yków
© Copyright by Mirosław Jarosz i Jan Dzieniszewski, Warszawa 2003
© Copyright by Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2003
Wszystkie prawa zastrzeżone.
Przedruk i reprodukcja w jakiejkolwiek postaci całości bądź części książki bez pisemnej zgody wydawcy są zabronione.
Redaktor ds. publikacji popularnonaukowych: Agata Góra
Redaktor merytoryczny: Ewa Jaworska
Korekta: Zespół
Strony tytułowe zaprojektowała: Katarzyna Aderek
Dawkowanie leków
Autorzy i Wydawnictwo dołożyli wszelkich starań, aby wybór i dawkowanie leków w tym opracowaniu były zgodne z aktualnymi wskazaniami i praktyką kliniczną. Mimo to, ze względu na stan wiedzy , zmiany regulacji prawnych i nieprzerwany napływ nowych wyników badań dotyczących podstawowych i niepożądanych działań leków, Czytelnik musi brać pod uwagę informacje zawarte w ulotce dołączonej do każdego opakowania, aby nie przeoczyć ewentualnych zmian we wskazaniach i dawkowaniu. Dotyczy to także specjalnych ostrzeżeń i środków ostrożności. Należy o tym pamiętać, zwłaszcza w przypadku nowych lub rzadko stosowanych substancji.
eBook został przygotowany na podstawie wydania papierowego z 2015 r., (wyd. I)
Warszawa 2019
ISBN 978-83-200-5875-8
PZWL Wydawnictwo Lekarskie
02-460 Warszawa, ul. Gottlieba Daimlera 2
tel. 22 695 43 21
Księgarnia wysyłkowa:
tel. 42 680 44 88; infolinia: 801 33 33 88
email: [email protected]
Skład wersji elektronicznej na zlecenie PZWL Wydawnictwa Lekarskiego: mobisfera.pl
REDAKCJA NAUKOWA SERII:
prof. dr hab. med. Mirosław Jarosz
prof. dr hab. med. Jan Dzieniszewski
WSPÓŁAUTORZY
mrg inż. Ewa Rychlik
mrg inż. Katarzyna Wolnicka
Od autorów
Wiele osób przeżywa cierpienia z powodu nadmiaru gazów w przewodzie pokarmowym, czemu towarzyszą takie objawy, jak: odbijanie, wzdęcie brzucha, czy też głośne odchodzenie gazów i ich nieprzyjemny zapach. Dla wielu ludzi objawy te są wstydliwe do tego stopnia, że nie są oni w stanie powiedzieć o nich swojemu lekarzowi.
Przyczyny nadmiernego gromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowym są bardzo złożone i zależą od wielu czynników. Czasami może to być jeden z objawów choroby przewodu pokarmowego. W większości jednak przypadków jest to przede wszystkim wynik stylu życia, cechującego się stałym pośpiechem, napięciem psychicznym oraz nadmiernym, nieprawidłowym jedzeniem. Do szczególnie niekorzystnych czynników należą: spożywanie posiłków w pośpiechu oraz nieprawidłowa dieta.
Tym właśnie zagadnieniom poświęcony jest głównie nasz poradnik. Pokazuje on, jak zmodyfikować sposób żywienia, jakich produktów spożywczych i potraw unikać, a jakie należy spożywać, aby złagodzić przykre objawy związane z nadmiarem gazów lub nawet całkowicie im zapobiec.
W poradniku podane są także metody leczenia farmakologicznego, które powinno się stosować po konsultacji lekarskiej.
Tak więc poradnik może pomóc w uzyskaniu odpowiedzi na wiele pytań dotyczących stosowania diety oraz najczęstszych metod leczenia farmakologicznego, za pomocą których można złagodzić objawy nadmiaru gazów.
W celu ułatwienia korzystania ze wskazówek dietetycznych podano tabele z zestawieniem listy produktów i potraw zalecanych i tych, których należy unikać, jak również tabele wyszczególniające produkty i potrawy z dużą i małą zawartością poszczególnych składników pokarmowych (błonnika, tłuszczów, białek, węglowodanów, cholesterolu). Dzięki temu osoby cierpiące z powodu nadmiaru gazów w przewodzie pokarmowym mogą przyswoić sobie wiedzę obejmującą znajomość produktów nasilających, a także łagodzących te dokuczliwe objawy.
