і іх злёгку патрэсці, і гэтым сваім шамаценнем выказваюць гатовасць зараз жа апусціцца ў кіпень і хвацка прыкласціся да распаранага азадка…
Перадаўшы прадавачцы дваццаць тысяч, Макар схаваў твар у выпетранае лісце, хапануў ноздрамі паветра, і ад гаркавадурманлівага паху ў яго закружылася галава.
«Як добра пахнуць венікі ля лазні гарадcкой…» – нарадзіліся ў душы паэтычныя радкі. Макар спыніўся, задзёр галаву, шукаючы рыфму слову «венікі», але ў галаве круціліся толькі «варэнікі», і паэт, плюнуўшы пад ногі, борзда ўзбег па прыступках.
Звычайна на дзённыя сеансы народу ў лазню прыходзіла няшмат, сёння ж каля касы стаяла вялізная чарга.
Макар утрапёна агледзеў натоўп, маракуючы – ці варта займаць чаргу, бо квіткоў магло і не хапіць, – ды, павагаўшыся, голасна запытаў:
– Хто апошні?
Апошнім стаяў недаростак з чырвонай, усё адно як варам апаранай галавой, на макаўцы якой злавесна стаўбурыліся рэдкія валасы.
Не паспеў Макар прыліпнуць да хваста чаргі, як за спінай ягонай прымасцілася яшчэ некалькі чалавек.
– Адкуль столькі людзей? – сіпата дыхнулі яму ў патыліцу. Ззаду стаяў кучаравы мацак у камуфляжным бушлаце і ў аграмадных вайсковых чаравіках.
– Квіты ад ранку не прадавалі, – азвалася на тое вірлавокая цыба, што стаяла паперадзе недаростка. – Вунь, бачыце, – цыба кіўнула ў бок разнасцежанага цеплавузла, – штосьці ў іх там зламалася. Кагадзе адрамантавалі.
З цёмнай проймы цеплавузла выпаўзаў, прычым задам наперад, здаравіла-слесар.
Пабачыўшы важкі мужчынскі азадак, цыба знянацку замітусілася, выбегла з натоўпу і, запусціўшы руку між грудзей, выцягнула зумклівы «мабільнік».
– Клава, я ў лазні… – засакатала кабета, ціснучы да вуха слухаўку і пазіраючы на слесара, які збіраў інструмент. – Мінулым разам пасля парыльні цэлы кілаграм скінула, цяпер вось думаю яшчэ пару кіло скінуць.
– Куды табе скідваць… і так худая, як вобла, – пачуўся за спінай знаёмы голас.
– Ды гэта проста вада выходзіць потам, а тлушч застаецца, – прамовіў Макар, і недаростак, азірнуўшыся, працяў яго дапытліва-суровым позіркам.
– Ты што, бандэра?
Макар напачатку не зразумеў пытання. Стаяў зніякавелы, і толькі потым уцяміў, што меў неасцярожнасць выдаць фразу па-беларуску. Яшчэ ніколі яго, беларускага паэта, аўтара трох паэтычных зборнікаў, так не абражалі. Паэту – у кароткае імгненне – стала холадна, потым горача, а пальцы правай рукі міжволі сціснуліся ў кулак.
– Лёха, чаму так далёка ад касы? – крыкнулі ад уваходных дзвярэй, і да недаростка валюхастай хадой падышоў зладзеяватага выгляду бамбіза. Гэта быў мужчына сярэдняга веку, з нахабнай тыднёвай шчэццю і з арыгінальнай лысінай: яна ў яго пукацілася што тая балканская феска, прычым у атачэнні густых чорна-гудронных валасоў.
– Куды плішчыцеся? Чаргу займайце, – незадаволена бухнуў за Макаравай спінай усё той жа сіпаты голас, і недаростак з інтанацыяй пераможцы працадзіў: – Яшчэ адзін бандэра.
На міг усе сціхлі. Макар адчуў, як людзі ў натоўпе разам згорбіліся, наструніліся, прыціснуліся адно да аднаго. У гнятлівай цішыні злавесна шэрхнулі падэшвы вайсковых чаравікаў. Кучаравы мацак наблізіўся да недаростка, схапіў таго за каршэнь.
– Яшчэ адно слова, абгрыздыш, і заляціш вунь туды, – мацак тузануў падбароддзем, паказваючы на цеплавузел.
Макар адсунуўся ўбок і спалохана назіраў, як лысы бамбіза, ляснуўшы кулаком правай рукі аб далонь левай, разважліва прамармытаў:
– Ну што, хахляра, цябе зараз замачыць ці пасля таго, як памыешся? – пудовы кулак быў пазначаны наколкай крыжа і зламанай ружы.
Натоўп загаманіў на ўсе галасы. Цыба, паправіўшы збіты набакір капялюш, з гатовай радасцю ўсклікнула: «Мужчыны… знайшлі месца, дзе біцца!» – а перапэцканы ржою слесар, махнуўшы дзеля саліднасці развадным ключом, загадна выдыхнуў: «Усё, мальцы… разышліся».
Мальцы разышліся, паабяцаўшы сустрэцца пасля лазні. Макар паглядзеў на ўваходныя дзверы.
«А можа, пайсці дахаты? А то ўліпну ў якую гісторыю… Пляшак, падобна, з зоны адкінуўся. Пырне фінкай – і не скрывеліцца», – апанаваны такімі думкамі, Макар уздыхнуў, але потым згадаў, што мыўся месяц назад, а тут яшчэ новы венік набыў… што ж яго цяпер – сухім дахаты несці? Прыціснуўшы венік локцем, паэт палез у кішэнь па грошы. Чарга рухалася надзіва хутка, і ён ужо быў недалёка ад касы.
Квіткоў прадалі больш, чым трэба, і шафак усім не хапіла. Макар вырашыў трымацца бліжэй да кучаравага хлопца, таму і прапанаваў павесіць вопратку ў адну шафку. Пляшак з недаросткам распраналіся непадалёку.
– Лёха, як толькі хто рыпнецца – кліч мяне. Ты ж мяне ведаеш – я б’ю два разы: адзін раз па кумпалу, другі – па веку дамавіны, – грымеў знявечаны шумам дожджыку і раскацістым рэхам плешаковы голас. – Аднойчы, яшчэ да зоны, пайшоў у лазню, і там адзін, такі ж вось фраер, пачаў залупацца. Дык я яго на распаленыя камні пасадзіў. Так і спёк яйцы. А з бандэраю ў мяне ўвогуле размова кароткая…
Слухаючы такое,