Чингиз Айтматов

Dəniz kənarı ilə qaçan alabaş


Скачать книгу

oturmuşdu. Körpə onu yuyub geri çəkilən dalğalara məhəl qoymadan ağlayır və qışqıra-qışqıra təkrar edirdi: “Kimdir mənim atam? Haradadır mənim atam?” Çolaq qardaş lap mat qaldı, binəva bilmədi nə etsin. Körpə isə onu görən kimi dedi: “Sənsən mənim atam! Məni öz yanına apar, mən sənin oğlunam!”

      Çolaq qardaşın başına belə bir əhvalat gəldi. O, oğlunu götürüb öz yanına apardı. Oğlan tez böyüdü. İgid və mətin bir ovçu oldu, ad-san qazandı. O, anadan bəxtəvər doğulmuşdu: tor atırdı – o qədər balıq düşürdü ki, yığıb-yığışdırmaq olmurdu, ox atırdı – dəniz yırtıcılarının bu üzündən dəyib o üzündən çıxırdı. Şöhrəti meşələr keçdi, dağlar aşdı, uzaqlara yayıldı. İş elə gətirdi ki, meşə adamlarının qəbiləsindən olan bir qızı ona hər cür hörmət-ehtiramla ərə verdilər. Onların uşaqları dünyaya gəldi və buradan da Balıq-qadının nəsli artmağa başladı.

      O vaxtdan da bayramlarda belə mahnılar oxunur:

      Ulu Balıq-qadın, harda üzürsən?

      Sənin isti bətnin – həyat mənbəyi.

      O isti bətnindən törəmişik biz –

      Dəniz kənarında göz açmışıq biz.

      Dünyada ən yaxşı yer – isti bətnin.

      Ulu Balıq-qadın, harda üzürsən?

      Nerpa başı kimi bəyaz döşündən

      Bizə süd vermisən sahil boyunda.

      Ulu Balıq-qadın, harda üzürsən?

      Üzəcək yanına ən güclü kişi:

      Bətnin zaman-zaman barlansın deyə,

      Nəslin zaman-zaman çoxalsın deyə…

***

      Bu yuxu Orqanda hər dəfə uzun müddət keçib getməyən çaşqınlığa bənzər bir duyğu yaradırdı. O bu yuxunun həqiqət olduğuna o qədər inanırdı ki, adi həyatda belə halları heç kimə danışmalı olmadığı kimi, Balıq-qadınla olan görüşlərini də heç kimə danışmırdı.

      Bəli, o, qocaya həm sevinc, həm kədər, həm də ruhi iztirablar verib onu tez-tez yoxlayan yuxu – sirdaş idi. Orqan bu barədə düşünərək öz anlaşılmazlığı və əsrarəngiz əlamətlərilə adama daim əzab verən yuxuların canlı həyatla gözəgörünməz, arasıkəsilməz əlaqəsini başa düşməyə çalışırdı. Bu an özünü belə bir məqamda tuturdu ki, o, ruhunun bütün iztirablarına baxmayaraq, daim həmin yuxuların qayıtmasını istəyir, daim onunla – Balıq-qadınla görüşün dözülməz həsrətini çəkir…

      Orqan onunla dənizdə görüşərdi. Onun həsrətilə sahilə çıxar, gəlişini gözləyər, ayaq izlərinin tez itdiyi, lakin qürub etmiş günəşin sönmüş şəfəqlərinin qara, hərəkətsiz kölgələrinin qaldığı kimsəsiz sahil qumları üzərində intizarla gəzərdi. Qara qar kimi yapıxıb qalmış kölgələrin üstü ilə o, güclü, ürəkyaxan bir kədər dünyasına qapılaraq addımlayardı. Sevgi, arzu və ümid qəmi onun başından aşıb-daşardı, dəniz isə sakit və biganə qalardı. Tənhalığın o gərgin, kimsəsiz dünyasında nə bir külək, nə bir səs, nə bir xışıltı olardı. O isə hey dənizə baxıb möcüzə gözləyərdi. Səssiz dalğaların onun addımladığı yol boyunca sahilə səssiz ağ köpük axını qovub gətirməsi ona çox ağır gələrdi. Karlaşmış, lallaşmış bu boşluqda o, gözləyə-gözləyə qaldıqca əhvalının daha da pis olduğunu, qəlbində sakitləşmək bilməyən Balıq-qadın həsrətinin daha da coşduğunu hiss edərək özünə bir yer tapa bilmirdi, hətta yuxuda da başa düşərdi ki, əgər Balıq-qadını görməsə, əgər Balıq-qadın gəlib çıxmasa, onun halı pis olacaq. Bəzən o bu səssizliyə dözməyib Balıq-qadını çağırmağa başlayardı. Ancaq öz səsini eşitməzdi, çünki bu qəribə yuxuda heç bir səs olmadığı kimi, onun səsi də yox idi. Dəniz isə susardı. Bütün bunlar onu əsəbiləşdirərdi. O nə edəcəyini bilməzdi. Yalnız Balıq-qadının ona səadət verə biləcəyinə inanırdı. Ona görə də onu ümidlə gözləyirdi.

