и көстүбэт эйгэлэрин: Ийэ Куту, Салгын Куту эмтээһиҥҥэ саҥа ньымалары киллэрбитэ.
Алгыс Доммнор, Аар Айыыларга үҥүүлэр-сүгүрүйүүлэр киһи духуобунай эйгэтин ырааһырдаллар, чэгиэрдэллэр. Өр кэмҥэ саха дьоно итэҕэлиттэн тэйитиллэн, үөһэ диэки көрбөккө, халлаан диэки хайыспакка, Үрдүк Таҥараҕа үҥпэккэ, аньыы-хара мунньуллан, дьон олоҕо уустугурда. Тус бэйэ уонна өбүгэттэн кэлбит аньыы-хара боруостанарыгар бу Доммнор хас биирдии киһиэхэ олус наадалаахтар. Хас биирдии Домм күүстээх дьайыылаах, улахан көмөлөөх.
Элбэх киһи алгыһа күүстээх. Алдьаммыт-кээһэммит айылҕабытын чөлүгэр түһэрэргэ, үтүө күүһү ыҥырарга, үтүө санааны түмэргэ аналлаах Ийэ Сиргэ алгыһы күннэтэ элбэх киһи ыытара күүстээх дьайыылаах уонна Ийэ сиргэ туһалаах.
«Саҥа төрөөбүт оҕо алгыһа», «Улаатан эрэр оҕоҕо билии-көрүү алгыһа», «Кэнчээри ыччакка алгыс» эдэр дьоҥҥо киэҥ суолу арыйар. Алгыстары бары билиэхпитин наада. Ыччаттарбытыгар алгыс күүһүнэн көмөлөһүөҕүҥ.
Саха омук таптал күүһүнэн үксүү турарыгар, норуот инникитэ ыраас буоларыгар, талааннаах, дьоһуннаах дьон элбииригэр Ахтар Айыыһыкка, Эдьэҥ Иэйэхсиккэ аналлаах алгыстар бааллар.
Саха дьоно таптыыр, сүгүрүйэр, киэн туттар Улуу Айыы Ойууна Владимир Алексеевич Кондаков алгыстара эһиэхэ көмөлөһөр, көмүскүүр, Куту-Сүрү күүһүрдэр, кынаттыыр күүс буолан тиийдиннэр.
Үҥэргитигэр бастакы сирэйтэн саҥаран үҥэҕит. Холобур, «Куккут-Сүргүт» диэни «Куппут-Сүрбүт» диэҥ.
Кинигэҕэ алгыстар В.А. Кондаков хайдах суруйбутунан, уларытыыта суох киирдилэр. Холобур, «Дом» диэн тыл Владимир Алексеевич «ДОММ! – Аан Дойду үөскээбит тыаһа, тыла, дорҕооно буолар» диэн быһаарыытыгар олоҕуран сурулунна (Кондаков В.А. Аар Айыы итэҕэлэ. – 2-с чааһа. – 2004).
Күн аайы алҕаа уонна алҕан!
Күн аайы Үрдүк Таҥараҕа үҥк!
Алгыс диэн Айыы итэҕэлигэр Аар Айыыларга үҥэр-сүгүрүйэр, көрдөһөр, Аламай Маҥан Халлаантан Аар Айыылар ыытар Айыы сарыалларын аҕалар, Үрүҥ Күн анныттан үрүҥ күүһү үрүлүтэр, куһаҕаны үтэйэр, ыарыыны ыраах кыйдыыр, ыарыыны-сүтүүнү дьалбарытар, кырыыһы-таныары тэйитэр, дьону эмтиир-томтуур, Куттарын-Сүрдэрин бөҕөргөтөр, олорор эйгэлэрин ыраастыыр, өйдөрүн-санааларын үрдэтэр, эттэрин-хааннарын чиргэл оҥорор Домм!
Илин Халлаан диэки ньуургутун тутан, бу кинигэҕэ сурулларын курдук, кыраттан саҕалаан үҥүҥ, Аар Айыылартан көрдөһүҥ, аньыыгытыттан-хараҕытыттан ыраастаныҥ. Аар Айыыларга үҥүү эһигини элбэхтэн быыһыаҕа. Суруллубут Доммнорунан үҥэн-сүгүрүйэн, олоххутугар туһаныҥ. Мин эһиэхэ улахан киэҥ суолу астым, Аар Айыыларга итэҕэйиигэ сирдээтим.
Саастаах, эдэр оҕо дьон, оскуола оҕолоро даҕаны үҥэн барыаххытын сөп. Оччоҕо талааҥҥыт эрдэ арыллыа, сайдыаххыт, үүнүөххүт.
Быһаарыыта: Үҥээччилэр Айыы Ойуунун тылынан эмиэ үҥэҕит.
Бастакы Домм! Аньыыны-хараны ыраастаныы
Айыы Ойууна:
– Үрдүк Таҥарабыт —
Үрүҥ Аар Тойон!
Күлүктээх сиргэ олорботох
Күн Күбэй Хотун!
Одун Хаан! Чыҥыс Хаан!
Дьылҕа Тойон!
Уһун Дьурантаайы Суруксут!
Сүдү Күүстээх Сүҥ Дьааһын Тойон!
Ахтар Айыыһыт!
Эдьэҥ Иэйэхсит!
Эппит-хааммыт,
Түҥнэри санаабыт,
Тиэрэ тылбыт-өспүт,
Сыыһа-халты туттуубут,
Кэп-кэмэлдьи быһыыбыт,
Оҥоруубут-дьайыыбыт,
Түктэри-таҥнары иитиибит,
Сыыһа сиэрбит-быһыыбыт
Оҥорбут аньыыларын-хараларын
Олоччу-бүтүннүү ыраастаан,
Чэгиэрдэн, ырааһырдан кэбистэххит,
Үтүөнү-үчүгэйи тускулаатаххыт,
Айыы сырдыгын арыйдаххыт,
Аар Айыылар алгыстарыгар
Арчылаан киллэрдэххит,
Ыраас эйгэ аартыгар
Ыпсаран, ыҥыран аҕаллаххыт
Буоллун дуу?!
Аар Айыы Ойууна,
Ааттаһан-көрдөһөн эрэбин!
Ыар аньыы ыга түһэн,
Ыарахаҥҥа тэппэтин!
Сэт-сэлээн ааҕыллан,
Дьай-дьаҥха булбатын!
Куһаҕан куудьуйбатын!
Ыарыы ыксаласпатын!
Быртах-быдьар былаабатын!
Аламай Маҥан Халлаантан
Айыы сарыала
Арылыйан кэллин!
Үрүҥ күн анныттан
Үрдүк Күүс үрүлүйэн кэллин!
Айыым дьоно!
Аттыгыт сырдаатын!
Тулаҕыт сандаардын!
Күлүккүт сырдаатын!
Эккит-хааҥҥыт чэгиэрдин!
Өйгүт-санааҕыт үрдээтин!
Ыар санааҕыт ырааттын!
Сырдык эйгэ баһыйдын!
Куһаҕан