bəxş olunub insana, bəyim. O işıqdan – eşqdən xəbəri yoxdu insanın. Ehtirasın sehrinə qapılıb, vəhşi ehtirası eşq zənn eləyir. Aldanır. Yanıb məhv olur. Diqqət yetir, gör nə danışır sənin Bakirən – Qumralın! Bozqurdlar, Cəbhəçilər Arazın şimalında hakim olandan sonra, bilirsən ki, çox dağıntılar eləyiblər orda, millət tamam lütlənib.
Türkiyəyə, buraya axın başlanıb, çörək dalınca gələnlərin arasında bizim “Bakirə”lərlə işləyən ruslar da var. Saçlarını boyayıblar, türkdən seçilmirlər. Sahibimizin canişının tapşırığı ilə əvvəlcə bura – mənim yanıma gəlirlər. O qədər adamın arasında bircə nəfər də ləyaqətli kişi görmədim, Bəy. Təsəvvür eləyə bilməzsən nə qədər əzab çəkmişəm hər birini insan sifətinə salmaq üçün… Sən xoşbəxt adamsan, Bəy. Bu yaşında səni də göndəriblər mənim sərəncamıma. Rütbəcə indi mən səndən böyüyəm, Bəy. Diqqət yetir, deyirəm xoşbəxt adamsan sən.
Əgər məndən dərs almalısansa, demək, hələ də nə isə çox məsuliyyətli, şərəfli işə göndərəcəklər səni… Min doqquz yüz altıncı ildə nə iş görmüsən bu tayda? Lap qədimlərdən “Türkə-EvƏrEyə – Yevreyə düşmən olan Asorulardan ibarət dəstələr toplamısan, İranda dərs demisən, hazırlayıb, silahlandırıb keçirmisən Şimali Azərbaycana, guya Ermənidilər. Erməni – müsəlman davası başlamısan. Sənin həyatın, nümunə¬vi fəaliyyətin haqqında danışırdım mən burda, deyirdim öyrənin o kişinin təcrübəsindən.
Məhz onun işi sayəsində Türkün – “Yevrey”in – EvƏrEyin başı qarışdı milli ədavətə, Rus yeridi doldu Azərbaycana. Yoxsa bu gün biz burda belə sərbəst işləyə bilərdikmi?! Belə bəxtəvərsən sən, Bəy! İndi, necə eləyərlər, bil və agah ol, yüz on üç yaşında ikən yeni-yetmə oğlan eləyəcəm səni. Bəli! Burda eşq yolundasan sən. Keç, yuyun, paltarını dəyiş, dincəl, başlayaq. Nəyə? Eşq dərsinə! – – Qumral qumrova dönüb, cingildəyə – cingildəyə bəyi soyundurub, hücrədən dala açılan qapıdan o yanda ilıq, ləzzətli hovuza itələdi, öz əli ilə çimdirib, öz əli ilə qurulayıb, yumşaq ipək xalat geyindirdi.
Alçacıq, dəyirmi stolun üstündə çay buğlandı.
Qumral elə ötürdü:
– Eşq yolunda tələsməzlər. Nizami deyir: “Elmin yolu tükdən də incədir”. Eşq qışqırmır, sakit, rəvan danışır. Susur, dinləyir. Elmin sozünü kəsmir. Nizami deyir: Mənim eşq bağımda meyvə çoxdu. Meyvənin acısı var, şirini var. Zəhərlisi, zəhərsizi var. Hər bir nemətin dadına baxmalısan”.
Bəy nə yediyini, nə içdiyini bilmirdi. Gözəlliyin sehrindən gözləri dumanlanırdı.
Qumral qolunu Bəyin boynuna doladı. Susuzlaqdan yanan torpaq yağışdan necə yumşalarsa, qocanın qaysaqlı, quru dodaqları da eləcə yumşaldı, titrəyib, Qumralın dodaqlarına yönəldi. Əmma yenə də qəribə, sakit təbəssümlə qarşılaşdı.
– Bir iqlimdən başqa iqlimə düşəndə çox yeyən adamın məcazı pozulur, sonra heç nə yeyə bilmir, Bəyim. O taydan, zversovxozdan gəlmişən sən. Mən istəməzdim ki, Mazandaran meyvəsi Bünyad bəyin məcazını pozsun və Bəyim eşq hücrəsində xəcalətli olsun. Hələlik bu əlim, qolumdur eşq bağının meyvəsi. Nemətini bəyəndinsə, səbr elə, iqlimə alış. Əgər dərsimdən bəhrələnsən, Cənnətə düşəcəksən.
