колеру рэдкае кавы… паліваў бензінам сцены пуні… ён і сёння стаіць перад вачыма… я пакляўся сабе, што высачу яго… я не мог пакараць іх усіх, сваіх і чужых… але я мог забіць аднаго…»
Яна вярнулася ў спальню і затрэсла Ральфа за плячо: «Слухай, я зразумела, чаму Ганс увесь час уцякаў з дому! Твой бацька… давай забяром яго! Зараз жа! Я буду даглядаць яго сама!» Ральф, спрасонку вельмі падобны да бацькі, такі ж ускудлачаны, з памятым тварам, ледзь разляпіў павекі: «Навошта так спяшацца? Вечарам наведаем яго, о’кей?» – і зноў праваліўся ў сон. І яна, пастаяўшы хвіліну ля ложка, кінулася ў гараж. Стары «фальксваген» Ганса завёўся адразу. Яна паехала скрозь попельную імглу, паехала насустрач дажджу, і раптам узгадала, што забыла ўставіць кантактныя лінзы, – ай, як гэта нядобра, улічваючы, што машыну яна водзіць усяго толькі два гады, кіроўца з яе пакуль няважны, ну нічога, як-небудзь абыдзецца… Дождж ліў усё мацней і мацней, дворнікі не паспявалі за ім… паварот, зноў паварот, а цяпер уверх… асцярожна, не спяшайся… І раптам адчула, як задняе кола слізганула кудысьці ўбок, машыну пацягнула ўправа, да абрывістага схілу. Павольна, вельмі павольна, па сантыметры выварочваючы руль, яна вярнулася на шашу, пастаяла крыху і, аблізаўшы перасмяглыя вусны, рушыла наперад.
…Насустрач ёй выкацілася рабаціністая і цемнавокая, падобная да каляднай булкі з разынкамі ды карыцай, медсястра. «Я прыехала да Ганса Краўза». – «Зараз час не для наведванняў, фрау Краўз. Вы можаце пабачыць спадара ўдзень, і ўрач павінен…» – «Я мушу ўпэўніцца, што з ім усё добра! Прапусціце мяне!» – «Руская эмацыянальнасць…» – «Я з Беларусі! Гэта не тое ж самае!» – «Прабачэнні…»
Па калідоры ўжо ішоў дзяжурны ўрач з маскай ветлівага здзіўлення на твары. Зараз ён выслухае яе і не стане пярэчыць. Удвух яны паднімуцца да старога – у гэты час ён звычайна не спіць.
«Паедзем дамоў», – скажа яна Гансу, скажа на сваёй мове.
Олег Ждан
Олег Ждан – один из моих любимых писателей. Есть в его произведениях что-то незримое, что и не требует разговора о теме. Так обычно читаешь настоящую поэзию. Ведь ее пересказать сложно, а порой – и невозможно…
Так и с повестью «Гений», которая дала название одной из книг писателя (сборник прозы «Гений» был отмечен Национальной литературной премией Беларуси). Скажу только, что в «Гении» четко прослеживается вечная человеческая проблема – выбор. Она, эта самая животрепещущая проблема, пришла в нашу жизнь с зарождением самой жизни. Она в сказках, фольклоре, мифологических сюжетах сформировалась в самый главный художественный формат: человек в любых обстоятельствах делает выбор. Или же обстоятельства, высшие силы делают выбор за человека.
Читая прозу Олега Ждана, мысленно выстраиваешь (ни в коей мере не занимаясь ранжированием и даже сравнением) в своем сознании библиотеку, которая всегда должна быть в памяти. В этой библиотеке лично у меня рядом с произведениями Олега Ждана стоят книги Константина Паустовского, Юрия Трифонова, Юрия Нагибина,