арожыстых аблокаў прарывалася прывіднае святло, што сустракаецца на карцінах старых майстроў: па колеры нейкае латуннае і змрочнае. Яно таксама навявала трывогу.
Экспазіцыя выдатная, і настрой – тое, што трэба. Дзіўнае зліццё: эфірны прысмак чакання, рамантычнай тугі – і ўраўнаважаная мэтанакіраванасць. Чаго ж мне хочацца: чытаць, пісаць, маляваць, а калі ісці – то куды? Аднак зараз, насуперак звычаю, я не раздзіралася сумненнямі, як бурыданаў асёл, мне хацелася проста жыць. А імкнулася я, у першую чаргу, на прыпынак тралейбуса.
Усё пачалося з кафэ. Дакладней, з яго згадкі: са старонкі ў інтэрнэце, разгорнутага водгука і стылёвых фотаздымкаў.
– Слухай, я тут набрыла на адну кавярню, ты як наконт гэтага? Ну, не ведаю, была ты там ці не… Карацей, акцэнт на каву – а ты ж вялікая аматарка, вось я і падумала, што табе будзе цікава.
Гэты званок прагучаў днём, калі неба яшчэ не афарбавалася містычнымі тонамі і цадзіла скрозь бялёсую смугу цеплаватае, ветлівае сонечнае святло. Здаецца, свяціць не надта ахвота, але, даражэнькае, гэта ж лета, адмовіць у сваёй прысутнасці не камільфо. Цікава, якія ж думкі сёння займалі сонца…
Я дарэмна задрала галаву: ледзь не ўляцела ў багемнага выгляду дзяўчыну з велізарнай папкай пад пахай – яна з сумессю спалоху і абурэння адскочыла ўлева, учапіўшыся ў руку спадарожніка, юнага хіпстэра ў акулярах а-ля Сальвадор Альендэ. Такі ўжо кантынгент на гэтым прыпынку. Акадэмія мастацтваў, панове, што ж вы хочаце. Вінавата ўздыхнуўшы, я адняла ад вуха нагрэты, мутны тэлефон.
Зараз я ехала на тым самым тралейбусе, які чакала некалькі гадзін таму. Спачатку – ён. Потым метро – хтанічны від транспарту. У мяне ёсць сябры, у якіх падземка ну проста фізічную агіду выклікае, а мяне… так, прыцягвае. Ну й падумаеш, мяне прыцягвае шмат таго, што для сярэднестатыстычных грамадзян проста дзіка.
Божа, калі я буду палаць у чыстцы, то ў першую чаргу – за спазненні. Выйсці з хаты загадзя проста нерэальна.
Але сёння дзень асаблівы. Вынырнуць з-пад зямлі пасярод праспекта, адразу сутыкнуцца поглядам з прыкметнай сіняй шыльдай рэдакцыі… Там ходзіць трамвай, які так любіць мая Арына (па меркаваннях асацыяцый ды сімвалаў). Менавіта так, не парушаючы завядзёнкі, рытуальнага шляху ад цэнтра да дому – ад трамвайных рэек па звілістай траекторыі, што праз пару гадзін павінна прывесці да філармоніі, але сёння, у парадку выключэння – да кавярні.
– Якое шпіёнскае месца, праўда?
Зусім ля аркі, па прынцыпе засады (хто заўважыць забойцу, які ўціснуўся ў сцяну? – калі праходзяць у дзверы, то глядзяць перад сабою). А сама арка – партал у іншае вымярэнне, гулка пройдзеш пад высокім цёмным скляпеннем і апынешся ў зарослым вербамі, мальвамі, бэзам і чаромхамі сталінскім двары.
– Але ж, – адгукнулася Арына, усміхаючыся, нібы сфінкс. – А яно ж проста ў цэнтры – бліжэй не бывае, але ў мяне дзіўнае прадчуванне: тут заўсёды будуць вольныя месцы.
– Для нас – дакладна!
– Таму што не ўсялякі знойдзе гэтае месца, і не ўсялякаму сюды ўваход дазволены, – з задаволенай усмешкаю падсумавала Арына.
Цудоўна! Вось хто выдатна адчувае правілы гульні. Цікава, ці здагадаецца яна, што я фактычна яе сюды заманіла. Не з вераломнымі намерамі – з самымі што ні ёсць нявіннымі, нават сентыментальнымі.
Ціха мармытала прыемная фонавая музыка. Мяккае белае святло і таксама белыя сцены з шакаладнай драўнінай сталоў і крэслаў (грувасткія на выгляд, яны выявіліся лёгкімі). Навокал лунаў водар кававых зерняў, назаўжды ўплецены ў тканіну тутэйшага паветра, так, што парог рабіўся дэмаркацыйнай лініяй.
– Прачытай што-небудзь з новага, а? – я не знайшлася, што яшчэ сказаць. У той момант мне сапраўды хацелася пачуць новыя вершы – сапраўдныя. Пажадана, падобныя да тых, што так уразілі мяне калісьці і былі зусім непадобныя да маіх – чаканна-звонкіх, узвышаных і прытым – сацрэалістычных, дзе спрэс арлы, сцягі, барацьба, самалёты ды валькірыі.
Мне не адказалі. Зразумела, чалавек у творчым пошуку.
– Глядзі, гэта часам не твой нагваль?[1]
– Дзе?
– Вунь пад тым сталом!
– О Божа, ды што яна тут робіць?
З напаўпразрыстай цемры паміж фатэлем і столікам свяціліся крыштальныя каціныя вочы. Дзе-небудзь у піцэрыі пад адкрытым небам жывёла глядзелася б натуральна. Але толькі не ў кавярні, дзе нават пажывіцца няма чым.
– Чаму, ёсць жа вяршкі, – не пагадзілася Арына.
Я нахілілася і пачала адчайна «кіскаць», намагаючыся прыцягнуць увагу жывёлінкі, – і, пажадана, незаўважна для астатніх. Але яна, як цягнік-падманка на станцыі Інстытут Культуры, уцягнулася назад у свой тунэль. І, натуральна, знікла.
– Ну, Франкіта, каб на яе халера! Яна толькі ў цемры да мяне прыходзіць, а каб на вуліцы ці недзе ў горадзе – робіць выгляд, быццам мы незнаёмыя!
Я абурана паціснула плячыма, чым зноў выклікала Арыніну ўсмешку.
Наогул, маю абаронцу звалі Савітры Шакці: вугальна-чорная, з вялізнымі зіхатлівымі вачыма, далікатнымі