Т. Бүреләрдән куркъдисәң, урманга бармау яхшырак… Озайттылар миңа кул төрле мәлгунь көч, кара көчләр, теләп сүндермәгә күңелемдә янган изге йолдызны. Вәләкин сүнмәде ул… Ничаклы изсә дөнья, ирке бар – куркытмыйдыр безне; елар җирдә көләм мин, һич чытып тормыйм аңар йөзне.
– Без инде язучылык миссиясен әңгәмәбездә беркадәр ачыклап үттек. Каләмгә йөкләнгән төп вазифаны һәрбер иҗатчы үзенчә аңлата. Ничекләр генә төшендермә, аны үз халкың язмышыннан берничек тә аерып булмый.
Г. Т. Милләт, бичара, һәлакәтнең чигенә җиткән… Тик каләмнән генә хәят, тик каләмнән генә нәҗат71 көтә.
– Мондый үтә катлаулы вазгыятьтә, каләмнән генә түгел, һәркемнән дә иҗтиһат сорала.
Г. Т. Зыялыларымызга һәрничек җәсарәтле72 пожарныйлар кеби, …дөрләп янган милләтне, тизрәк утка атылып, коткарырга тырышу фарыздыр. Пожарны читтән тамаша кыйлып кына көлеп тормак – ирлек түгелдер.
– Үзегезнең мөкатдәс бурычыгызны, күрәм, артыгы белән аңлыйсыз.
Г. Т. Язу язмактан ма гадә73 юк базарым… Ушбу милләт ертыгының җөен җөйлим, җебем – кара, инәм – каләм… Һәр минут миннән тели дөнья күңел җимешләрен.
– Иҗатыгызның башында сез: «Каләм ул – чиргә дәва, кайгыны юар сабындыр», – дип искәртү ясыйсыз. Дөресен әйтик, үзенең хәләл хакын даулаган халыкка яшәү дәрте бирердәй әсәрләрегез янәшәсендә һәрбарча шигъри күзәнәгеннән үтә таныш аһ-зар түгелеп торганнары да байтак. Ә андый шигырьләр белән кайгыны юып буламы икән?! Бәлки, мөмкиндер.
Г. Т. Кайгы-хәсрәткә корылган асылым-нигезем, ни эшлим?.. Ачы булгач күңелем, шигырем ачы чыга… Әрни-әрни ләгънәт әйтәм тискәре бу дөньяга… Яманлыклар тәмам мине котырталар, таяк берлә гүя корсакка төртәләр; «Нигә болай?», «Ярамый!» – дип сөйләндереп, «Тфү, чортлар! Ахмаклар!» – дип төкертәләр.
– Әмма сезнең җәрәхәтле йөрәгегездәге күтәренке рух бу яманлыклар йогынтысыннан күпкә көчлерәк ләбаса. Ә күңелнең төшенкелек халәтендә каләмне «чәнчеп» куярга була.
Г. Т. Һәркемгә үз кайгысын язарга рөхсәт инде… Канлы күз-яшь белән яздым шигырем… Шулай итеп, ачы-төче язсам да мин, чыкса кирәк яхшы ниятемнең очы.
– Шунысы гаҗәп, сез минор яңгырашлы әсәр артыннан ук бик көлкелесен дә язып куясыз бит.
Г. Т. Көлке булса кайвакыт шигъриятемнең кыйссасы, анда бар бер җанлы хәсрәт, канлы ләгънәт хыйссасы74. Уйлый торгач, мин үземнең җан ачымнан да көләм, чөнки инде кайгыра алмыйм, кайгырып арган булам.
– Кайвакыт каләм белән сөйләшеп тә аласыздыр. Уртак максатларны барлаган чакта аңа ничегрәк мөрәҗәгать итәсез?
Г. Т. И каләм!.. Без әсирләрне, ялкауларны да зур эшкә этәр; милләткә мәрхәмәт ит – зинһар, хурлыкка калдырма… Милләтнең бу хәле хикмәт китабына теркәлгәнме?.. Яз караны «кара» дип һәм акны «ак», җөпне «җөп» дип һәм шулай ук такны «так». Һәр кеше күңелен генә күрмә, милләт авыруына бак!
– Сезнең иҗат итү үзенчәлекләрен, илһамыгызның холкын беләсе килә. Ниятләгән яңа әсәрегезне ничегерәк яза башлыйсыз?
Г.