e/>
Nigdy nie mów, że to koniec, jeśli wciąż jeszcze żyjesz!
Jesteśmy Pielgrzymami, Panie; pójdziemy Zawsze nieco dalej: być może Poza ostatnią górę błękitną i pokrytą śniegiem, Poprzez to gniewne lub też połyskliwe morze.
Książkę tę dedykuję każdemu spośród 28 milionów skautów na całym świecie. Jesteście częścią globalnej armii dobra i jednego z największych, najbardziej pozytywnych ruchów młodzieżowych w historii.
To dobry powód do dumy. Ale duma skauta wymaga, byśmy byli skromni i dawali siebie innym. Pamiętaj, że Twoja siła tkwi w umiejętnościach, które zdobędziesz, poczuciu koleżeństwa i wspólnoty z innymi oraz w przygodach, które przeżywasz.
Jako Naczelny Skaut Wielkiej Brytanii jestem nieustannie przepełniony podziwem dla wspaniałego ducha, którego dostrzegam u wszystkich skautów na całym świecie. Niech ten duch trwa na wieki.
WPROWADZENIE
Ponad sto lat temu pewien generał broni w armii brytyjskiej zorganizował tygodniowy obóz dla dwudziestu chłopaków na wyspie Brownsea na południu Anglii. Generał – a był nim Robert Baden-Powell – nazwał swoich rekrutów skautami, gdyż mianem tym określano także zwiadowców w wojsku, którzy, jak sam dowódca powiedział, zostali „wybrani pod względem inteligencji i hartu ducha tak, aby mogli wyjść przed armię i dowiedzieć się, gdzie się kryje wróg”. Młodym skautom Baden-Powell przekazywał wiedzę, którą sam zdobył w trakcie własnej wspaniałej kariery wojskowej, na temat sztuki obserwacji, znajomości lasu, pierwszej pomocy oraz konstruowania kryjówek.
Baden-Powell nie przypuszczał zapewne, jak prężny stanie się ruch skautowski. A może był na tyle przewidujący? Pamiętajmy bowiem, że „inteligencja i hart ducha” nigdy nie wychodzą z mody i to właśnie one stanowią zasadniczy temat niniejszej książki. Inteligencja i hart ducha muszą charakteryzować każdego skauta.
Przez sto lat, od czasu, gdy generał Baden-Powell zapoczątkował ruch skautowski, wiele rzeczy się zmieniło. Miasta urosły, technologia poszła naprzód. Ale świat przyrody pozostaje niezmienny. Gwiazdy, dzięki którym możemy znaleźć drogę do domu, wciąż są na swoim miejscu; słońce nadal wschodzi na wschodzie, a zachodzi na zachodzie; zwierzęta zostawiają te same ślady i ogniska palą się równie jasno jak kiedyś. Naszym obowiązkiem jako skautów jest pielęgnowanie tego naturalnego świata i wszystkiego, co w nim żyje. Tylko w ten sposób możemy zrozumieć przyrodę, okiełznać ją i znaleźć w sobie odwagę, by podążyć za głosem przygody, dokądkolwiek nas ona zaprowadzi.
Często pisałem o sztuce przetrwania i organizowania wypraw, opierając się na własnych ekspedycjach i przygodach. Dotychczas jednak rzadko opowiadałem o umiejętnościach, jakich nabrałem podczas służby w brytyjskiej jednostce specjalnej 21 SAS. Niniejsza książka jest w znacznej mierze oparta właśnie na tych doświadczeniach, które wykorzystuję po dziś dzień. Powód jest prosty: umiejętności niezbędne w siłach specjalnych przydają się także w skautingu. Pisząc tę książkę, starałem się podkreślać owe związki, dostosowując jednocześnie umiejętności wojskowe do potrzeb elitarnego skauta.
