диэн хабарҕатын муҥунан хаһыытаатаҕа үһү.
Халдьаайы туһугар хаан тохтуох муҥа дуу, Таала иннигэр таал хайдыахтааҕа дуу – охсуһуохха эрэ диэн охсуһууга баҕас итинник тылласпат баҕайыта. Таалалары тала сылдьан табыгыраталлар, халдьаайылар да таптаран хаһыытаһаллар. Халы-мааргы хапсыһыы хаһан да бүтүө суох этэ. Эбии-сабыы гынан илдьэ кэлбит эбириэстэрэ эһиннэ дуу, кустуубут дэтээри сүгэн кэлбит саалара тыаһаата дуу – эмискэ тыастан эргэнэ хара тыаны кыйа көтө сылдьыбыт элиэ кыыл көмпүүтэр хартыыҥкатыныы тохтоон хаалбыт тулаҕа туочука буолан хатан хаалла. Хартыыҥка хаһан хамныар диэри халбарыс гынан биэриминэ.
Манна хартыыҥка хатан бэрт – тула хамсааһын, ханна да хайааһын.
– З…, ханна илдьэллэрий ити, ээ? – Куостабыт суохтарына суоһурҕанаары гыннаҕа.
– ГОМ-ҥа ини, таайдахха, – тутулла үөрүйэх уола бэргэһэтин аннынан хараҕа барбах эрэ кылайар.
– Б…, бөхтөр… – үөхсэн уонна субурут да субурут.
Биирдэһэ да хаалсыбат. Аан дойдуга милииссийэлэр эрэ куһаҕаттарын курдук этэн таһаардылар. Ыраас оҕолор хайыахтарай. Куоста баҕас бу үйэҕэ милииссийэлиин атааннаспыта суоҕа. Көннөрү, инистиин быһыытынан үөҕэр ини.
ГОМ-нара диэҥҥэ начаас тигинэтэн тиийэн кэллилэр. Тимир ааны аһардылар, иккис этээс диэки илтилэр. Бэркэ араатардыах дьону араартаан кэбистилэр. Доппуруос аҥаардаах опуруос саҕаланнаҕа ол. Сырыы бөҕөнү сылдьыбыт эрэттэр биһиги молохочуостарбытын сиэн топпоттор ини. БөдөӨнөрө эрэ бэйэлэрин киэнэ. Уулуссаны тараахтыыр бытархай милииссийэлэрдээҕэр атын күтүрдэр, адьас адьырҕалар манна ордууланаллар эбит.
– Дьиэлэрин хайа ыккардыгар өрөмүөннэтэ охсубуттарай, – Куоста куомуннааҕа хоско киирэн иһэн өссө саҥалаах.
Куоста бэрээдэктээх дьону үһү хоту үлүбүөй үөҕэр да, кинилэр бэрээдэчинэйдэригэр бэркэ диэн эрэнэ саныыр. Киһиҥ өссө айбакааттанаары аччыһырар. Анарааҥҥылар ону истиэх дьон үһү дуо, үрдүгэр үҥкүүлээри үтүрүһэ сырыттылар. Бээ, хастарый-хастарый, хайалара манна хамаандалыырый? Барыларыттан эдэрдэрэ суруксуттуурга эрэ дылы. Күөл курдугунан көрбүт уһун нуучча уола. Кыламана мааны, хааһа бирэмээнэ силбэһэ сыспыт. Уоспут оччугуйа айаҕын нэһиилэ оҥотор. Суруксуттаатар да ситинтиҥ син саҥалаах, эдэр да буоллар эҕэлээх. Молохочуостарга исписэлиис быһыылаах.
– Как фамилия?! Что, язык проглотил?! – киһиҥ күргүйдээн дьикти.
Кыыска дылы уполномуочунайы дуу, саҕы дуу уоран одуулуу олоруо дуо. Куоста хараҕар тута эгиэ туттаран эрэйдэммитэ, улахан бэригинэн үөрэххэ киирбитэ, куорат олоҕун амсайан испитэ барыта элэс көстөн ааста. Хайа эрэ дураак хармааннай харчытын халаан, суоҕунааҕар эрэ диэн суотабайын сотон солонон иһэр суолбуттан туоруох муҥум буолуо дуо диэн кыһыйа санаата. Докумуон диэн мэлигир. Кини кимин милииссийэлэр хантан миинньиктээн билиэхтэрэй. Тиэрэ араспаанньаны айан таһаарда, атын аҕай остуоруйаны тиһэн барда. Онтун кырдьыгар бэйэтэ даҕаны итэҕэйиэхчэ. Арай, оннооҕор буолуоҕу ороон таһаарар уурдар обургулар ыйытыылара улам дириҥиэхчэ. Үрүт-үөһэ ыйыт