W poradniku, w początkowych rozdziałach, podano także najistotniejsze informacje dotyczące fizjologii przewodu pokarmowego i mechanizmów prowadzących do gromadzenia się nadmiaru gazów w jelitach. Jesteśmy przekonani, że pozwoli to lepiej zrozumieć przyczyny występowania objawów klinicznych związanych z gazami jelitowymi.
Publikacja ta powstała z myślą o pacjentach. Mamy jednak nadzieję, że będzie ona również przydatna w praktyce lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Będziemy wdzięczni za wszelkie Państwa uwagi dotyczące formy poradnika i zawartych w nim informacji.
Gazy jelitowe w przewodzie pokarmowym
Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski
Objawy kliniczne związane z nadmiernym gromadzeniem się gazów w przewodzie pokarmowym
Występowanie pewnej ilości gazów w przewodzie pokarmowym jest zjawiskiem fizjologicznym. Dopiero jednak ich nadmiar, spowodowany różnymi przyczynami, może prowadzić do powstania nieprzyjemnych i dokuczliwych objawów klinicznych, takich jak: odbijanie (bekanie), wzdęcie brzucha, wiatry oraz powiększenie obwodu brzucha.
Na przewlekłe lub okresowe przykre dolegliwości związane z nadmiarem gazów jelitowych uskarża się bardzo dużo osób, prawdopodobnie około kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu procent (20– 45%) populacji. Objawy te należą do najczęściej zgłaszanych przez pacjentów dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Dokładne badania epidemiologiczne w tym zakresie nie są jednak możliwe z powodu ograniczeń metodycznych. Dolegliwości związane z obecnością nadmiaru gazów jelitowych mogą bowiem być jednym z wielu objawów – czasami objawem wiodącym – chorób czynnościowych przewodu pokarmowego, których rozpowszechnienie w populacji jest także bardzo duże.
Odbijanie jest jednym z istotnych objawów choroby refluksowej przełyku (czyli cofania się zawartości żołądka do przełyku), wzdęcie brzucha zaś jest jednym z ważnych kryteriów klinicznych rozpoznawania zespołu jelita nadpobudliwego. Dlatego też osoby cierpiące na różne dolegliwości związane z nadmiarem gazów w przewodzie pokarmowym, zwłaszcza gdy towarzyszą im dodatkowo inne objawy, takie jak: ból, nudności, zgaga i biegunka, powinny koniecznie skonsultować się z lekarzem. W razie współistnienia takich objawów, jak: chudnięcie, niedokrwistość, krew w stolcu, stany podgorączkowe lub gorączka, oraz gdy dolegliwości (ból, wzdęcie, biegunka) występują w nocy, konieczne jest pilne przeprowadzenie licznych badań (morfologia krwi, zawartość hemoglobiny, OB, test na krew utajoną w stolcu oraz – w zależności od sytuacji klinicznej – USG jamy brzusznej, gastroskopia, badania endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli fibrosigmoidoskopia lub kolonoskopia).
Odbijanie (eructatio), określane potocznie jako bekanie, jest to nieświadome lub świadome wydalanie przez jamę ustną połkniętego powietrza, znajdującego się w żołądku lub przełyku.
Odbijanie
Do odbijania dochodzi w momencie chwilowego, przejściowego zmniejszenia napięcia mięśnia zwanego dolnym zwieraczem przełyku. Zjawisko to często zachodzi po obfitym posiłku. W tym samym czasie napięcie ścian żołądka jest bardzo duże, dlatego też powietrze znajdujące się w okolicach dna żołądka łatwo zostaje wypchnięte do przełyku i jamy ustnej. U niewielkiej liczby osób nadmierne połykanie powietrza (aerofagia) może prowadzić do wzdęć brzucha i nadmiernego odchodzenia gazów.
Przyczyny