Wykłady z anestezjologii. Waldemar Machała

i wydechowych;

      • z łącznika „Y” mieszanina gazów (zawierająca już dwutlenek węgla) kierowana jest do pochłaniacza dwutlenku węgla (ryc. 3.18), gdzie zostaje oczyszczona z dwutlenku węgla;

      • ponownie wraca do ramienia wdechowego, uzupełniana świeżymi gazami z przepływomierzy i parownika.

      Rycina 3.17.

      Zastawka nadmiarowa.

      Rycina 3.18.

      Pojemnik zawierający pochłaniacz dwutlenku węgla – jest nim najczęściej wapno sodowane.

      Ruch gazów w okrężnym układzie oddechowym wymusza:

      • albo uciskanie worka oddechowego,

      • albo respirator.

      Worek oddechowy (ryc. 3.19) jest używany jedynie wówczas, kiedy nie jest włączony respirator. Stanowi on część układu okrężnego. Żeby prowadzić natlenienie bierne (chory oddycha sam przez szczelnie przyłożoną maskę twarzową), należy otworzyć dopływ tlenu i otworzyć zastawkę nadmiarową, tj. ustawić pokrętło na „0”. W czasie oddychania spontanicznego (np. w czasie natlenienia biernego) chory nie odczuwa dyskomfortu. Swobodnie napełnia płuca, wykonując wdech, i opróżnia je, robiąc wydech. W tym czasie można zobaczyć, jak worek oddechowy rytmicznie się porusza.

      Jeżeli chory zostanie zwiotczony, tzn. będziemy obserwować bezdech, musimy zacząć prowadzić oddech zastępczy (np. natlenienie czynne, bo oddech jest wymuszany). W takich przypadkach (poza uszczelnieniem maski na twarzy chorego przez wykonanie „chwytu C”) należy wymusić oddech, uciskając rytmicznie worek oddechowy. Aby był on efektywny, konieczne jest przykręcenie zastawki APL, dzięki czemu możliwe będzie wytworzenie ciśnienia dodatniego.

      Rycina 3.19.

      Worek oddechowy, „wpięty” w oddechowy układ okrężny aparatu do znieczulenia.

      Wspomniałem wcześniej, że objętość wydechowa kierowana jest do pochłaniacza dwutlenku węgla. Zachodzi w nim reakcja chemiczna między dwutlenkiem węgla i wapnem sodowanym, która pozbawia mieszaninę oddechową tegoż właśnie dwutlenku węgla.

      Uważny czytelnik zapewne znalazł już odpowiedź na pytanie, dlaczego bardziej trafnym terminem jest „stacja anestezjologiczna” w miejsce „aparatu do znieczulenia”. Ano dlatego, że „czysty aparat do znieczulenia” to:

      • rury doprowadzające do aparatu tlen/powietrze i podtlenek azotu;

      • przepływomierze;

      • mieszalnik gazów;

      • parownik;

      • układ okrężny z:

      • zastawką nadmiarową,

      • pochłaniaczem dwutlenku węgla,

      • workiem oddechowym i… koniec…, to wszystko.

      Pozostałe elementy są wprawdzie dodatkowe, ale ja nie wyobrażam sobie bez nich pracować.

      Moduł wentylacji (monitor oddechowy i monitor gazów anestetycznych, respirator)

      Monitor wentylacji (zob. ryc. 3.14) pozwala na wgląd w wentylację chorego, mechanikę oddychania oraz stężenie gazów w układzie aparatu (na ramieniu wdechowym i wydechowym). Monitor sprawia wrażenie skomplikowanego, ale w rzeczywistości jest intuicyjny.

      Co to oznacza?

      Oznacza to, że forma prezentowania wyników i parametrów – graficzna i cyfrowa – pozwala się rozeznać w stanie chorego bez specjalnego przeszkolenia. Na większości monitorów wentylacji możliwe jest ustawienie:

      • stężenia tlenu;

      • dopływu świeżych gazów do układu oddechowego;

      • trybu wentylacji;

      • objętości oddechowej;

      • częstości oddechów;

      • stosunku wdechu do wydechu – normalnie, tzn. u spontanicznie oddychającego człowieka, wdech trwa 1 sekundę, a wydech 2–3 sekundy, natomiast w czasie anestezji zwykle ustawiony zostaje tzw. oddech wahadłowy, tzn. 1 : 1 (w części wykładów poświęconych prowadzeniu anestezji wyjaśnię, o co chodzi);

      • ciśnienia w drogach oddechowych w czasie końcowej fazy wydechu (positive end-expiratory pressure, PEEP);

      • maksymalnego ciśnienia wdechowego, tj. takiego, powyżej którego pozostała objętość oddechowa zostanie usunięta przez zastawkę nadmiarową (żeby ochronić płuca przed urazem ciśnieniowym…, żeby nie pękły, jednym słowem).

      Następnie monitor kreśli krzywe – te, które zostaną przez nas wybrane, choć najczęściej są to: kapnograficzna i ciśnieniowa, oraz wyświetla:

      • wartość ciśnienia w drogach oddechowych: maksymalnego, średniego, fazy wdechowej (plateau) i dodatniego w końcowej fazie wydechu (PEEP);

      • rzeczywistą (tzn. niezaprogramowaną): objętość oddechową, częstość oddechów i wentylację minutową;

      • wdechowe i wydechowe stężenia: tlenu, dwutlenku węgla, podtlenku azotu, halogenowego anestetyku wziewnego oraz minimalne stężenie pęcherzykowe (pod warunkiem, że przed znieczuleniem wprowadzimy wiek i masę ciała chorego);

      • podatność płuc;

      • przepływ poszczególnych gazów w l/min (tlen/powietrze/podtlenek azotu);

      • wszelakie alarmy…, świeci, piszczy i pulsuje (światło, ma się rozumieć, a nie monitor…).

      Monitorowanie czynności życiowych. Monitor czynności życiowych

      Monitorowanie czynności życiowych jest podstawowym elementem bezpieczeństwa chorego na sali operacyjnej. Pozwala ocenić czynność poszczególnych układów, informując m.in. o natlenieniu, wentylacji i pośrednio perfuzji narządowej. Dzięki monitorowaniu można podejmować decyzje dotyczące zarówno dalszego przebiegu znieczulenia, jak i operacji oraz obserwować zmiany w stanie chorego spowodowane chorobą, wykonywanym zabiegiem i podjętym leczeniem.