Nga historia e popullit grek. Андрей Тихомиров

shtëpi. Shoqëria homerike nuk e njihte ende shtetin në kuptimin e vërtetë të fjalës. Rëndësi të madhe gjatë kësaj periudhe kishin prijësi i fisit (basilei), këshilli i pleqve (bule) dhe kuvendi popullor (agora), i cili përbëhej nga të gjithë anëtarët e lirë të bashkësisë. Me rritjen e diferencimit shoqëror, asambleja popullore dhe udhëheqësi fisnor humbën gradualisht rëndësinë e tyre të mëparshme. Rëndësia e këshillit të pleqve u rrit, e cila tani përfshinte jo pleqtë, por fisnikët dhe të pasurit.

      Shkaku i Luftës së Trojës ishte rrëmbimi i Helenës, gruas së mbretit Mepelai, nga Paris-Aleksandri, djali i mbretit trojan Priam. I ofenduar thellë, Menelau thirri për ndihmë shumë mbretër dhe luftëtarë. Midis tyre ishin luftëtarë të tillë të famshëm si Diomedi, Odiseu, Ajaksi dhe më trimi i heronjve – Akili, djali i vogël i perëndeshës Thetis, udhëheqësi i Mirmidonëve të guximshëm. Fushata e skuadrave akeane (greke) u drejtua nga vëllai i madh i Menelaut – Agamemnoni, mbreti i Mikenës dhe Argos. Luftëtarët akeas pushtuan fushën midis Trojës dhe detit, tërhoqën anijet në breg dhe ngritën kampin e tyre, nga i cili bënin fluturime, duke plaçkitur dhe shkatërruar vendbanime të vogla. Rrethimi i Trojës u zvarrit për nëntë vjet. Në vitin e dhjetë pati një grindje midis dy udhëheqësve – Akilit dhe Agamemnonit. Mbreti Agamemnon, arrogant dhe lakmitar, ofendoi Krisin, priftin e perëndisë Apollon, duke refuzuar të pranonte një shpërblim prej tij, të cilën prifti e solli për vajzën e tij të zënë rob. Chrys iu ankua Apollonit dhe ai, i zemëruar me akejtë, dërgoi mbi ta një murtajë të pakuptueshme, Akili, duke dashur të zbulonte arsyen e vdekjes së ushtarëve akeanë, thirri një mbledhje ku falltari Calchas ua zbuloi të gjithëve fajin e Agamemnonit, duke thënë që me vullnetin e Apollonit, vajza e Krisit pason kthimin tek babai. Agamemnoni i tërbuar, në këmbim të robit të tij, kërkoi Briseis, që i ishte dhënë më parë Akilit. I indinjuar, Akili ofroi të zgjidhte mosmarrëveshjen me forcë, por perëndeshë Athena e mbajti atë. Ai deklaroi se as ai dhe as luftëtarët e tij nuk do të merrnin më pjesë në beteja. Pasi kujtoi Marmidonët, ai u tërhoq në tendën e tij. Mbreti Agamemnon, me sugjerimin e Zeusit, vendos të fillojë një betejë me trojanët. Megjithatë, së pari ai dëshiron të testojë gjendjen shpirtërore të luftëtarëve akeanë dhe i fton ata të kthehen në shtëpi. Për indinjatën e drejtuesve, luftëtarët me gëzim nxitojnë drejt anijeve, duke u përgatitur për t'i hedhur menjëherë në ujë. Pastaj Agamemnoni mbledh një këshill të ushtrisë, në të cilin Tersit, më i shëmtuari i Akeasve që mbërriti afër Trojës, flet në mbrojtje të interesave të ushtarëve të zakonshëm. Mbreti dinak Odiseu ndikon te akejtë me bindje dhe forcë dhe Tersita thjesht e rreh për fjalime frikacake. Të gjitha këto ngjarje përshkruhen në këngët hapëse të poemës.