қанақадир бешафқат ҳукм бўлаётгандек юрагим орзиқиб кетади.
– Уйингни, оилангни яхши кўрасан-а?
– Ҳа.
– Шунинг учун тинмай елиб-югурасан. Ишқилиб, уйимда камчилик бўлмасин, болаларим бошқалардан кам бўлмасин, деб қўлингдан келганини қиласан. Хотинингга биров ола қараса, муштумингни тугасан, болангни қўшнининг боласи урса, отланиб чиқасан, Биронта безори уйингга тош отса, аламингни олмагунча тинчимайсан. Тўғрими?
– Тўғри.
– Нима учун Ватан, халқинг учун шундай елиб-югурмайсан.
– …
– Буларга бўлган муҳаббатни кўнглингда авайлаб юришингдан кимга наф? Ахир, бунақа бефойда ётган муҳаббатнинг тириклиги қоладими? Муҳаббат меҳроб эмаски, унга сиғиниб, шу билан бурчингни ўтаб юраверсанг. Тирик туйғу курашиши керак. Курашмайдиган муҳаббат – ўлик муҳаббат.
– Ватан дегани ҳам аслида – курашаётган муҳаббат, ана шу муҳаббат бирлаштирган кишилар халқ бўлади. Сен, сен учун ҳам биров курашиши керакми?
Аслини олганда, ўзим билан ўзим бунақа гаплашмаслигим керак эди. Гаплашсам ҳам аввалданоқ бошқа, ўзимга тушунарлироқ мавзудан бошлашим лозим эди. Масалан, ўзимдан-ўзим, қани, ошна, шу вақтгача нималарга эришдинг, деб сўрасам, қўлга киритган нарсаларимни бир-бир санаб берар эдим.
– Хўп, хўп, энди гапни кўп чўзмай, кимлигимни айтиб қўя қол, – дедим зардам қайнаб ўзим.
Шунда фақат савол бераётган ўзимни эмас, саволга тутилаётган ўзимни ҳам кўрдим, иккови ҳам – битта ўзим, лекин…
– Сенми? – дедим ўзимга-ўзим. – Сен – кўнглига ганжинани кўмма қилиб, қаерга кўмгани эсидан чиқиб кетган қашшоқсан. Шу халқнинг бир бўлаги эмас, қаторнинг ичига кириб олиб, қатор қаёққа етакласа, шу ёққа оғадиган, ўзини қатор билан паналаб, тирикчнлик ташвишида ғимирсиб юрган жўнгина бир… майли… одамсан…
Мулзам бўлиб қолдим: ўзимга ўзим шунақа айбларни қўяманми-а?!
– Ўйлаяпсанми? – деб сўрадим яна ўзимдан-ўзим.
– Ўйлаяпман, – деб жавоб бердим ўзим…
– Ўйла, ўйла, – дедим ўзимга-ўзим. – Лекин, муҳаббат қуруқ ўй ҳам эмас.
– Тушуняпман, – дедим ўзим.
– Тушунаётган бўлсанг, яшай бошлабсан, – дейман яна ўзимга-ўзим. – Майли, яхшилаб ўйлаб ол, фақат қолган умрингни ўй ўйлаш билан ўтказиб юборма. Амалсиз ўй ҳам – ўлик…
Ана шунақа, ўзим билан ўзим гаплашиб ўтирибман.
Уйимдаги ҳамма нарса бекордан-бекорга шундай турмагандир…
Деразадан ой нури уйимга бекорга тушмаётгандир…
Осмондаги юлдузлар бекорга жимилламаётгандир…
Кўнглимдаги сўзларнинг безовталиги бежиз эмасдир, ахир…
Четдан қараган одам менинг ҳозир ўзим билан ўзим гаплашиб, ўйларимнинг бешафқат товушини эшитиб ўтирганимни билмайди. Кўзини бир нуқтага тикиб жимгина ўтирган одамнинг кўнглидан нималар кечаётганини четдан қараган одам эшитмайди.
Лекин эшитиши керак. Жим турган одамнинг ҳаммаси ҳам жим турмаган бўлади. Одамнинг ўзи билан ўзи ёлғиз қолгандаги жимликда бошқалар ҳам эшитиши жуда зарур бўлган тирик сўзлар тилла-шади.
Кўнглим