e>
NAMƏLUM ADAMIN GƏLİŞİ
Naməlum adam fevralın əvvəlində, soyuq bir qış günündə gəldi.
Aypinqdə şiddətli külək əsir, çovğun getdikcə güclənirdi. Buna baxmayaraq o, dəmiryol stansiyasından piyada gəlmişdi. Onun qalın əlcəkli əlində balaca, qara bir çanta vardı. Naməlum adam başdan-ayağa qədər bürünmüşdü. Şlyapasının geniş kənarları onun üzünü tamam örtmüşdü.
O, donmuş halda, yorğun ayaqlarını güclə çəkərək özünü “Arabaçı və atlar” mehmanxanasına saldı. Çantasını yerə atıb boğuq səslə dilləndi:
– Siz Allah, ocağı qalayın, mənə isti otaq verin!
O, üstünün qarını çırpıb kirayə barədə danışmaq üçün mehmanxana sahibəsinin arxasınca qəbul otağına keçdi. Söhbət qısa oldu. Naməlum adam misis Hollun masası üstünə iki soveren1 atıb mehmanxanada otaq tutdu.
Missis Holl müsafirin otağına süfrə, qab-qacaq, stəkan apardı və xüsusi təmtəraqla stolun üstünə düzməyə başladı. Buxarı çırtıltıyla yanırdı. Müsafirin hələ də şlyapasını və paltosunu çıxarmaması missis Hollu son dərəcə heyrətə salmışdı. Pəncərənin önündə dayanmış naməlum adam arxasını missis Holla çevirib yağan qara tamaşa edirdi. Sanki nə barədə isə çox dərindən düşünürdü. Missis Holl onun çiynində əriyən qarın damla-damla xalçanın üstünə töküldüyünü gördü.
Bu zaman mehmanxana sahibÿsi onun böyük göy gözlük taxdûğûnû vÿ üzünün tamam örtülü olduğunu gördü.
– İzin verin, cənab, sizin palto və şlyapanızı aparım, – deyə Missis Holl ona müraciət etdi. – Mən onları mətbəxə aparıb asaram, quruyar.
Naməlum adam başını çevirib çiyninin üstündən ona baxıb:
– Mən onları soyunmağı münasib bilmirəm, – dedi.
Bu zaman mehmanxana sahibəsi onun böyük göy gözlük taxdığını və üzünün tamam örtülü olduğunu gördü.
– Yaxşı, cənab, – dedi. – Kefiniz necə istəyir, elə dә olsun.
Naməlum adam heç bir cavab vermədi və yenə üzünü pəncərəyə tərəf çevirdi. Missis Holl söhbətin baş tutmadığını görüb stolun üstünü tələsik düzəltdi və otaqdan çıxdı.
Sahibə geri qayıdarkən onu yenə də daş heykəl kimi pəncərənin qabağında dayanan gördü. Missis Holl qayğanağı və vetçinanı stolun üstünə qoyub ucadan dedi:
– Yemək hazırdır, cənab.
– Təşəkkür edirəm, – deyə о cavab verdi.
Sahibə otaqdan çıxıb qapını örtməyincə naməlum adam yerindən tərpənmədi. Sahibə getdikdən sonra tez çevrilib stola yanaşdı.
Mehmanxana sahibəsi mətbəxə qayıdıb xardal qabını doldurdu və onu qızılı naxışlı qara siniyə qoyub qonaq otağına apardı.
O, qapını tıqqıldadıb içəri girərkən qərib adam nəyi isə gizlədirmiş kimi cəld hərəkət etdi. Qadın stolun altında ağ bir şeyin yox olduğunu güclə sezə bildi. Sahibə xardal qabını stolun üstünə qoydu. Bu zaman qonağın palto və şlyapasının buxarının qabağındakı stuldan asıldığını gördü, buxarının polad barmaqlığında isə bir cüt yaş çəkmə vardı.
Missis Holl qəti addımlarla buxarıya yaxınlaşdı və etiraz qəbul etməyən bir tərzdə dedi:
– Zənn edirəm, indi bu şeyləri qurutmaq üçün aparmaq olar.
Müsafir boğuq bir səslə:
– Şlyapama dəyməyin, – dedi.
Qadın çevriləndə müsafirin dümdüz oturub ona baxdığını gördü. Gözləri alacalanmış və heyrətdən dili tutulmuş qadın bir dəqiqə sanki quruyub qaldı.
