Frau Sprick ist es ein besonderes Anliegen, dass ihre leider vom Aussterben bedrohte niederdeutsche Muttersprache gepflegt wird. Das Interview mit Herbert Suhr führte sie Ende November 2007 daher in dithmarscher Mundart – op Plattdütsch – und verfasste anschließend einen Zeitungsbericht, der im Dezember 2007 in zwei Teilen als ‚Dithmarscher Geschichten’ in der Dithmarscher Landeszeitung veröffentlicht wurde.
Lesen Sie hier zunächst vor der hochdeutsch verfassten Lebensgeschichte Herbert Suhrs diese Erzählung auf Niederdeutsch – op dithmarscher Plattdütsch:
Een Seemannslegende to Leevtieden
Een Seemannslegende to Leevtieden
Dithmarscher Geschichten op Platt vertellt vun Anne-Marga Sprick
De öllste Loots in Brunsbüttel! – Dor sitt he in sien schöön Huus an de Brook, de Kapitän Herbert Suhr. Markt man em sien 95 Johr an, wenn he vertellt mit regen Kopp un scharpen Verstand? – Nee, wiss nie. – Vertellt ut een Leven, dat ut den normalen Rohmen fallt, – wat een Landrott dat all gorni in Kopp wüll, – over ok de erfohr´n Seelüüd ophorken lett un Respekt afnödigt.
Fief Johr fehlt den olen Kapitän an een vull Johrhunnert, een unruhig Johrhunnert, wo dat Episoden geev in Herbert Suhr sien Leven, de he sick wiss in junge Johr´n so nie dacht harr. Dat Schicksol knütt de Fodens, een miteenanner verbunnen. Kapitän Suhr vertellt ut sien Kinnertied, vun de ole Schipperfamieln, de dat Seefohrerblood em ok verarvt hett.
Kapitän Suhr vertellt ut sien Kinnertied, vun de ole Schipperfamieln, de dat Seefohrerblood em ok verarvt hett. –
Grootvadder harr all en egen Ewer op de Güntsiet vun de Elv an de Oste. Vadder Suhr fohr een nied Schipp vun 150 Tünn (Bruttoregistertonnen) mit dree, veer Lüüd an Besatzung an Bord, woto över längere Tied ok sien junge Fruu to reken weer mit twee lütte Kinner, för de dat Schipp dat Tohuus ween is. Düsse lütten Woterküken sind wiss oftmols in Weg ween, so hett de besorgte Mudder ehr to Sekerheit ok mol anbunnen hatt.
Söön Herbert is 1912 to Welt komen, hett poor Johr vör sien Schooltied as lüttjen Buttje op See verbrocht, hett sick ´rinspeelt op´t Schipp in´t harde Seemannsleven.
Kinnerogen sehg veel! Se sehg´n Wind un Wellen un de Hovens, – denn Vadder Suhr fohr op de Ostsee twischen Schweden un Dänemark, as he ut den Krieg 1917 ut Russland torüch weer.
– Vadder Hermann Georg Suhr, * 23.07.1886 in Warstade –
Eenmol hebbt se in een Minengürtel fastseten, denn dat Schipp is noch een Seilschipp ween ohne Motor. En Marine-Schipp hett sick dorvör hookt, hett süm so ut de Gefohr ´rutslepen kunnt. – Herbert Suhr kann sick noch good dorop besinnen, weet ok noch genau, wosück de Hovens utsehn in Wismar, Saßnitz un Stettin.
He un de lütt Swester mussen beide een Pass hebben, so wullt de Vörschrift. Dat Passbild vun 1917 is opwohrt worr´n, een Rarität ut de Kaisertied.
Denn fung de School an för den lütten Moot. Mudder muss mit de Göörn landfast warr´n, Vadder mookt wieterhin sien Seetörns, – over kunn sick op sien Jung´n verloten! In de Ferien weer he weller an Bord. As he acht Johr ween is, geev em de Schoolmeister teihn Doog vör de Ferien Verlööv, un he kunn mit Vadder op en lange Reis vun söben Weken goh´n. Se schippern no Dänemark un Schweden ´röver, bet se denn hier weller an de Küst vör Anker gungen. – Loter hett H. Suhr niemols een Bangen spöört op de groten Weltmeere, wo Woter un Wellen sick mitünner optörmt hebbt so hooch as een Huus un de Brekers över Bord spööl´n.
Wer de Gefohr fröh kennen lehrt, weet ok dormit umtogoh´n.
Dat is so kloor as Woter ween, dat Vadder Suhr sien Söön no teihn Johr Schooltied op´t Schipp nohmen hett. So hett Herbert Suhr dor fief Johr fohrt, gung as Matroos af, besöcht 1933 de Stüürmannsschool in Hamborg, – jüst in de Tied, wo de Hokenkrüüzfohn optrocken worr. Mit Patent A 5 un een Exomen as Funker streev he weller no´t Woter hin. De junge Stüürmann nehm nu ok sien Levensstüür sölben in de Hand. He löös sick vun Vadders Schipp, fung bi de Ostsee-Reederie an, de uter de Ostsee-Stooten ok no England fohr, wieter dool no Gibraltar. Herbert Suhr lehr alle möglichen Hovens kennen, wuss um de Gewässer Bescheed.
