która mogłaby zamoknąć – deszcz nie stanowi tu żadnego problemu. Dodatkową zaletą jest fakt, że plandeka biwakowa szybciej schnie.
• Dzięki dodatkowym lekkim masztom, szpilkom i nylonowej lince plandekę biwakową można rozstawić na kilka różnych sposobów (patrz ilustracje obok), dzięki czemu można uzyskać większą wszechstronność niż w wypadku namiotu.
• Gotowanie pod plandeką przy padającym deszczu jest proste i bezpieczne.
• Wiele osób woli otwartą przestrzeń – nie jesteś otoczony ze wszystkich stron materiałem i dzięki temu masz bliższy kontakt z naturą.
Plandekę można rozłożyć na kilka sposobów. Najczęściej robi się prowizoryczny namiot (w kształcie litery A, który można rozłożyć na poziomie gruntu lub zawiesić wyżej, w postaci daszka), baldachim, obozowe legowisko, hamak itp.
Prowizoryczne schronienia budowałem w wielu różnych dziwnych miejscach i warunkach – od dżungli po bagna – i zawsze okazywały się bardzo przydatne. Oprócz tego, że można ustawić je szybko, zapewniają także odpowiednie miejsce do pracy mimo padającego deszczu. Nie chronią przed moskitami, ale tę funkcję może przejąć właściwie ulokowane ognisko.
Sen to najlepsze naturalne lekarstwo. Bez niego organizm szybko osłabnie. Jeśli więc jesteś na dłuższej wyprawie, powinieneś poświęcić naprawdę wiele uwagi temu, by się dobrze wyspać. Aby sen był regenerujący, musi ci być ciepło, sucho i wygodnie.
Pierwsza decyzja, jaką trzeba podjąć przy wyborze śpiwora, dotyczy jego wypełnienia. Śpiwory puchowe są ciepłe, a jednocześnie lekkie. Jednak gdy zamokną, tracą część swoich właściwości termicznych – a przyczyną zamoknięcia może być również pot. Bardziej popularne są więc śpiwory z materiałów syntetycznych. Nawet gdy są wilgotne, lepiej trzymają ciepło i szybciej można je wysuszyć. Ale mają też wady – są większe, cięższe i mniej wytrzymałe. Jeśli masz zamiar biwakować w miejscach, w których jest zimno i sucho (na przykład w wysokich partiach gór lub na Antarktydzie), najlepiej sprawdzi się śpiwór puchowy; jeśli temperatury nie spadają aż tak nisko lub wiesz, że grozi ci wilgoć, wybierz śpiwór syntetyczny.
Śpiwory mają różne grubości i należy je dobierać w zależności od spodziewanej temperatury zewnętrznej. Nie ma jednego standardowego systemu opisu skali temperatur, najczęściej jednak stosowana jest skala sezonowa:
• śpiwory jednosezonowe, przeznaczone do wykorzystania w temperaturach powyżej 5°C,
• śpiwory dwusezonowe, przeznaczone do wykorzystania w temperaturach powyżej 0°C,
• śpiwory trójsezonowe, przeznaczone do wykorzystania w temperaturach powyżej –5°C,
• śpiwory czterosezonowe, przeznaczone do wykorzystania w temperaturach powyżej –10°C,
• śpiwory pięciosezonowe chronią nawet w temperaturze tak niskiej jak –30°C, w zależności od modelu.
Należy pamiętać, że wiatr i wilgotne powietrze mają duży wpływ na tak zwaną temperaturę odczuwaną, jeśli więc spodziewamy się takich niekorzystnych warunków atmosferycznych, lepiej zabrać na wyprawę śpiwór o wyższym współczynniku. W zdecydowanej większości wypadków najlepiej sprawdzają się śpiwory trój- i czterosezonowe. Jeżeli śpiwór wyposażony jest w zamek błyskawiczny na całej długości, zawsze możemy go rozpiąć, gdy zrobi się za gorąco.
Śpiwory mogą mieć dwa różne kształty: tak zwane śpiwory mumie (węższe u dołu) oraz prostokątne śpiwory kołdry. Śpiwory mumie są efektywniejsze termicznie, bo dopasowane do anatomicznego kształtu ciała.
