піць гарбату, і добра, бо гарбатнік адшукаўся б у апошнім з пакункаў.
Наста яшчэ не была ў кватэры – калі прызвычылася да пераездаў, то можна згадзіцца на новае жытло не гледзячы. І толькі тады, калі рэчы твае перавезеныя і дзверы за табой зачыненыя, ёсць сэнс паглядзець, што тут і як.
І пабачыць, што ты трапіла ў свет, які стварыў хтосьці іншы, паводле свайго вобраза і падабенства. А табе зноў выпадае існаваць у чужым жыцці і нават часе.
Тут панавалі шасцідзясятыя. Шпалеры ў палоску, пажаўцелыя, як вераснёўская трава. На фіранках – зялёнае лісце клёна. Мроілася, што і яно хутка пажаўцее і ападзе, толькі адзін лісток застанецца, заблытаўшыся ў рудым цюлі, як у павуцінні.
У паліраваным карычневым серванце калісьці стаяў крышталь. Стаяў так доўга, што паспеў прарасці, і калі яго здымалі, на дрэве засталіся шнары, бы ад адламаных галінак.
Не, крышталь ім не пакінулі. Кнігі – іх не шкода, вось яны. Тыя самыя, што засталіся ва ўсіх постсавецкіх кватэрах: зялёны «Айвенга», чырвоны двухтомны Маякоўскі, пярэстны штакетнік «Классики и Современники», блакітнае двухкніжжа Булгакава, чорны Рэмарк, шэры Ясенін і белы Паўстоўскі. Паміж імі, дэманструючы, што з часам драбнеюць патрабаванні і псуюцца густы, уціснутыя маленькія мяккія кніжачкі Данцовай. Нібы ўстарую прыгожую кладку ўвапхнулі сучасныя цагліны.
Каля серванта – паліраваная шафа і старая канапа.
– Бяры вялікі пакой, бо гэта ты знайшла кватэру, – Наста адчыніла дзверы ў спальню. І засталася ў тым самым часе: ложак, дзякуй што драўляны, а не жалезны, стары матрац, крэсла з трэснутаю сядушкаю, пыльная шафа – паліцы засланыя газетамі. Яшчэ тумбачка, дзверы ў якую адчыніць было немагчыма: мабыць, нехта трымаў іх з таго боку. – А я буду жыць у спальні. Як думаеш, на гэтае крэсла можна ставіць ноўтбук?
Ліза прынесла анучы, венік і вяхоткі:
– Іншага ён і не вытрымае. Паспеем за сёння прыбрацца?
Але не паспелі. Бо мылі хату, якая не мылася некалькі гадоў ці нават дзесяцігоддзяў: вокны, падваконне, падшаф’е, падканап’е.
І справа пайшла б хутчэй, каб не дываны, якія былі паўсюль: і на падлозе, і на сценах – падымаліся, як цвіль, да столі. Гаспадыня забараніла іх хаваць: мо лічыла, што гэта яны грэюць кватэру, робячы яе такой міфічна цёплай. Таму дываны знасілі на двор і вытрусілі па звычаі ці, хутчэй, па абрадзе, амаль страчаным у гарадах: павесілі на турнік і пабілі выбівалкаю. Яна таксама знайшлася ў тым часе, што панаваў у кватэры: на антрэсолях сярод ламачча, на стосе старых газет, якія Наста пакуль не змагла выцягнуць з завалу. Разабраць завал дамовіліся заўтра.
Там, пад вадой, у іншым сусвеце
Гэта толькі здавалася, што хата стаяла на самым канцы вёскі. Насамрэч яна стаяла на самым канцы свету – далей не было нічога, толькі лес, лес, лес.
Але якая там вёска: адна даўжэзная вуліца, старыя хаты чаргуюцца зпустымі, чорнымі дварамі. Вуліца – нібы сківіца з выбітымі зубамі: вайна скончылася чатыры гады таму, адбудавацца яшчэ не паспелі. Але ўсё будзе, будзе.
Плаваць Марыля хадзіла