bərbad olar, qalmaz nə tab və nə təravətdir.
Tutub qatilləri divan, Vətəndən eyləyir sürgün,
Bu zülmü bu sitəm bu kəslərə eyni ədalətdir.
Bütün əcdadımız mədfən Vətən torpağı altında,
Bizə vacib bu qəbristanı hər dəmdə ziyarətdir.
Nə bədbəxt kimdirsə o kəs, Vətən mülkünü tərk eylər,
Gedər qürbət yerə, gəlməz, bunun halı səfalətdir.
Diyari-qürbəti seyr eyləmək lazımdır, əlbəttə,
Bəsirət kəsb edib niyyət Vətən mülkünə hümmətdir.
ANANIN LAYLA SƏDASI
Balama çalsa layla, bülbüllər,
Balamı bəsləsə qızılgüllər,
Balama söyləsə şirin dillər:
– Qoy, anan da yazıqdı, yatsın, gəl
Yat, balam, yat, quzum, bir az dincəl.
Ciyərim parəsi, gözüm nuru,
Dərdimin sən əlacı-məşhuru.
Qulluğunda anan pərəstardır18,
Söyləyir hamı: – Ey gözəl nuru,
Qoy, anan da yazıqdı, yatsın, gəl
Yat, balam, yat, quzum, bir az dincəl.
Yaşa, boylan, sağ ol, cavan canım,
İgid ol, ərsəyə gəl, oğlanım!
Oxu, ol millətin pərəstarı,
İndi yat yuxula, dərdə dərmanım!
Qoy, anan da yazıqdı, yatsın, gəl
Yat, balam, yat, quzum, bir az dincəl.
Aqil ol, çat kamala, ey oğlum!
Alim ol elmi-halə, ey oğlum!
Mərifət məktəbində xoşbəxt ol!
Uğrama heç zəvalə19, ey oğlum!
Qoy, anan da yazıqdı, yatsın, gəl
Yat, balam, yat, quzum, bir az dincəl.
ANA KİMDİR
Əzizim, kim sizi doğub böyüdür,
Qul kimi qabağınızca gedir,
Kim sizə güclü mehribanlıq edir?
O gözəl, nazlı, mehriban ananız,
O sizi bağrına basan ananız!
Kim sizi yaxşı doydurub içirir,
Kim sizə dadlı rizqilər bişirir,
Kim sizə, hər nə lazım isə, verir?
Balanın qeydinə qalan ananız,
O sizin odlara yanan ananız!
Kim çəkir sizlərə keşik gecələr,
Kim yerində oturur dik gecələr,
Gah qurur nənni, gah beşik gecələr?
Sizi candan əziz tutan ananız,
Göz önündə sizə baxan ananız!
Kim sizi hifz edir bəlalardan,
Əl çəkib qohum və əqrəbalardan,
Qaçmayıb cövrdən20, cəfalardan?
O zəhmətkeş yazıq, cavan ananız,
Canı candan sizə yanan ananız!
Kim pərəstar olur sizə axşam,
Kim yuxunu özünə edir haram,
Kim çalışmaqdadır bilaaram21?
O yazıq, binəva çoban ananız,
Canını odlara yaxan ananız!
Kim sizə xəstə halınızda baxar,
Yeməyin, içməyin bütün buraxar,
Sübhədək yuxusu gözündən axar?
Ciyəri od tutub yanan ananız,
Baladan ötrü can qoyan ananız!
Kim sizin paltarı yuyub yamayar,
Kim sizin üçün xeyir-dua oxuyar,
Kim sizə mərifət, nə isə deyər?
Tifil ikən tərbiyə alan ananız,
Mərifət ləzzətin dadan ananız!
Şaki, kimdi yazır bu əhvalı,
Eləyir sizi elmdən halı,
Söyləyir sizə bu günü və iqbalı22?
Tərbiyə rəmzin23 qanan ananız,
Kamilə, alimə olan ananız!
ZİYALAN
Cahana dərd sənsən, cahil olsan,
Xeyirsizsən, zərərsən, cahil olsan,
Sərasər, məhz şərsən, cahil olsan,
İşıqsız bir fənarsan24, cahil olsan,
Fənarın şamını tax da, ziyalan!
Fərqi yoxdur kişi ol, ya qadın ol,
Bərabərdir, səy et, ayıq ol,
Durma, çalış, cəhalətdən xilas ol,
Yetiş ürfana, yüksəlişə əsas ol,
Yorulma bircə an əsla, ziyalan!
Gecikmişsən, qulaq vermə bu hala,
Demə: “Ömrüm keçib getmiş zavala”,
Ulaş, çat məktəbə, dərsə, cəlala,
Elmi-arın çək ağuşi25-vüsala,
Alış, yan, yanğı sal, gurla, ziyalan!
Mitil tək yuxlama26, yatma bucaqda,
Uzanma xəstələr tək sən yataqda,
Cəhalət içrə kor qalma qıraqda,
Bu tənbəllik canındaydı bayaq da,
Göyə fışqır sən fişəng tək, ziyalan!
Bu dünyanın səfası elmdir, elm!
Dərdlərin dəvası elmdir, elm!
Qaranlıqlar ziyası elmdir, elm!
Həyatın məcrası elmdir, elm!
Əzəli, tamamı elmdir, elm!
Bunu sən də anla, bil, ziyalan!
TƏNBƏL
Oyan qəflət yuxusundan,
Gəl əl götür yaman gündən,
Yapış get bir iş ucundan,
Dava