görürsən ki, sən təmizliyinlə kimləri özünə düşmən eləmisən.
– Mən nə biləydim axı…
– Bilmək lazım idi.
– Bəs onda şahın xəzinəsi? Ölkənin mənafeyi?
Göygöz əsəbiləşdi.
– Ay zalım oğlu, sən nə qoyub, nə axtarırsan? O dilənçiləri aparıb yemək verirdin ha, elə bilirsən onların yadında qalacaqsan? Dilənçini dilənçi kimi yaradan Allahdır. Allah bilir nə eləyir.
– Axı Nadir şah ölkəni dilənçilikdən qurtarmaq istəyir.
– Olacağa çarə yoxdur, Pənahəli bəy.
Pənahəli bəy hiss eləyirdi ki, Nadir şahın ətrafına yığılanlar bu Xorasan dilənçilərindən də pisdir. Onların ən yaxşısı Göygözdürsə və hətta o da Nadir şahı başa düşmürsə, işlər xarabdır. Hətta başa düşsə belə, şahın dediyini eləyəsi deyillər. Pənahəli bəy aydın görürdü ki, Nadir şahın ətrafındakılar, əslində, hökmdarın əleyhdarıdırlar, hər addımda öz maraqlarını, mənfəətlərini düşünürlər. Pənahəli bəy kimi Nadir şaha kömək etmək istəyənləri isə gözdən salmaq, aradan götürmək üçün fürsət axtarırlar.
Bəli, Pənahəli bəyin gözləri artıq xeyli açılmış, çox şeyin fərqinə varmağa başlamışdı.
Göygöz qalxıb çıxanda Pənahəli bəy onun bu istidə belə qalın əba geyməyinə təəccübləndi. Şahın xalası oğlu həmin əbadan Hindistanın isti, bürkülü havasında da ayrılmamışdı. Üstəlik, hər dəfə oturub-duranda əbanın ağırlığı aydın hiss olunurdu. Pənahəli bəy yalnız indi başa düşdü ki, Göygözün əynindəki əba deyil, xəzinədir – oğurluq xəzinə!
Birdən ona elə gəldi ki, bu şayiələrdə elə Göygözün də əli var. Niyə buradan çıxıb getməyimi istəyir? Yeri geniş olacaq, daha çox oğurlayacaq. Üstəlik, Pənahəli bəyin yoxluğundan istifadə edib özü Nadir şahın sevimlisinə çevriləcək. «Yox, mən burada qala bilmərəm. Fitnə-fəsad baş alıb gedir. Bir gün başımı əkərlər, oğlum İbrahim heç qəbrimi də tapa bilməz. Yaxşı, bəs bu Göygöz niyə deyir ki, gecə get… O da məlumdur. Yolumu kəsib payıma düşənləri almaq, özümü də qətlə yetirmək istəyir. Yox, bu tərəkəmə balasını bu qədər də sadəlövh və aciz bilməyin. Atam həmişə deyərdi ki, dad göygöz, dişi seyrək, kosa adamdan.... Haradan gəldi çıxdı mənim qabağıma bu Göygöz?» – Pənahəli bəy ürəyində fikirləşdi.
Göygöz tez qayıtdı.
– Günortadı, dedim yemək gətirsinlər.
Bir azdan onlara piti gətirdilər. Süfrəyə göy soğan, buğlanan təndir çörəyi qoydular.
Göygöz dedi:
– Götür, Pənahəli bəy.
Pənahəli bəy piti qabının birini götürüb öz qabağına qoydu. Özünü elə aparmağa başladı ki, Göygözün niyyətindən agah olduğu hiss edilməsin.
Nahardan sonra Göygöz dedi:
– Gün batanda gələrsən bura. Mənim adamlarım var, onlar səni bir neçə mənzil yola salıb qayıdacaqlar. Yoxsa azarsan.
– Çox sağ ol! Sən həmişə mənə kömək olmusan Gedim hazırlaşım.
Pənahəli bəyin bu cavabından Göygöz sakitləşdi.
Göygöz səhər tezdən düşərgəyə gəldi. Nadir şah namaz qılırdı. Namaz bitəndən sonra qəlyanaltı eləyəndə onun yanına getdi. Şahın qarşısında baş əyib dedi:
– Mənim başımı vurdur, şahım, məni asdır. Əmr eləyin lap məni güllə ilə vursunlar.
