hiss olunurdu ki, mənim heyrətim onun ürəyincədir. – Bir az əvvəl dedim ki, indi həqiqi, mahir cinayətkarlar yoxdur. Deyəsən, yanılmışam. Alın oxuyun!
Şerlok Holms belə deyib qasidin gətirdiyi məktubu mənə uzatdı. Mən onu oxuduqdan sonra:
– Qulaq asın, bu ki dəhşətdir! – deyib köks ötürdüm.
– Hə, deyəsən, adi cinayət hadisəsi deyil, – Holms soyuqqanlılıqla söylədi. – Zəhmət olmasa, məktubu bir daha və ucadan oxuyun.
Mən məktubu yüksək səslə oxumağa başladım, orada yazılmışdı:
“Hörmətli, cənab Şerlok Holms!
Bu gecə Brikstoun-rouddakı Loriston-Qardens, 3 ünvanında iyrənc bir cinayət hadisəsi baş verib. Gecə saat iki radələrində polis işçilərimizdən biri növbədə ikən həmin ünvandakı evdə işıq görüb. Binada yaşayış olmadığından bu onu şübhələndirib. Qapı açıq imiş. Əməkdaşımız içəri daxil olduqda ilk olaraq yaxşı geyinib-kecinmiş bir kişinin cəsədini aşkarlayıb. Onun cibindən vizit kart tapıb: “Enox C.Drebber, Klivlend, Ohayo, Birləşmiş Ştatlar”. Cəsədin üzərində heç bir soyğunçuluq, ya da zorakılıq əlaməti aşkar edilməyib. Döşəmədə qan ləkəsi olub, intəhası meyitin üzərində heç bir yara yoxdur. Böyük ehtimalla, cəsəd həmin evə başqa yerdən gətirilib. Lakin başa düşə bilmirik ki, bu necə ola bilər… Bir sözlə, əməlli-başlı ilişmişik. Saat 12-yə qədər gəlsəniz, sizinlə hadisə yerində görüşə bilərik. Gələ bilməsəniz, onda mən işin gedişatı barədə sizə xəbər verərəm. Hər bir halda, fikirlərinizi mənimlə bölüşsəniz, çox şad olaram.
Sizə hörmətlə, Tobias Qreqson”.
Mən məktubu oxuyub bitirdikdən sonra dostum dedi:
– Qreqson Skotlənd-Yarddakı ən bacarıqlı xəfiyyələrdən biridir. O da, Lestreyd də digərlərindən fərqlənirlər. İkisi də diribaş və enerjili adamlardır, lakin heyrət doğuracaq qədər bayağıdırlar. Gözəllik yarışına çıxan qızlar kimi bir-birilərinin paxıllığını çəkir, yola getmirlər. İkisi də eyni vaxtda izə düşsə, bax bu çox maraqlı olardı.
Holms təəccüb doğuracaq şəkildə mızıldanaraq danışırdı. Lakin mən buna bir o qədər də əhəmiyyət verməyib dedim:
– Zənnimcə, bir dəqiqə də vaxt itirmək olmaz. Gedib sizə fayton çağırım?
– Hələ gedib-getməyəcəyimə qərar verməmişəm. Mənim kimi tənbəl yer üzünə gəlməyib. Buna baxmayaraq, tənbəllik üstümə hücum çəkəndə ondan qurtulmağın da yolunu bilirəm.
– Siz ki belə bir mürəkkəb cinayət hadisəsini çoxdan arzulayırdınız!
– Əzizim, bunun mənə xeyri var? Tutaq ki, mən həmin qətlin üstünü açdım. Axı faydasını Qreqsonla Lestreyd görəcəklər, onların şan-şöhrəti artacaq. Mənim məsləhətlərimin həlledici rol oynaması isə kimsənin vecinə olmayacaq.
– Hər halda, sizdən kömək istəyən birindən yardım əlinizi əsirgəməməlisiniz.
– Qreqson ağıllı adamdır, bilir ki, mən onsuz da bu işdən xəbər tutacağam, ona görə də qabaqdangəlmişlik eləyib və özü məlumat verib… Bir halda ki getmək lazımdır, onda bir yerdə gedib görək nə məsələdir.
Bunu deyib Holms həyəcanlı halda paltosunu götürməyə getdi. Tezliklə öz otağından səsləndi:
– Siz isə şlyapanızı götürün.
– Mən də sizinlə gəlim?
– Başqa işiniz yoxdursa, əlbəttə, gəlin.