      Balıq-qadın, nəhayət, sürətlə üzüb suyun üzünə çıxanda, dalğalar arasından üzünü arabir göstərib ona doğru üzəndə dünyanın sükutu uçqun kimi dağılardı. O, səslərin qayıtmasını – yenidən oyanıb sahilə çarpan dalğaların nərəsini, küləyin vıyıltısını, başı üzərində uçan qağayıların səs-küyünü sevinclə qarşılardı. O, haray-həşirlə dənizə cumar, balina kimi sürətlə üzən bir canlıya çevrilərək onun yanına tələsərdi.

      Balıq-qadın isə onu gözləyər, coşqun halda dövrələr vurar, bir göz qırpımında suyun üzündə durardı. Həmin anlarda bütün bədənini şux, canlı ehtirasla titrədərək qəfildən dənizə düşmüş ən adi qadın kimi görünərdi.

      O, Balıq-qadının yanına çatdıqda onlar birlikdə okeana üzərdilər. Get-gedə sürətlənən yürüşlərində bir-birinə yüngülcə toxunaraq yan-yana, çiyin-çiyinə üzərdilər. Onun həsrətini çəkməsi, yolunda tənhalıq və qəm- qüssə əzablarına qatlaşması da elə bu anlardan ötrü idi.

      İndi onlar bir yerdə idilər. Onlar ağlasığmaz qüvvə və sürətlə qarşılarına çıxan dalğaların köpüklərini bədənləri ilə yararaq oraya, əlçatmaz üfüqə doğru tələsirdilər. Onlarla yanaşı isə suyun üzərinə güzgü ləkəsi kimi düşüb səyriyən, dalğaların üstüylə şütüyən bədirlənmiş Ay onları müşayiət edə-edə inadla gedirdi.

      Onlar nə qədər iti üzürdülərsə, Orqanın ehtirası da bir o qədər şiddətlə coşurdu. Orqan yorulmaq bilmədən üzür, özünün bütün həyat cövhərini son zərrəsinədək kürütökmə yerinə aparan qızıl balıq kimi, var gücüylə irəliyə can atırdı. O, məhəbbətdən məst olaraq üzürdü. Sehrkar Balıq-qadın isə onu okeanın lap dərinliklərinə çəkib aparır, bədəninin zərif hərarəti, çevikliyi və cəldliyi ilə Orqanı əfsunlamağa davam edirdi.

      Onlar susur, heç nə barədə danışmırdılar, yalnız su axınları və sıçrantıları içərisində aydın görünməyən üzlərinə alışmağa çalışaraq aramsız surətdə elə bir-birinə baxır, tale tərəfindən onlar üçün təyin edilmiş yerin və saatın səbirtükədən, getdikcə daha da artan intizarı qoynunda durmadan baş alıb okeana gedirdilər.

      Lakin onların o yerə, o məqama nə əlləri çatırdı, nə ünləri yetirdi…

      Əksər hallarda onun yuxuları qəflətən bitər, yarıda qırılar, tüstü kimi çəkilib yox olardı. Belə hallarda o çaşıb qalardı. Sözün əsl mənasında, pərt olar və sonra da kədərlənərdi, nə isə bir tamarzılıq, təminolunmazlıq hissi keçirərdi. Kefi ayazıyanda, bir xeyli vaxt keçəndən sonra yuxularını əvvəldən yadına salar, gördüklərinin mənasını anlasın deyə ciddi surətdə fikrə gedərdi. Çünki ürəyində inanırdı ki, onun yuxusuna girənlər yuxudan daha artıq bir şeydir. Axı adi yuxu, sən onu xatırlasan da, bir az vaxt keçəndən sonra həmişəlik unudulub gedir. Balıq-qadın və onunla bağlı yuxuları isə Orqan heç vaxt unutmurdu, onun haqqında həqiqətən həyatda olmuş və hələ də mövcud olan bir varlıq kimi düşünürdü. Buna görə də qoca, Balıq-qadınla yuxudakı vüsalını və gözlənilməz ayrılığını, deyəsən, gerçək vaqiə kimi qəbul edərək hər dəfə ürəkdən mütəəssir olurdu.

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст