ձգեն. եւ գործն այլ Գ բաժին է, եւ յառաջ բնութեան ուսումն, եւ այն ալ Բ բաժին է։
Բայց հիմայ յիշեմ բնութեան ուսումն այլ. Զ բաժին է. յառաջն այն է, որ գիտենայ զքո հիմն, որ է ըստուզասաթն, որ է հողն եւ ջուրն եւ քամին եւ կրակն. եւ Բ, որ յիշէ զասոց խառնվիլն յիրար, որ միզաճ ասեն, եւ Գ, որ յիշէ զխառնուածն, որ է սաֆրան եւ արիւնն եւ պալղամն եւ սավտան, եւ Դ, որ յիշէ զմարդակազմութիւն ամէն անդամացն եւ զամէն մէկի ուժն զատ ի զատ, եւ Ե, որ յիշէ զօրութիւնքն, որ է բնութեան ուժն եւ կենդանութեան ուժն եւ իմաստութեան ուժն, եւ Զ, որ յիշէ զգործն այս ուժերուս։
Բայց ի յայս արուեստիս ի մէջն վարպետաք են եկեր եւ հինգ բաժան արել։ Յառաջն դեղերուն ճանաչելն, որ բժիշկն ի գործ կու արկանէ ամէն հիւանդութեան ի դուսէն, որպէս տիմէտնի եւ նուտուլնի եւ տլէնի եւ որ նման է սոցա. եւ երկրորդ՝ որպէս ձեռաց գործն – կտրելն եւ կարելն եւ ճղքելն եւ խարելն եւ երակ առնելն եւ ապիկիս արկանելն եւ որ նման է սոցա, որ պիտի յիշվի. եւ երրորդ՝ թպտիրն կերակրոց եւ ըմպելեաց, որ զբնութիւնն ըղորդէ մարդուն, որ առողջութիւնն առողջ լինի. եւ չորրորդ՝ որ ստածէ դեղերով, որ վերաբերութիւն այնէ եւ լուծումն այնէ եւ կամ զլուծեալն կապէ կամ զանձն տաքցնէ կամ հովցնէ, կամ գիճացնէ եւ կամ չորացնէ, եւ հինգերորդն այն է, որ բժիշկն ճանաչէ եւ իմանայ զհիւանդին ցաւն, որ ստածումն հեշտ լինայ։ Եւ զամէն մէկ ի յիր տեղն յիշեմ, թէ Աստուած կամի։
Եւ չաքն ըստուղուսաթին։ Գիտացի՛ր, որ ի յայս ըստուղուսաթին չաքին բժշկապետքն շատ խօսք են ասացեր մէկ մէկին հակառակ։
Բայց Ըռուֆօսն եւ Անտարիմախուսն եւ Էհանան ասել են, թէ ըստուղուսաթն այն է, որ ամէն գործոց հիմն է. եւ ինքն գործէ զամէն գործ։
Եւ Գեղիանոս եւ այլոց բժշկապետքն ասացին, թէ ըստուղուսաթն այն է, որ ամէն իրք յառաջն ի յիրմէն լինայ եւ յետեւ ի յինքն դառնայ։
Բագարատն եւ Մահամատ Զաքարիային որդին եւ Սինային որդին ասեն, թէ ըստուղուսաթն հիմն եւ սերմն է ամէն արարածոց, եւ ինքն կրակն է, եւ հողմն է, եւ ջուրն է, եւ հողն է, եւ ամէն իրք ի դոցին խառնելուն կու գոյանան՝ ուժովն եւ գործովն եւ զօրութեամբն։ Եւ այս չորսին Բ թեթեւ է եւ Բ ծանր է. կրակն եւ քամին թեթեւ է. եւ ջուրն եւ հողն ծանր է. եւ հողն ի յամէնուն մէջ տեղն որպէս կէտ ի մէջ բոլորի է, եւ ջուրն պատել է զհողն, եւ քամին պատել է զջուրն, եւ կրակն պատել է զքամին։ Եւ այս ամէնն Աստուծոյ զօրութեամբն է յօրինած։
Եւ ի վերայ այսոր խօսքն է ասացած, թէ զինչ ի յաշխարհս արարիչն Աստուած ստեղծել է՝ երեք իրք է. եւ ի յայս իրեք իրացս ի զատ այլ իրք չի կայ, – կա՛մ կենդանի է, որ է ամէն կենդանի, եւ կամ բուսունք է, եւ կամ այն է՝ որ քարանց ելանէ։ Եւ զայս ամէնն երեւելի տեսանեմք, որ բոյսն ի գետնէն ելանէ ջրով, եւ օդն եւ տաքութիւնն ի յինքն տպաւորի արեգականն, որպէս որ մէկ մի հունդ ցանէ ի գետինն եւ ջրէ զինքն, թէ օդն եւ արեգակն ի յինքն չի հասնի՝ եւ չի բուսանիլ, եւ թէ բուսնի՝ չի կատարեալ բուսնի. եւ այնոր համար որ ամենուն հիմն այս չորս նիւթն է հրամանաւն Աստուծոյ եւ անեղին եւ անմահին ամէն։
Բայց կենդանին զուժն եւ զօրութիւնն ի կերակրոց կու առնէ. եւ կերակուրն ի բուսոց լինի. եւ բուսն ի նիւթոյ գոյանայ եւ սնանի, ի յարեգակնէն եւ ի գիճութենէն եփի եւ հասնի կատարեալ։ Եւ այն տեղն որ արեգակ չի ցաթէ՝ իսկի բոյս եւ անասուն եւ կենդանի չի լինի. եւ իմացվաւ որ ամէն գոյութեան պատճառն ի յայս չորս նիւթէն, եւ իւրեանց խառնվիլն արարչին հրամանաւն է։ Ամէն մէկին խառնվիլն մէկ մէկի հակառակ է ստեղծել արարիչն