Motto skautów brzmi: „Bądź przygotowany”, i właśnie o to zasadniczo chodzi w całym życiu. Bycie przygotowanym i wyszkolonym, by stawić czoła przygodzie, bycie przygotowanym i wyszkolonym, by móc przetrwać, bycie wyszkolonym do działań w niewielkich zespołach, bycie przygotowanym do tego, by móc zrozumieć przyrodę, bycie przygotowanym do życia – w tym życiu i w życiu po nim. Spokój znajdujemy poprzez wiarę, ale ta sama wiara może dać nam także odwagę, by sięgnąć nieco dalej. A wszystko, co w życiu cenne, jest wynikiem właśnie takiego sięgania dalej, wychodzenia poza strefę, w której czujemy się bezpiecznie – innymi słowy, jest wynikiem podjęcia ryzyka i próby realizacji własnych marzeń – pomimo kosztów; kochania – pomimo bólu; nadziei – pomimo wątpliwości; i prowadzenia odważnego życia – pomimo strachu. Najważniejsze, czego się nauczyłem, to fakt, że razem jesteśmy silniejsi. Oto podstawowe idee skautingu: śmiać się, próbować, marzyć i badać, a wszystko to wspólnie z tymi, których kochamy.
Wyjdźmy więc z domów! Życie to przygoda, której należy stawić czoła z odwagą.
Rozdział 1
SPRZĘT
„Przygody zdarzają się tylko tym, którzy nie potrafią dobrze zaplanować wyprawy”.
Nigdy nie wolno nie doceniać żywiołów. Upały Sahary czy mrozy Antarktyki to nie jedyne niebezpieczeństwa: pogoda może zabić wszędzie. Musisz ją szanować i rozumieć, bo tylko to da ci jakiekolwiek szanse przetrwania.
Aby uświadomić sobie, jak zabójcze połączenia wiatru, deszczu, zimna, upału i słońca mogą na ciebie wpływać, musisz w pierwszej kolejności przeanalizować sposób, w jaki radzisz sobie z temperaturą. Człowiek jest organizmem stałocieplnym, co oznacza, że utrzymuje temperaturę ciała na stałym poziomie. Jest to możliwe dzięki różnym mechanizmom powstałym na drodze ewolucji. Przykładowo, gdy nasze ciało się przegrzeje, zaczynamy się pocić – to sposób schładzania; gdy zziębniemy, dopadają nas dreszcze – to odruchowa reakcja, która zmusza nasze mięśnie do pracy i produkcji ciepła.
Zdolność regulowania temperatury (termoregulacja) jest niezbędna do przeżycia. Wnętrze naszego organizmu, gdzie znajdują się istotne organy, takie jak mózg, serce, płuca, wątroba i nerki, otacza warstwa ochronna, na którą składają się mięśnie, skóra i tłuszcz. Te i inne organy utrzymują niemal stałą temperaturę 36,8°C. Nawet w najbardziej ekstremalnych warunkach klimatycznych temperatura ta nie powinna wahać się o więcej niż dwa stopnie w obu kierunkach. Jeśli do tego dojdzie, będziesz miał poważny problem. Gdy temperatura wewnętrzna osiągnie 42,7°C lub spadnie poniżej 28,8°C, umrzesz – z powodu hipertermii (przegrzania) lub hipotermii (wychłodzenia).
Nie ma znaczenia, gdzie jesteś – zawsze musisz być przygotowany na niekorzystne warunki atmosferyczne.
Wysokie i niskie temperatury – nawet jeśli nie mówimy tu o prawdziwych ekstremach – mogą mieć bardzo silny i niekorzystny wpływ na organizm człowieka. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak łatwo o odmrożenie, wychłodzenie lub odwodnienie. W dalszej części książki podpowiem, jak poradzić sobie z tymi problemami, gdy już do nich dojdzie. Należy jednak pamiętać, że o wiele lepiej jest takich sytuacji po prostu unikać i nie wystawiać się na ryzyko. W tym celu trzeba dysponować praktyczną wiedzą na temat sposobów ochrony własnego organizmu przed wpływem czynników atmosferycznych. I nie chodzi mi tu wyłącznie o namioty i śpiwory, ale także o dobór odpowiedniego ubrania i obuwia. Właśnie te elementy stanowią pierwszą linię obrony przed światem zewnętrznym.
Wiadomo, że o sprawności bojowej piechura decydują jego buty. Wystarczy spytać o to jakiegokolwiek żołnierza, który służył