Elżbieta Chojna-Duch

Prawo finansowe Finanse publiczne


Скачать книгу

Chojna-Duch

      Prawo finansowe. Finanse publiczne

       Autor:

      prof. dr hab. Elżbieta Chojna-Duch

      Wydawca:

      Katarzyna Bednarska

      Redaktor:

      Marek Kwiatkowski

      Koordynator produkcji:

      Magdalena Huta

      Korekta:

      Anna Marecka

      Skład, łamanie:

      Raster Studio

      Druk:

      MillerDruk, ul. Jagiellońska 82, 03-301 Warszawa

      ISBN 978-83-269-6446-6

      Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

      03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a

      Tel. 22 518 29 29, faks 22 617 60 10,

      NIP: 526-19-92-256

      Numer KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy

      XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł

      Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.

      Warszawa 2017

      Publikacja „Prawo finansowe. Finanse publiczne” chroniona jest prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w niniejszej publikacji – bez zgody wydawcy – jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło.

      Publikacja „Prawo finansowe. Finanse publiczne” została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów.

      Dystrybucja:

      Tel. (22) 518 29 29

      Faks.: (22) 617 60 10

      e-mail: [email protected]

       Wykaz skrótów:

      BFG – Bankowy Fundusz Gwarancyjny

      BGK – Bank Gospodarstwa Krajowego

      DNB – dochód narodowy brutto

      EBA – Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (European Banking Authority)

      EBC – Europejski Bank Centralny

      EFSI – Europejski Fundusz Inwestycji Strategicznych

      EIOPA – Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów

      EKSL – Europejska Karta Samorządu Lokalnego

      EKSR – Europejska Karta Samorządu Regionalnego Emerytalnych (European Insuraance and Occupational Pnssions Authority)

      ERM II – Exchange Rate Mechanism II

      ESA – European System of Integrated Economic Accounts

      ESMA – Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (European Securities and Markets Authority)

      FUS – Fundusz Ubezpieczeń Społecznych

      GG – General Government

      j.s.t. – jednostki samorządu terytorialnego

      KNF – Komisja Nadzoru Finansowego

      Konstytucja RP – Ustawa z 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.)

      NBP – Narodowy Bank Polski

      NFZ – Narodowy Fundusz Zdrowia

      NIK – Najwyższa Izba Kontroli

      u.f.p. – Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.)

      o.p. – Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.)

      OFE – otwarte fundusze emerytalne

      PKB – produkt krajowy brutto

      RIO – Regionalna Izba Obrachunkowa

      SPZOZ – samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej

      TFUE – Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej

      TK – Trybunał Konstytucyjny

      UGW – Unia Walutowa i Gospodarcza

      ustawa o NBP – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (teks jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 908 ze zm.)

      WPF – wieloletnia prognoza finansowa jednostki samorządu terytorialnego

      WPFP – Wieloletni Plan Finansowy Państwa

      WSA – Wojewódzki Sąd Administracyjny

      ZOZ – Zakład Opieki Zdrowotnej

      ROZDZIAŁ I. SYSTEM FINANSÓW PUBLICZNYCH

      Elżbieta Chojna-Duch

      1. ISTOTA FINANSÓW PUBLICZNYCH

      1.1. Pojęcie i charakter finansów publicznych

      Pojęcie „finanse” towarzyszyło początkom rozwoju państwowości, potrzeb publicznych i gospodarki pieniężnej. Finis (łac. zakończenie) oznaczało orzeczenia sądu kończące spory o zapłatę należności pieniężnych, a następnie – same płatności. Wraz z rozwojem państwa wzrastał zakres, rozszerzały się metody i tworzono instytucje finansów publicznych. Świadczenia pieniężne, początkowo rzeczowe, uzyskały charakter świadczeń przymusowych. W formach demokratycznych państwa świadczenia na jego rzecz wynikają z obowiązku prawnego.

      Współcześnie pojęcie „finanse publiczne” jest zintegrowane z polityką ekonomiczną i socjalną państwa i służy tej polityce. Jednocześnie finanse publiczne oddziałują na procesy ekonomiczne i społeczne. Kreowane są przez reżimy parlamentarne, w Polsce w formie ustawy.

      Pojęcie finansów publicznych nie jest definiowane w polskim prawie, chociaż występuje ono w wielu aktach prawnych. W ustawie z 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.; dalej: Konstytucja RP), pojęcie to stanowi tytuł rozdziału X. Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm.; dalej u.f.p.) nie zawiera wprawdzie definicji tego pojęcia, ale wymienia operacje je tworzące.

      W nauce finansów i prawa finansowego finanse publiczne są określane różnorodnie, w tym jako:

      – zasoby środków finansowych,

      – operacje środkami finansowymi, zjawiska i procesy pieniężne,

      – gospodarka publicznymi środkami finansowymi (działalność finansowa),

      – pieniężna forma podziału produktu krajowego brutto,

      – proces gromadzenia i rozdziału (redystrybucji) publicznych zasobów pieniężnych,

      – stosunki społeczne powstające w związku z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych.

      Wszystkie te określenia oddają