Nie wszystkie śpiwory są takie same. Ważne, abyś dobrał odpowiedni rodzaj śpiwora do warunków atmosferycznych.
Koniecznie trzeba pamiętać o tym, że przed wejściem do śpiwora lepiej rozebrać się do bielizny termicznej. Nie kładź się w pełnym stroju, we wszystkich warstwach ubrania – nawet gdy jest naprawdę zimno – z nadzieją, że się szybko ogrzejesz. Śpiwory są efektywniejsze wtedy, gdy pozostawimy w nich wiele kieszeni powietrznych zatrzymujących ciepło i pochłaniających wilgoć. Jeśli zaśniesz, mając na sobie zbyt wiele warstw odzieży, dojdzie do przegrzania organizmu. Zaczniesz się pocić, a ponieważ wilgoć nie będzie miała gdzie odparować, to, co masz na sobie, zrobi się mokre i zaczniesz marznąć. A gdy się obudzisz zmarznięty, nie będziesz miał już więcej ubrań, które mógłbyś na siebie włożyć… Dlatego właśnie przed wejściem do śpiwora trzeba zdjąć z siebie kilka warstw odzieży. Jeśli w nocy nadal będzie ci chłodno, zawsze możesz dodać jeszcze jedną warstwę. To cenna wiedza, którą ja musiałem zdobyć metodą prób i błędów.
Możesz mieć nawet najlepszy śpiwór na świecie, ale bez maty i tak zmarzniesz. Śpiwory zapewniają ciepło dzięki warstwie powietrza utrzymującej się między ciałem a tkaniną. Tej warstwy powietrza nie ma w miejscu styku ciała z podłożem i zimna ziemia dosłownie wyciąga całe ciepło.
Nawet najcieplejszy śpiwór nie zapewni izolacji od podłoża. Dlatego przydaje się mata.
Jakakolwiek mata jest lepsza niż żadna. Maty piankowe są ciepłe, ale niewygodne. Materace dmuchane są wygodne, ale łatwo można je uszkodzić. Najlepsze są więc materace Thermarest – wykonane z samopompującej się mieszaniny pianki i powietrza. Maty tego typu są droższe, ale zapewniają niezbędny poziom komfortu.
W oddziałach specjalnych, gdzie musieliśmy do minimum ograniczać nasz ekwipunek, przycinaliśmy maty piankowe do kształtu tułowia. Tak przygotowane maty po zwinięciu zajmowały bardzo niewiele miejsca – można je było włożyć do bocznej przegródki i z łatwością wyjąć, żeby się położyć i przespać czy usiąść w czasie długich godzin zasadzki. Mata dawała pewność, że przynajmniej najważniejsze organy (zlokalizowane w klatce piersiowej i wokół żołądka) są odizolowane od gruntu i utrzymywane w cieple.
Worek biwakowy to coś pomiędzy namiotem i śpiworem. Jest to kawałek cienkiego wodoodpornego materiału, który nakłada się na śpiwór. Podnosi temperaturę o około 5°C i stanowi doskonałą ochronę przed wiatrem i deszczem. W połączeniu z plandeką biwakową często wykorzystuje się go jako alternatywę dla kombinacji namiot/śpiwór. To także moje ulubione rozwiązanie wtedy, gdy muszę ograniczyć bagaż, oraz w sytuacjach awaryjnych – jest to zestaw lekki i uniwersalny, pozwalający szybko ochronić się przed nagłym załamaniem pogody.
Zestawy naprawcze, podobnie jak wiele innych elementów sprzętu, mają bardzo osobisty charakter. Twój zestaw może składać się wyłącznie z igły, nici i zapasowych guzików. Jeśli jednak zamierzasz trzymać się z dala od cywilizacji przez jakiś czas, powinieneś być przygotowany na naprawę wszystkich elementów swojego ekwipunku. Bardziej rozbudowany zestaw może obejmować następujące elementy:
• mocna nić do szycia
• różne igły (duże, małe, zakrzywione i proste)
• zapasowe guziki do ubrań
• nawlekacz do igieł – niezastąpione urządzenie,