юзлаша олишига ишонаман”.
“Демак, Сизнинг Худога ростакамига ишончингиз борми, жаноб Форд?” – сўрайди Иноят Хон.
“Албатта! – тез жавоб беради Форд. – Ахир, бу олам қачондир яралмаганмиди ва ҳар куни янгиланиш ва яралишда давом этмаяптими?! Мен шунга ишонаманки, бир куни биз шу яратилганларнинг Яратувчиси, ҳаққоний кучнинг манбаи ҳақида, руҳнинг салтанати ҳақида етар лича билиб оламиз ва ўзимиздаги яратувчилик қудратини очамиз. Қатъий ишончим борки, бугун моддий нарсаларга берилган инсоният эртага руҳиятга эътибор бера бошлайди. Биз бугун фақат ишонишга уринаётган нарсаларни улар эртага аниқ биладилар… Бунинг учун Аршнинг салтанатига, жаннатга кириш учун болаларнинг беғуборлиги даражасига монанд ҳолда қайтишимиз керакдир”.
Ҳенри Форднинг қўлингиздаги ушбу ҳаётномаси унинг ана шу эзгуликка ҳам эшлигидан келиб чиқиб ёзилган. Бу китоб унинг бизнес юритиш сирларини очганидан ташқари, инсоний оламини, нафақат машиналарга, балки борлиққа ва жонлиларга меҳрини, ҳатто қушларни асраш мақсадида АҚШ Конгрессига ижтимоий фикрни қувватлаш орқали босим ўтказганлигини, шафиқлигини кўрсатади.
Бу асар бизнеснинг одамийлиги ҳақидадир.
КИРИШ
Менинг бош ғоям
Мамлакатимиз энди ривожлана бошлади; ҳайратомуз ютуқларимиз ҳақида қанчалик кўп гапиришмасин, биз далани энди шудгор қилдик, холос. Эришганларимиз етарлича улуғвор, бироқ қилганларимизни ҳали қилишимиз зарур бўлган ишлар билан қиёсласак, барча ютуқларимиз ҳеч нарса бўлмай қолади. Ерни шудгор қилиш учун мамлакатнинг барча саноат корхоналаридагидан кўра кўпроқ куч сарфланишини эсга олганимиз заҳоти қаршимизда турган имкониятлар ҳақида тасаввур пайдо бўлади. Айнан ҳозир, қанчалаб давлатлар талатўп даврни бошдан ўтказаётганда, дунёда хавотир кезиб юрган чоғда, аён бўладики, эришганларимизни ёдда тутиб, олдимиздаги ҳал этилиши зарур бўлган вазифалар тўғрисида мулоҳаза қилиш фурсати келди.
Кимдир машиналар ва саноатнинг ортиб бораётган қудрати ҳақида гап бошласа, кўз ўнгимизда темир машиналарнинг совуқ дунёси гавдаланади, бу совуқ дунёда дарахтлар, гуллар, қушлар, ям-яшил яйловларни улкан заводлар сиқиб чиқаради. Биз шу билан металл машиналар ва металл одамлар дунёсига эга бўламиз. Мен бунақа тасаввурни қабул қилмайман. Фикримча, машиналардан фойдаланишни пухта ўрганиб олсак, ҳаётнинг механик қисмини тўғри англасак, бизда дарахтлар ва қушлар, гуллар ва ўтлоқлардан баҳра олиш учун вақт кўпроқ бўлади.
“Яшаш” ва “яшаш учун шароит яратиш” тушунчаларини бир-бирига қарама-қарши қўйиб, ҳаётдан қувончни қувиш учун кўп ишлар қилиб қўйдик. Биз шунча кўп вақт ва қувватни ҳавога совуряпмизки, ҳаётдан завқ олиш учун вақт ва куч оз қолмоқда.
Куч-қувват ва машина, пул ва мол-мулк бизга ҳаётий эркинлик берсагина фойдалидир. Улар мақсад эмас, балки мақсад йўлидаги воситадир. Мен, масалан, исмим