кытылтан тэйэн барда. Дьоно, борохуокка баар табаарыстарынаан быраһаайдаһан, өргө диэри бэргэһэлэринэн далбаатыы турдулар. Оттон Мэхээчэ, төрөөбүт кытылыгар үктэнээт, сүһүөҕэ уйбакка бокус гынан күөх окко тобуктуу түстэ. Икки хараҕын уута бычалыйан таҕыста, күөмэйин туох эрэ бүөлүү анньан кэбистэ. Оргууй умса түһэн күөх оттоох кырыһы сыллыы-сыллыы ытаан санна илибирээн барда. Дьоно ону көрөн арыый тэйэн биэрдилэр уонна күөх окко олорон табах эриммитинэн бардылар. Мэхээчэ, бэрт өр дуоһуйа ытаан, хайдах эрэ чэпчээбит курдук буолла.
Дьонугар тиийбитигэр, Мэхээлэ:
– Дьэ, Мэхээчэ, дойдубутун буллубут. Ол эрээри билигин даҕаны эрэйиҥ бүтэ илик. Аны саамай уустуга – нэһилиэк сэбиэтигэр испииһэккэ киирэриҥ хаалла. Ким эмэ дезертир диэн тыллаан биэрдэ да – бары хаайыы дойдуланабыт. Онон ханна эрэ бүгэн, дьыалаҥ быһаарыллыар диэри адьас быкпакка олордоххуна сатанар. Биһиги сэбиэт Бүөтүрү кытта бэйэбит кэпсэтиэхпит, – диэтэ.
…Сэбиэт бэрэссэдээтэлэ, сэрэйбиттэрин курдук, Мэхээчэни нэһилиэк олохтоохторун испииһэгэр киллэрэртэн кыккыраччы аккаастаммыта. Өрүү кинилиин хатыһар, кылыытын кэтии сылдьар киһи үҥсэн биэриэ диэн куттанара сүрдээх этэ. Ылдьыын Мэхээлэ, сэриигэ барыан иннинэ холкуоска суотчуттуу олорон, ол киһи дьыалаҕа эриллэ сыспытыгар көмөлөспүттээх буолан, анаан-минээн арыгылаах, астаах бара сылдьыбыта. Аан дойдуну атыйахтаах уулуу аймаабыт сэрии алдьархайдарын, үгүс киһи сураҕа суох сүппүтүн, сэрии дьон дьылҕатын түөрэ эргиппитин тустарынан кэпсэтэ олорон, Мэхээлэ аараттан Мэхээчэни булан аҕалбыттарын эппитэ. Сэриигэ барыан да инниттэн муҥкук-тэҥкик киһи, антах тиийэн мунан хаалан үгүс эрэйи көрбүтүн, сыккырыыр тыына эрэ хаалбытын туһунан кэпсээбитэ. Тиһэҕэр киһититтэн кимиэхэ да туох да куһаҕаны оҥорботох эрэйдээх ханна да быкпакка дойдутугар бүгэн олоророругар туорайдаһыам суоҕа диэн бигэ тылын ылбыта. Инньэ гынан иккиэн сэбиэккэ тиийэн Мэхээчэни нэһилиэк олохтоохторун испииһэктэригэр киллэрэригэр көрдөспүттэрэ.
Мэхээчэ сотору холкуоска ылыллан, хас да сыл ыраах үрэх баһыгар сылгы аһатааччынан, кэлин көлүүр аттары көрөөччүнэн үлэлээбитэ. Хара өлүөр диэри Ылдьыын Мэхээлэни таҥара курдук саныыра, куулга сүгэн дойдутун булларбытыгар муҥура суох махтанара.
Нууччалыы биир да тылы билбэт саха дьоно сэрии уот будулҕан силлиэтигэр түбэһэн муммут кус оҕотун курдук буолбуттара, үгүстэрэ кыргыһыы толоонугар охтубуттара, сураҕа суох сүппүттэрэ. Бука, Мэхээчэ да кинилэр курдук дьылҕаланыа эбитэ буолуо. Ону Иркутскайга тиийэн дьонуттан быстан хаалан умналыы сылдьан өлөн-сүтэн хаалыаҕын, үөлээннээхтэрэ түбэһэ түһэн, хаайыллартан куттаммакка дойдутун булларбыттара. Сэрии иэдээнэ уонна оччотооҕу кэм хабыр сокуоннара саха дьонун амарах майгытын уларыппатаҕын сөҕө саныыгын уонна ити курдук сахалар мэлдьи хааммыт тарда, бэйэ-бэйэбитин өйөһө сылдьыахпыт диэн бүк эрэнэҕин.
Хараҕа Суох
Өрүөстээх, төрөөрү ыарыыланан кэлин атахтарын олбу-солбу өрүтэ көтөҕөлөөн