Yumşalmış torpaq həlim yağış çisəyindən necə bəhrələnərsə, Bünyad bəy də elə bəhrələndi: zərif gözəlin şadyanalığından sevinib, qəhqəhə çəkdi.
– Ümidvaram ki, qaçmaram, Bakirə balam! Razıyam səbr eləməyə. Əmma unutma ki, belə işdə qocalar səbirsiz olurlar. İqlimə alışmağım çox çəkəcək?
Qumral bu suala cavab əvəzində tamam başqa sözlər dedi:
– Sən məni tanımırsan, bəyim. Bakirə deyiləm mən, Qumral da deyiləm. Nizami Cəncəvinin yaratdığı Furak adında hind qızıdı bu danışan.
Bünyad bəy diksindi.
Bəy bir qurtum çay içib çeçədi.
– De görüm bu “Furak” kimə xidmət eləyir? Başqalarına işləyirsənsə, bu hovuzda boğaram səni!
Furak sakitcə soruşdu ki:
– Sahibimizin agenti Bəy Buşa xidmət eləyərmi? Daimi nəzarət altında, Buşa xidmət mümkünmü?
Bünyad bəy sözün sonrasını gözlədi.
Furak dedi:
– Heydər Əliyevə satılaram?
Bünyad bəy, qaş-qabaqlı:
– Lazım gələndə çox şey olur, – dedi.
Furak, bir qədər düşüncəli:
– Bu müharibə, bilirsən, etnik məsələ üstündədir, – dedi. – əgər bütün planet EvƏrEy – “Yevrey”, ƏrÜz – “Rus” və sair ÖdƏrlərindən ibarətdisə, bu Odər xalqı özünü niyə tanımır, elə döyüşür? Dildi səbəb, dindi, ya nədi?
Bünyad bəy çaşqınlaşdı.
– Məni deyəsən doğrudan da boş-boşuna göndərməyiblər sənin yanına.
Furak əlini bəyin əlinin üstünə qoyub sığal çəkdi:
– Afərin, Bəy. Lap ilk söhbətdən dəyişirsən. Bilirsən ki, mən Xızıda böyümüşəm. Və bilirəm ki, “Xız” sözü olmayıb. Babalarımız AğÜz olublar. Bağdayın indiki “Qazax” mahalı içində olan, köhnə AğÜz vilayəti hətta Türkiyə ərazisini də əhatə eləyib vaxtı ilə. Düzdü? Sən axı yaxşı bilirsən “Midiya” – Bağday tarixini. De görüm bu tarixi bilən AğÜz (xızı) Odərləri ilə “Yevrey” Odərləri arasında heç bir fərq olmadığını bilən adam, keçmişdə vətəndən tərik düşüb “Türk” adlanan bədbəxtlərimiz keçmişdən niyə ƏrÜz – “Rus”la yola getmir?
Bünyad bəy nədənsə birdən-birə qəmli görünürdü.
– “Rus” EvƏrEy Türkün əleyhinə döyüşməz. Türk özü EvƏrEyi tanımır.
Furak dik qalxdı.
– Bəs sən niyə döyüşürsən, ay yaramaz Bəyim?! Sən qəsdən burda – İranda Bağ adı ilə yox, “Muğ” adı altında yaşayanlarımızı niyə qırmısan?
Bəy qururla:
– Sovet kəşfiyyatçısıyam mən, kommunistəm. Antitürk tərbiyələnmişəm – dedi – Mən kin mücəssəməsiyəm.
Furak yenə duruxub, adi səslə:
– Elə isə, özün de görüm, sənin Qumralın ikən dəyişib Furak olan bu qız kimindir?
Furak sözünü tamamlamaq üçün yenə əlini Bəyin əlinin üstünə sürtdü.
– Dediyim dərs böyük, əxlaqi siyasi dərsdi, incimə. Nizaminin “Xəmsə”sini oxumusan sən. Yadındadımı “həft peykər”də Hind gözəli Furak Bəhrama necə dərs deyir?
Bünyad bəy düşünmədən:
– Nağıl danışır, – dedi. – Bir naməlum şəhərdə naməlum bir qəssabın danışdığı nağılı danışır Furak.
Furak qımışdı.
– Nədi