увоғини Ҳақдан сўра,
Ботмон дема, ризқинг қийса, бир дона йўқ,
Бир дона йўқ, агар сенда шукрона йўқ.
***
Қалдирғочни қутла айвонингдаги,
Гардни тўтиё қил чопонингдаги,
Маҳмуд, нурни асра виждонингдаги,
Бу шеърни сўз излаб ёзмадим атай,
Гоҳи-гоҳи мен сўзга сиғмасам нетай?
***
Тирноқ тирнаш учун қўлингда эмас,
Белбоғ безак учун белингда эмас,
Агарки, юрт ишқи дилингда эмас,
Эл ичра эланма, яхши бўлмайсан,
Юз йил соз тутганда бахши бўлмайсан.
***
Ҳайратлан, бироқ ҳеч ҳаволанмагин,
Бахтдан балқисанг ҳам саболанмагин.
Ҳикматгўй хитобни хуш кўрмас, Маҳмуд,
Бемақсад, бемаврид садоланмагин.
Шоир Маҳмуд Тоирнинг киши диққатини тортадиган энг гўзал услуби: шеърларини ҳикматли сатрлар билан бошлаб, кутилмаган хулосалар беради: «Виждонинг олдида ҳеч тиз чўкиб турганмисан?» «Агарчи, ҳасаддан йироқ бўлмайсан, Маҳмуд, ҳеч бир дилга чироқ бўлмайсан».
Шоир яхшиликка келган, унинг саодати нимада? Яхшиликдан толмасликда! Унинг нима учун яшагиси келаверади? «Худойим бахт берса – яшаб тўймассан, яшагинг келаркан яхшини кўриб»!
Биз «Назм гулшани» дейишга одатланганмиз. Шеъриятни нафис гулларга ўхшатамиз. Шеъриятни баланд чўққили залворли тоғга ҳам ўхшатиш мумкин. Шоир эса юриб ўтиш азобли бўлган сўқмоқлардан юриб юқорилаётган алпинистга ўхшайди. Нурли чўққига етиб борувчилар кўп эмас. Ярим йўлга етмай, тўхтайдиганлар кўп. Маҳмуд Тоир назмнинг нурли чўққисига чиқишда ўзига сабр ва шукрни ҳамроҳ қилиб янглишмади:
Бўғзимга тиқилган ул тошларни ютолмадим,
Кўзимга сиғмаган ул ёшларни ютолмадим,
Миннатга дамланган ул ошларни ютолмадим,
Демангиз, мен ўзимга билиб жабр тиладим,
Тиласам гар Аллоҳдан фақат сабр тиладим.
***
Маҳмуд, айтар сўзинг фикрини қилганмисан,
Шеър берганнинг шаънига шукрини қилганмисан?
Сўзимиз аввалида шоирнинг яхшиликка келгани ҳақида айтиб эдик, мавзуни шоирнинг юракдан чиққан самимий сатрлари билан якунласак. Буларни шунчаки шеърий сатрлар эмас, балки шоирнинг ҳаёт йўлидаги шиори ва байроғи деб қабул қилсак тўғрироқ бўлар.
Кўнглингиз гавҳарида кўз бўлгим келар маним,
Кўзингиз дафтарида сўз бўлгим келар келар маним,
Ҳар ҳалол луқмангизда туз бўлгим келар маним,
Маҳмуднинг муроди шу, боғ қилинг боғбон бўлай,
Сизга ногоҳ ел эсмасин, гар келса қалқон бўлай.
Шоирнинг бу китобга тартиб беришдан муддаоси назм ихлосмандлари билан иймонлашишдир. Келинг, шу китоб саҳифларини баргаликда варақлаб, биргаликда иймонлашайлик-да, шоирнинг дунёга келишига сабабчи бўлган, яхши тарбия ва илм берган ота ва оналари, устозлари ҳақига хайрли дуолар қилайлик.
Тоҳир МАЛИК
Ўзбекистон