het daardie tyd al ’n hele paar ysters in die vuur gehad. Binne twee jaar is hy in die bestuur van Upington se Afrikaanse Sakekamer en word as ’n afgevaardigde na die Handelsinstituutkongres gestuur, eers in Pretoria en die volgende jaar in Kaapstad.12
Maar dié wêreld is te klein vir Wiese. En iemand sien dit raak.
Renier van Rooyen, ’n aangetroude neef wat in daardie stadium ’n paar winkels op Upington bedryf, oortuig Wiese om weer te gaan studeer en gee hom ook die finansiële ondersteuning om dit op Stellenbosch te gaan doen, vertel die veteraan sakejoernalis David Meades in sy boek, Afrikaner-Kapitalisme: Van brandarm tot stinkryk.
Toe Wiese in 1963 op Stellenbosch aankom, was hy op 21 betreklik oud vir ’n eerstejaar. Hy laat hom weer inskryf om regte te studeer. En hy bly in Wilgenhof, die oudste manskoshuis op die dorp.
Dié koshuis, onder sy inwoners bekend as “Willows” of sommer net “Die Plek” en wat deur ander die spotnaam “Bekfluitjie” gegee is, het ’n ryke tradisie en was op sy dag die tuiste van die rugby-legende Danie Craven.
Wilgenhof was in daardie dae beslis ’n relatief verligte plek onder die manskoshuise. Dagbreek, in dieselfde straat, het ’n reputasie gehad dat hy Nasionale Party-politici soos die eerste ministers Hendrik Verwoerd en John Vorster opgelewer het. Wilgenhof se bekendste politieke figuur was die anti-apartheidstryder Beyers Naudé. Wiese land in die koshuis saam met die toekomstige opposisieleier Frederik Van Zyl Slabbert. Later is James Wellwood Basson, ’n blondekop van Porterville met die bynaam “Whitey”, ook saam met hom in Wilgenhof.
En soos op Upington is dit nie lank nie of Wiese is betrókke. Hy is ’n eerstejaarverteenwoordiger in die Juridiese Vereniging. Hy sluit by die US Debatsvereniging aan en is teen sy tweede jaar die tesourier. ’n Man wat duidelik op sy voete kan dink. Sy tydgenote bestempel hom as ’n baie doeltreffende spreker.
Wiese word in sy tweede jaar tot Wilgenhof se huiskomitee verkies. Hy stel hom dieselfde jaar ook verkiesbaar vir die studenteraad (SR). In Die Matie se verkiesingsuitgawe sê hy ’n deel van sy beleid is: “Om ’n basis vir nouer samewerking tussen Engels- en Afrikaanssprekende studente te verkry op ’n grondslag waar hulle sonder prysgawe van eie beginsels kan saamwerk.”
Wiese trek genoeg stemme om een van die studenteraad se 14 lede te word. Hy kry die portefeuljes verenigings en openbare betrekkinge.
As deel van sy take moet Wiese die beoogde subsidies wat die SR aan die onderskeie verenigings toestaan, vir goedkeuring voorlê. Maar daar is ook baie algemene idees, beleid en die sake van die dag wat bespreek word.
So stel Wiese op ’n SR-vergadering in 1965 ’n toer na Angola vir die Junie-Julie-vakansie voor. Die land is nog ’n Portugese kolonie en ’n baie eksotiese bestemming vir ’n groep Afrikaanse studente in die middel 1960’s.13
Op die volgende vergadering hanteer hy ’n saak van groter politieke belang. Hy dien ’n mosie in dat die SR die Nasionale Unie van Suid-Afrikaanse Studente (Nusas) se aansoek om amptelike erkenning as ’n vereniging by die universiteit afkeur. Nusas is ’n liberale studente-organisasie wat hom landwyd vir veelrassigheid en politieke verandering beywer. Die SR besluit Stellenbosch is nie die plek vir Nusas nie.
Op dieselfde vergadering spreek die SR sy misnoeë uit oor ’n vereniging wat die Amerikaanse burgerregte-aktivis dr Martin Luther King as spreker na die kampus genooi het. Die SR aanvaar sonder teenkanting ’n mosie om die betrokke vereniging in te lig:
Dat hierdie afkeur gegrond word op die feit dat dr King in wese ’n onrusstoker is wat bloedige misdade pleeg in die naam van vryheid.
Dit was die jaar nadat King die Nobelprys vir Vrede gewen het.
In die derde kwartaal van 1965 herkies die kampus Wiese as SR-lid vir die volgende jaar.
