, sodat haar verkoue nou nie onnodig gaan staan en vererger nie.
Sy krap tussen haar aandrokke rond en vind eindelik een wat geskik sal wees om vanaand te dra. Dis ’n lang swart aandrok waarvan die romp uit vyf lae sluiersy bestaan, besaai met swart blinkers wat met die geringste beweging soos liggies skitter. Die lyfie is nousluitend met ’n paar blinkertjies om die hals.
Voordat Rina eetsaal toe gaan, neem sy maar eers weer ’n hoofpynpil, aangesien haar hoofpyn nou toeneem. Aan tafel het sy nie juis ’n eetlus nie, maar wurg nogtans so ’n bietjie van alles af, aangesien sy nie middagete genuttig het nie. Vanaand is al vyf haastig. Hulle moet hulle nog gaan verklee vir die dansparty, gevolglik word daar nie onnodig aan tafel getalm nie.
Dis byna nege-uur toe Rina en die Summers-gesin voor die stadsaal uit die twee taxi’s klim. Net die punte van Rina se fyn goudkleurige skoene is sigbaar toe hulle die ruim saal binnetree. Haar hoofpyn het nou gewyk en sy voel weer in haar element.
Daar is egter so ’n gedrang in die saal dat Rina nie eens die marquês, Carla en Marco raaksien wat daar eenkant in die geselskap van twee ouerige vroue by ’n tafeltjie sit nie. Maar Conzalo, sy neef en niggie was op die uitkyk vir haar, dus het hulle dadelik gesien toe sy in die geselskap van die Summers-gesin die saal binnetree. Die edelman is werklik verras om Rina vanaand so stemmig geklee te sien. Hy het verwag dat sy ’n uiters gewaagde tabberd sou aanhê.
Daar is ’n ondeunde lig in die ou marquesa en haar suster se oë, daar waar hulle half in die middel van die kolossale vertrek op ’n kelner wag om hulle na hul tafel te neem. Carla het haar ma en tante die middag omslagtig van hul ontmoeting met die beeldskone Rina vertel en hoe sy Conzalo ’n paar keer, sonder om te skroom, vermaan en weerspreek het. Daarna kon dit nie hoër of laer nie, hulle wou hierdie buitengewone dametjie self ontmoet. Nog nooit het iemand dit gewaag om Conzalo te weerspreek nie . . . Ja-nee, dié Rina Verhoef moet beslis ’n buitengewone mensie wees om Conzalo op sy plek te wil sit, het die twee vroue geredeneer.
Noudat hulle Rina met hul eie oë aanskou, kan hulle byna nie glo dat so ’n fyn en klein mensie oor soveel durf beskik nie. Maar albei is dit eens met Carla: Rina is inderdaad die mooiste meisie wat hulle nog ooit gesien het. Haar fyn, hartvormige gesiggie, fynbesnede neus, sagte mond en fyn geboogde ligbruin wenkbroue herinner hulle sterk aan ’n pragtige Dresdenpoppie. Sy is fyn en klein, tog in alle opsigte volmaak. Selfs haar blonde hare blink soos ou goud.
“Wel, ek moet sê jy het glad nie oordryf toe jy die jong Rina Verhoef aan ons beskryf het nie, Carla,” glimlag die ou marquesa, Conzalo se ma. “Ek sal eerder sê dat jy die helfte van haar skoonheid nie aan ons beskryf het nie. Wat sê jy, Ada?”
“Ek stem volkome met jou saam, Astrid,” beaam die marquesa se suster, die señora Ada de Mora. “Ook ek het nog nooit so ’n beeld van ’n meisie gesien nie.”
Onderwyl die adellike De Valcadas en De Moras die Suid-Afrikaanse skoonheid sit en bespreek, het ’n kelner eindelik sy verskyning gemaak en Rina-hulle geneem na die tafel wat vir hulle bespreek is. Meneer Summers bestel ook sommer dadelik vir elkeen ’n drankie, maar Rina verkies ’n vrugtedrankie. Sy is nie lief vir sterk drank nie.
“Jy is vanaand die