Bir dəqiqə sonra ikimiz də faytonla üzü Brikstoun-rouda tərəf gedirdik.
Hava tutqun, dumanlı idi. Buna baxmayaraq, yoldaşım kefikök görünürdü. O, yolboyu elə hey kremon skripkalarından[15] danışır, Stradivariusla Amatinin[16] skripkaları arasındakı fərqi izah edirdi. Mən isə susurdum: tutqun hava kefimi pozmuşdu, üstəlik, hadisə yerinə yaxınlaşdıqca qanım lap qaralırdı. Nəhayət, onun musiqi tarixi ilə bağlı mühazirəsini kəsib dedim:
– Elə bil bu iş sizi qətiyyən düşündürmür.
Holms tövrünü pozmadan cavab verdi:
– Məsələnin mahiyyətini bilmədən hər hansı fərziyyə irəli sürmək yanlışdır. Ortada vur-tut ölüm hadisəsi var. Biz bunun hətta qətl olub-olmadığı barədə də məlumatsızıq. Odur ki bəri başdan ciddi götür-qoy eləməyə, mülahizələr yürütməyə dəyməz. Bu, işin sonrakı gedişatına pis təsir eləyə bilər..
– Hər halda, bir azdan hər şeyi öyrənəcəksiniz, – mən belə deyib işarət barmağımı irəli uzatdım. – Bu da Brikstoun-roud! Səhv eləmirəmsə, cəsədin tapıldığı evə çatmışıq.
– Doğrudur. Hey, faytonçu, dayanın! – Holms tələm-tələsik səsləndi.
Bundan sonra ev yoldaşımın təkidi ilə nəyə görəsə faytondan enib sonuncu yüz yardı piyada getdik.
Dalanda yerləşən Loriston-Qardens, 3 ünvanındakı binanın vahiməli görünüşü var idi. Elə ilk baxışdan buranın təhlükəli bir yer olduğu qənaətinə gəlmək olardı.
Küçədən bir qədər aralıda ümumilikdə dörd bina var idi: onların ikisində yaşayış olsa da, digər ikisində heç kəs yaşamırdı.Cəsədin tapıldığı bina həmin iki boş binadan biri idi və onun pəncərələri küçəyə baxırdı. Bəzi pəncərələrə üzərində “Kirayə verilir” yazılan kağızlar vurulmuşdu. Binanı küçədən seyrək və quru kolların sarmaşdığı alçaq taxta çəpər ayırırdı. Çəpər boyu dar cığır uzanırdı. Gecə yağış yağdığından ətrafda gölməçələr əmələ gəlmişdi. Küçə boyu isə üstündə taxta barmaqlıq olan üç fut hündürlüyündə kərpic hasar uzanırdı. Ətrafda maraq üçün toplaşan xeyli adam var idi, bir nəfər yekəpər polis onların daha da irəli getməsinə mane olurdu.
Elə bilirdim, hadisə yerinə çatan kimi Şerlok Holms vaxt itirmədən binaya girib təhqiqata başlayacaq. Lakin belə olmadı. Deyəsən, ev yoldaşımın iş prinsipləri tamamilə fərqli idi. O, soyuqqanlı şəkidə irəli-geri addımlayır, ətrafa nəzər salır, dalğınlıqla səmaya baxır, üzbəüz evlərə boylanırdı. Adama elə gəlirdi ki, cəsəd və onun tapıldığı yer Holmsu qətiyyən maraqlandırmır…
Müşahidələrini bitirdikdən sonra ev yoldaşım tələsmədən dar cığırla, daha doğrusu, cığırın kənarındakı otluqla yeriyərək diqqətlə yerə baxmağa başladı. Bu müddətdə Şerlok iki dəfə dayandı; hər dəfə də onun yüngülcə qımışdığını gördüm. Nəmli torpaqda xeyli ayaq izi var idi. Bunların bəzilərinin polislərə aid olduğunu müəyyənləşdirmək hətta mənim üçün belə çətin deyildi. Aydın görünürdü ki, həmin izlər polis çəkmələrinindir. Ümumiyyətlə isə, bu qarışıqlıqda Holmsun diqqətini çəkəcək nəsə olacağını düşünmürdüm. Buna baxmayaraq, ev yoldaşımın ağlına bələd idim və mənim gözümdən yayına biləcək şeyləri onun asanlıqla görə biləcəyinə şübhə etmirdim.
Evin qapısı önündə bizi ucaboylu bir nəfər qarşıladı. Həmin adamın işıqlı siması vardı, saçları kətan rənginə çalırdı, əlində isə