Weer het hy baie ysters in die vuur, want Wilgenhof kies hom ook as primarius – die hoof van die huiskomitee. Dit is ook omtrent hierdie tyd dat hy een oggend wakker word – so vertel hy later jare – en besef hy gaan nooit weer op Upington bly nie.14
Hy is ook net mens, want een aand in September verlaat hy ’n SR-vergadering vroeg “weens akademiese drukte,” toon die notule. ’n Ander keer sê hy sy akademie het ’n “draai na die ergste geneem”. En so neem hy ’n rukkie langer as normaal met sy BA (regte)-graad. Hy verwerf dit eers teen die einde van sy vierde jaar.15
Wiese dien saam met ’n klomp teologiestudente – algemeen bekend as tokkelokke – in die SR. Die kampuspolitiek is in daardie dae in ’n baie groot mate beïnvloed deur die manne wat aan die kweekskool studeer om hulle as predikante in die Nederduits-Gereformeerde Kerk te bekwaam.
Anders as die vrye era van die 1960’s aan die universiteite in die Westerse wêreld, is Afrikaanse kampusse nogal konserwatiewe plekke. So is daar nog daaroor geredeneer of vrouestudente in die openbaar mag rook. Die Matie dra gereeld rubrieke oor die universiteit se Christelik-nasionale karakter of sommer reguit oor die onaanvaarbaarheid van voorhuwelikse seks.
In Junie 1966 is Wiese een van die voorstellers van ’n mosie dat die SR in die toekoms volgens fakulteite verkies moet word en nie deur die vrye voorstelling van kandidate nie. Hy doen dit op ’n “monstervergadering” in die Ou Hoofgebou, ’n byeenkoms waar al die studente teenwoordig mag wees en ’n regstreekse sê het. Die Matie som dit so op:16
Die implikasies? Die kweekskool se invloed in die Matielandse studentepolitiek moet beperk word. Maar sulke dinge word nooit openlik gesê nie – daarom moet ander sprekers die voorstellers daarop wys dat hul eintlike motiewe is om die tokkelokke, die bastion van Christelike beginsels op die kampus, se voete onder hulle uit te skop.
Die Maties stem met ’n groot meerderheid teen die plan vir proporsionele verteenwoordiging. Die tokkelokke sou vir ’n tyd nog die septer swaai.
Dieselfde jaar hou die SR ’n dinee en op die spyskaart vir die geleentheid plaas die organiseerder ’n foto van elke SR-lid.
“Bo elke lid se kop het hy ’n stralekrans gehad, maar bokant Christo se kop het hy toe ’n Goodyear tyre gesit,” vertel Boy Geldenhuys, self ’n teologiestudent en daardie jaar se SR-voorsitter.17
Die jaar 1966 is een van groot opskudding op kampusse, want in dié stadium is instellings met Engels as voertaal nog relatief “oop” – studente van alle rasse word toegelaat. Maar die regering het planne om in te gryp en die deelname aan kampuslewe tot wittes te beperk. Rasse-aangeleenthede by die universiteite maak gereeld opslae.
“Ikeys verkies nie-blanke op Studenteraad” lui ’n opskrif in Die Matie daardie jaar.18
In Junie reis senator Robert Kennedy, ’n sterk aanspraakmaker op die presidentskap in die VSA, na Suid-Afrika.
Die SR is teen sy besoek gekant. Wiese maan op ’n vergadering dat die SR “versigtig” moet wees met die Kennedy-aangeleentheid en veral ook nie die indruk moet wek dat die linksgesinde Nusas die land se studente se enigste verteenwoordigers is nie. Uiteindelik ontvang die manskoshuis Simonsberg Kennedy op Stellenbosch. Die politikus, die ontslape John F Kennedy se broer, sterf in 1968, soos sy ouboet, in ’n sluipmoordaanval. Toe Kennedy se familie dertig jaar ná sy toespraak by Simonsberg die land besoek, is Wiese hul gasheer.
In Julie 1966 hou die Afrikaanse Studentebond (ASB), wat al byna twee dekades bestaan, sy jaarlikse kongres op Stellenbosch. Gemoedere loop hoog omdat Nusas besluit het om die Suid-Afrikaanse vlag te verwerp.
Afrikaner-studente van oor die hele land kom bymekaar om “Eenheid” te bespreek en die bond wys Geldenhuys as president aan.
As deel van die verrigtinge neem die ASB ’n omstrede mosie van dank aan. Hy bedank ene SED Brown, die redakteur van ’n regse maandblad genaamd South African Observer. Sy publikasie het vooraanstaande Afrikaners, onder andere Rembrandt se stigter, dr Anton Rupert, die US-rektor, prof HB Thom, en die nyweraar Hendrik van Eck, iets genoem wat in daardie stadium as ’n reuse-belediging beskou is – liberaal!
Wiese is nie hiervoor te vinde nie. Saam met Simonsberg se primarius, Willem van Drimmelen, loods hy ’n petisie en het gou meer as ’n duisend handtekeninge