Over de Welt weer wiet un dat Fernweh dreev em op grote Fohrt. Europa worr to eng, also sehg he sick um, kunn bi de Hamborg-Amerika-Lien anfangen, mookt 1936 twee Reisen no Niederländisch Indien. De gröttern Inseln sünd Sumatra, Borneo, Celebes, Java.
Vun Hamborg gung´t no Antwerpen, wo loodt worr no Süd-Afrika.
So vertellt de Käpten vun Kapstadt, hett 1936 al op den Tafelberg stoh´n. Domols is he ok dor ween, wonehm nu de Weltmeisterschaften utdrogen warr´n schüllt.
Kap der Guten Hoffnung weer umrundt un dwars över´n Ozean damp dat Schipp no Java, dör de Sunda-Stroot no Celebes. Een Reeg vun Hovenstädte lepen se an, torüch gung de Reis dör den Suez no Hamborg to. Een tweete Reis stunn weller an no de holländischen Kolonien wiet achter in Asien. – Dorno muster Herbert Suhr af, – he wull weller to School, to Schipper-School, sa as he segg. 1937, he is 25 Johr ween, harr he sien „Koptein op grote Fohrt“ in de Tasch.
En jungen Kapitän, dat kann man wull seggen. Glieks den anner´n Dag, so vertellt Suhr, hett he sick friewillig bi de Kriegsmarine meldt, kunn over no korte Tied sien Seesack weller packen, wiel he vun Johrgang her nie mehr foot worr.
Ob em dat dor in de Kaseern in Wilhelmshoven ok jüst so topass ween is? Wo he doch de Schippsplanken ünner de Fööt bruukt. – Bi de Hapag kunn he an Bord as drütte Offzeer op een ganz „dolles“ Schipp goh´n. Dat is de „BURGENLAND“ ween.
Weller stunnen twee Reisen no Ostasien an, no China, no Japan. De BURGENLAND harr ok över dörtig Passajeers an Bord, leep männig Hoven an as Singapur, Manila, Hongkong, Changhai, – fohr dör dat Gelbe Meer an de Küst vun Japan lang. In Yukohama, de Hovenstadt vun Tokio, is domols een riesig Erdbeben ween. De Ruinen vun dat Beben leten dat Utmoot dorvun ohnen.
So vertellt Herbert Suhr, vertellt vun de Reis dorno to een Niejohrsfohrt vun 1938 op 39.
Se stüür´n no de Bermudas op een rein Passajeerschipp, een 25.000 Tünner. Geev domols veer Scheep vun de Reederie, de to de Vergnögungs-scheep höör´n. Dat weer de Dütschland, de New York, de Albert Ballin un de Hamborg. H. Suhr fohr op de Hamborg. Ok dor hett he wesselt, kunn een Trepp höger stiegen, 1939 op de „WASGENWALD“ as tweete Offzeer anfangen, un een grote Reis leeg vör de Hand.
Wat de Reis söben Johr duur´n schull, dat kunn de junge Offzeer nie weten. De WASGENWALD stüür no Nordost-Amerika, leep loter in den Golf vun Mexiko in, un denn no China un Japan, eenmol um den Erdball. So weer de Ploon.
De WASGENWALD is een Frachter ween, nehm as Lodung in Hamborg Kisten an Bord, de vun düütsche Juden opgeven ween sünd mit Weertsoken dorbin, – all´ns wat süm an´t Hart leeg un dat noch mööglich weer, mit Schipp een Deel vun´t Egendom to retten no Amerika ´röver.
1939! Kapitän Suhr seggt, weer nie to marken, wat de Krieg all vör de Döör stunn. In de veel´n Hovenstädte, wo he sick domols umseh´n kunn, hett sick nix anbohnt.
De WASGENWALD hett fief lange Weken bruukt över den Pazifik, vun den Golf v. Mexico dör den Panama-Konol, denn över dat unendliche Woter no China un Japan. De Stadt Kobe in Japan, de vör etliche Johr´n vun een slimm Erdbeben dropen worr, hebbt se anlopen, u. a. Över Korea gungen se no de Philippinen. Överall in de Hovenstädte is dat mööglich ween, sick Land un Lüüd antoseh´n. Kloor is de Tied begrenzt ween, over mitünner stunn ok mol en Inlodung för Kapitän un Offzeers an.
Op de Philippinen, de H. Suhr al kenn vun de Burgenland her, weer´t rein amerikonisch. Vun de Amerikoner sünd se as Nautiker good mit Norichten versorgt ween, un de Düütschen hebbt överall in en good Anseh´n stoh´n. „Oh ja, wi weer´n geern seh´n in China un Japan“, so seggt