Müsafir üzünün aşağı hissəsini nə isə ağ bir şeylə örtmüşdü, belə ki, ağzı və çənəsi heç görünmürdü. Lakin missis Hollu heyrətə salan tək bu deyildi. Müsafirin alnı ağ tənziflə sarınmışdı. Hətta qulaqları da sarıqlı idi. Üzündə sarıqlı olmayan yalnız çəhrayı burnu idi. Naməlum adam ağ yaxalıqlı, qəhvəyi məxmər gödəkcə geymişdi. Qara saçları çarpaz sarılmış tənzifin altından pırtlaşıq halda çıxdığından o, son dərəcə qəribə bir görkəm almışdı. Naməlum adam qəhvəyi əlcəkli əli ilə dəsmalı üzünə tutaraq tünd-göy gözlüyü arxasından mehmanxana sahibəsinə baxmaqda davam edirdi.
Sahibə paltarları götürüb dedi:
– Bu saat bunları qurudaram.
Naməlum adam sərt səslə dedi:
– Təşəkkür edirəm.
Sahibə otaqdan çıxarkən yenə də onun ağ tənziflə sarınmış başına və tünd-göy gözlüyünə baxdı. Naməlum adam ağzını hələ də dəsmalla örtmüşdü. Qadın gördüklərindən elə bir vahiməyə düşmüşdü ki, qapını örtərkən bütün vücudu titrəyirdi.
Missis Holl stolun üstünü yığışdırmağa gəldiyi zaman naməlum adam arxasını pəncərəyə çevirərək küncdə oturmuşdu. Görünür, yeyib doyduqdan və isindikdən sonra o özünü yaxşı hiss edirdi, artıq əvvəlki kimi acıqlı danışmırdı.
– Stansiyada mənim bəzi әşyalarım qalıb, onların dalınca adam göndərmək olarmı? – dedi.
Qadın:
– Ancaq sabah! – deyə cavab verdi.
Qərib sarıqlı başını nəzakətlə aşağı əyərək:
– Daha tez mümkün deyilmi? – dedi.
Sahibə mümkün olmadığını dedikdə o çox narazı qaldı:
– Heç cür mümkün deyil? – deyə israr etdi. – Bəlkə, bir adam tapasınız?
Missis Holl onu söhbətə cəlb etmək ümidi ilə suallarına həvəslə cavab verirdi:
– Stansiyaya gedən yol çox dikdir. Keçən il bu yolda bir ekipaj çevrilmişdi. Sərnişin və arabaçı yıxılıb ölmüşdü. Eh, ölüm gözlə qaş arasındadır. Bir dəqiqənin içərisində hər şey ola bilər, elə deyilmi, cənab?
Lakin qonağı söhbətə cəlb etmək o qədər də asan deyildi. O, tündrəngli gözlüyünün arxasından qadına sakitcə baxaraq:
– Zəhmət olmasa, mənə kibrit verin, – deyə birdən-birə onun sözünü kəsdi. – Çubuğum sönüb.
Qonağın bu saymazyanalığı sahibənin xoşuna gəlmədi. Qadın bir an ona acıqlı-acıqlı baxdı, lakin qonağın verdiyi iki sovereni yadına salıb kibrit gətirməyə getdi.
Qadın kibriti stolun üstünə qoyduqda o:
– Təşəkkür edirəm, – dedi və arxasını ona çevirib yenidən pəncərəyə baxmağa başladı.
MİSTER TEDDİ HENFRİNİN İLK TƏƏSSÜRATI
H ava qaralanda missis Holl düşündü ki, kirayəçinin otağına gedib ona çay təklif etmək yaxşı olardı. Elə bu zaman mehmanxanaya saatsaz Teddi Henfri girdi.
– Missis Holl, necə murdar havadır, – dedi. – Mən isə yüngül ayaqqabı geymişəm.
Missis Holl saatsazın sözünü təsdiq etdi və onun alətlərini özü ilə gətirdiyini görərək sevincək dedi:
– Bir halda ki buradasınız, zəhmət çəkib bizim qonaq otağındakı saata baxaydınız.
Qadın saatsazı qonaq otağına apardı. O, qapını açarkən müsafirin buxarı qabağında kresloda oturub mürgülədiyini gördü… Onun tənziflə sarınmış başı yana əyilmişdi. Bir an qadına elə gəldi ki, kirayəçinin üzünün bütün aşağı hissəsi dəhşətli, geniş açılmış ağızdan ibarətdir.
Birdən naməlum adam tərpəndi, kresloda gərnəşdi və əlini qaldırdı. Bu zaman qadın ona daha diqqətlə baxa bildi, onun üzünün indi dəsmal əvəzinə şərflə örtülü olduğunu gördü. Mehmanxana sahibəsi:
– Cənab, izin versəydiniz, saatsaz saata baxardı, – dedi.
Qonaq