Омар Хайям

Rübailər


Скачать книгу

qәbrimizin otlarına kim baxacaq.

      «Üsyanım ilә heç kәsi yandırmır odum…»

      Üsyanım ilә heç kәsi yandırmır odum,

      Bir kimsәnәdәn yaxşılığa yox umudum,

      Xalqın sitәmindәn göyә qalxan әl ilә,

      Xeyir olmadı heç, hansı әtәkdәn tutdum.

      «Çərxin dönüşündə görmürəm bir məfhum…»

      Çərxin dönüşündə görmürəm bir məfhum,

      Dünya әzabından özgә hәr şey mövhum,

      Öz işlәrimә diqqәt edib mәn görürәm

      Ömrümdә mәnә olmadı bir şey mәlum.

      «Mәndә bu nәfәs saqiyә sadiq qalmış…»

      Mәndә bu nәfәs saqiyә sadiq qalmış,

      Xalqdansa mәnә bu bivәfalıq qalmış;

      Axşamkı şәrabdan bir udum qalmışsa,

      Söylә, nә qәdәr ömrdәn artıq qalmış?

      «Kafirlik ilә din arası bir andır…»

      Kafirlik ilә din arası bir andır,

      Şәkk ilә yәqinin arası bir andır.

      Xoşluqla keçir sәn bu әziz ömrü bu gün,

      Sağlıqla ölüm fasilәsi bir andır.

      «Bihudә yerә hәr tәrәfә cummamalı…»

      Bihudә yerә hәr tәrәfә cummamalı,

      Әsr ilә ayaqlaşmalı, rәhm ummamalı,

      Zәrlәr nә verirsә fәlәyin nәrdindә,

      Yalnız o naxışlara baxıb oynamalı.

      «Çatmır ki әlin sәnin bu gündәn sabaha…»

      Çatmır ki әlin sәnin bu gündәn sabaha,

      Çәkmәk sabahın dәrdini boş bir sövda.

      Qәlbin ayıq isә bu günü zay etmә,

      Yoxdur bu qalan ömrümüzә çünki vәfa.

      «Növbәtlә bu gün ömür cavanlıqdı mәnә…»

      Növbәtlә bu gün ömür cavanlıqdı mәnә,

      Badә içirәm, bu kamranlıqdı mәnә.

      Eyb eylәmәyin ki, acıdır mey, xoşdur,

      Ondan da acı bu zindәganlıqdı mәnә.

      «Alәm dediyin vücud şәkildir, heçdir…»

      Alәm dediyin vücud şәkildir, heçdir,

      Doqquz tәbәqә bu göy sәma, bil, heçdir,

      Sәn xoş yaşa, bu ölüm-dirim keşmәkeşi

      Bir lәhzәyә bağlıdır, o da bir heçdir.

      «Ey çәrxi-fәlәk, bu kin, әdavәt sәndәn…»

      Ey çәrxi-fәlәk, bu kin, әdavәt sәndәn!

      Hәr zülm doğub sәnin qәdim şivәndәn!

      Ey torpaq, әgәr döşün yarılsa, şәksiz

      Min dürrü cavahirat çıxar sinәndәn!

      «Ey qәlb, zәmanәdәn ki sәn qüssәdәsәn…»

      Ey qәlb, zәmanәdәn ki sәn qüssәdәsәn,

      Ruhun birdәn çıxıb gedәndir, bil sәn.

      Әylәş bu çәmәndә, xoş yaşa bir neçә gün,

      Az sonra çәmәnlik bitәcәk türbәndәn.

      «Bir sirli vücuddan törәmişdir bu cahan…»

      Bir sirli vücuddan törәmişdir bu cahan,

      Mahiyyәtini bu cövhәrin yoxdur açan.

      Hәr kәs nә gәlib ağlına bir sözdü deyib,

      Әslindә nәdir, dәrk elәmir bir insan.

      «Bu kuzә mәnim günümdә bir dilxun olub…»

      Bu kuzә mәnim günümdә bir dilxun olub,

      Bir şux gözəlin saçlarına vurğun olub.

      Boynundakı qulp o aşiqin bir qoludur,

      Yarın sarılıb boynuna bir mәcnun olub.

      «Dünya deyilәn alәmimiz bir qoca dam…»

      Dünya deyilәn alәmimiz bir qoca dam,

      Onda otarır öz atını sübh ilә şam,

      Yüz Cәmşidi yormuş, yola salmış bu saray,

      Bir kordur ki, onda yatıb yüz Bәhram.

      «Zәr tәştinә bәnzәr bu sәma zümrüdrәng…»

      Zәr tәştinә bәnzәr bu sәma zümrüdrәng,

      Çox dövr elәmişdir, yenә dә dövr edәcәk.

      Bir vaxt bu çәrxi-fәlәyin hökmü ilә

      Gәldik biz dә, getmәdәyik hәr kәs tәk.

      «Üç-beş gün ömür növbәtimiz böylә keçib…»

      Üç-beş gün ömür növbәtimiz böylә keçib,

      Çöldә necә yel әsib keçir, öylә keçib,

      Mәn çәkmәrәm әsla iki gün dәrdini heç:

      Biri hәlә gәlmәyib, biri dünlә keçib.

      «Eyvay ola bir qәlbә ki, od yox onda…»

      Eyvay ola bir qәlbә ki, od yox onda,

      Bir dilbәr üçün yanmayır onda sevda,

      Bir gün ki şәrabsız keçirirsәn onu sәn

      Heç bir günün olmaz daha bәdtәr ondan.

      «Badәylә yaşa, ki, mülki-Mahmud budur…»

      Badәylә yaşa, ki, mülki-Mahmud budur,

      Çәngә qulaq as, ki lәhni-Davud budur,

      Keçmiş-gәlәcәk söhbәtini salma yada,

      Hal ilә yaşa ki, әsl mәqsud budur.

      «Hәm dost vә hәm düşmәn ilә yaxşı dolan…»

      Hәm dost vә hәm düşmәn ilә yaxşı dolan,

      Heç pislik edәr başqasına yaxşı olan?!

      Pislik elәsәn düşmәn edәrsәn dostu,

      Sәn yaxşılıq et, düşmәnin olsun aşnan.

      «Keçmәz arada lovğalı sözlәr, qәlp pul…»

      Keçmәz arada lovğalı sözlәr, qәlp pul,

      Kefxanәmizә kibr