Nadir şah təəccüblə ona baxdı. İşarə elədi ki, süfrəyə otursun. Onunla zarafat da elədi, çünki səhər-səhər şahın kefi nədənsə xeyli kök idi.
– Hindistan səfərindən sonra Pənahəli bəydən başqa hamınız onsuz da həmin cəzalara layiqsiniz. Orada nə oyunlardan çıxdığınızı bilirəm.
Yenə də Pənahəli bəy. Yenə də bu qarabağlı balası.
Nadir şah ağzındakı tikəni çeynəyib uddu və soruşdu:
– Yaxşı, de görüm nə eləmisən? Adam öldürmüsən?
– Yox.
– Bəs nə olub?
– Sənə sədaqətli kimi gətirdiyim Pənahəli bəy qaçıb.
– Niyə? Necə qaçıb?
– Bilmirəm. Dünəndən yoxdur. Gündüz mənə söylədi ki, kimsə ona deyib, bəs sən Nadir şahın qəzəbinə gəlmisən. Çünki Hindistanda əli təmiz olmamısan. Mən də dedim get şahın özünün yanına. O vaxtdan yoxa çıxıb.
Nadir şah hirsləndi:
– Onu sənin kimi avaralar, böhtançılar qaçırdı. Gördünüz ki, hamınızdan fərasətli, hamınızdan təmiz, hamınızdan da sədaqətlidir. Gözünüz götürmədi. Gözünüz götürmədi ki, Nadir şahın yanında belə bir adam olsun.. Əgər indi onu tapıb gətirməsən, bilirsən sənə nə cəza verəcəyəm? Əvvəl dar ağacından asdırıb yarımcan olanda düşürtdürəcəm yerə. Tüfənglə yaralatdırıb, qılıncla başını bədənindən ayırtdıracağam. Sonra da meyitini yandırdırıb, sür-sümüyünü topa qoydurub atdıracağam.
– Şah sağ olsun, haqlısan. Bir də axı onun barəsində demişdim. Onun ürəyi xain olmasa, qaçmazdı.
Nadir şah süfrədən məcməyini götürüb Göygözün başına çırpdı.
– Mən dedim izləyin. O, təmiz, düz adam olmasa, pisliyini eləməmiş getməzdi. Onun, belə görünür, heç bir günahı yoxdur. Bütün bu işlər sənin o keçəl başının altından çıxır. Get axtar, harada olsa, Pənahəli bəyi tap gətir. Lazım gəlsə, cəzasını özüm verəcəyəm.
7
Pənahəli bəy yol yoldaşı olan Xudaverdi ilə Arazı keçdi. Buradan Qarabağ, Mil düzü başlayırdı. Yay idi, qanqallar qurumuş, yovşan ətri hər yanı başına götürmüşdü.
Pənahəli bəy atdan düşdü. Cilovu əlinə alıb xeyli piyada yeridi. Yovşan iyini acgözlüklə sinəsinə çəkdi. Aslan kişinin dindirməsən dinməyən oğlu Xudaverdi də onun kimi elədi. Xeyli yeridilər.
– Xudaverdi, yovşan iyindən xoşun gəlir?
Xudaverdi dinmədi. O da atası kimi tacir idi və düzlərdə az olmuşdu. Elə beləcə yol gedib, yol gəlmişdi. Onun xoşuna baramanın iyi gəlirdi. Həm də Pənahəli bəy kimi çoxdandır qəriblikdə yaşamırdı…
– Vətən iyi gəlir. Qarabağın yovşanının iyi mənə vətəni yada saldı, – Xudaverdinin dinmədiyini görən Pənahəli bəy əlavə elədi.
Sonra onlar təzədən atlanıb Arazboyu yuxarıya çatdılar. Əvvəl Bəhmənliyə dəyib, oradan yaylağa qalxacaqdılar. Bəhmənliyə az qalmışdı.
Pənahəli bəy bilirdi ki, Nadir şahdan qaçıb qurtarmaq çətin işdir. Onu mütləq axtaracaqdılar. Lap xeyirxahlıqla da axtarsalar, Pənahəli bəy əsla üzə çıxmaq fikrində deyildi. Başa düşmüşdü ki, şahın sarayı onun üçün baş daşında yazısı belə olmayan məzardır. Yenidən saraya qayıtsa, oradan salamat çıxa bilməyəcəkdi…