1, 40. [przypis tłumacza]
144
nullum (…) habet – Livius Titus, Ab Urbe condita, XXVIII, 28. [przypis tłumacza]
145
Tales zakreślił najwłaściwsze granice (…) – [por.] Diogenes Laertios, Tales, [w:] Żywoty i poglądy słynnych filozofów, I, 26. [przypis tłumacza]
146
Dawni Gallowie uważali (…) – Cezar powiada to nie o Gallach, lecz o Germanach: O wojnie galijskiej, VI. [przypis tłumacza]
147
Ma (…) marito – Tasso, Jerozolima wyzwolona, X, str. 39. [przypis tłumacza]
148
przygnieciony laty – daw. forma N.lm; dziś: (…) latami. [przypis edytorski]
149
Solve (…) ducat – Horatius, Epistulae, I, 1, 8. [przypis tłumacza]
150
lża a. lza (daw.) – trzeba, wolno, można. [przypis edytorski]
151
chyby – błędy; por. chybić. [przypis edytorski]
152
Szaleństwem i niesprawiedliwością jest, aby dzieci, gdy dojdą do lat, pozbawiać poufałego obcowania z rodzicami (…) – toż samo król Henryk IV nie pozwolił, aby go dzieci nazywały „panem”, lecz kazał mówić sobie poufale: „tato” (Perefixe, Historia Henryka Wielkiego). [przypis tłumacza]
153
Ille (…) omnia – Terentius, Adelphi, IV, 2, 9. [przypis tłumacza]
154
snadniej (daw.) – łatwiej. [przypis edytorski]
155
dialog Platonowego prawodawcy z obywatelami (…) – Prawa, XI. [przypis tłumacza]
156
Owo (daw.) – tak więc; a zatem (na początku zdania). [przypis edytorski]
157
Platon dodaje, iż to są dzieci nieśmiertelne (…) – Platon w Fedonie. [przypis tłumacza]
158
w Tryce – Trikka miasto w górnej Tesalii. [przypis tłumacza]
159
Heliodor, ów zacny biskup (…) swą córkę – tj. utwór swój, zatytułowany Historie etiopskie. [przypis tłumacza]
160
Kremucjuszowi Kordusowi, oskarżonemu (…) – Tacyt, Roczniki, XV, 34. [przypis tłumacza]
161
Tentatum (…) digitis – Ovidius, Metamorphoses, X, 283. [przypis tłumacza]
162
Intolerantissima (…) gerebant – Livius Titus, Ab Urbe condita, X, 28. [przypis tłumacza]
163
Tegmina (…) cortex – Vergilius, Aeneida, VII, 742. [przypis tłumacza]
164
różny jest od obyczaju młodego Scypiona, który (…) – Valerius Maximus, Factorum et dictorum memorabilium, III, In Romanis, 2. [przypis tłumacza]
165
Owo (daw.) – tak więc; a zatem (na początku zdania). [przypis edytorski]
166
L'usbergo (…) tanta – Ludovico Ariosto, Orlando furioso, XII. [przypis tłumacza]
167
Cesarz Karakalla wędrował w pole pieszo, uzbrojony od stóp do głów (…) – Jan Ksyfilin, Żywot Karakalli. [przypis tłumacza]
168
arma (…) dicunt – Cicero, Tusculanae disputationes, II, 16. [przypis tłumacza]
169
Marcellin (…) opisuje (…) – Ammianus Marcellinus, Dzieje rzymskie, XXIV, 7. [przypis tłumacza]
170
Flexilis (…) armos – Claudianus, In Rufinum, II, 358. [przypis tłumacza]
171
Owo (daw.) – tak więc; a zatem (na początku zdania). [przypis edytorski]
172
by (daw.) – tu: choćby, niby. [przypis edytorski]
173
by (daw.) – tu: choćby. [przypis edytorski]
174
Has (…) equus – Propertius, Elegiae, IV, 1, 70. [przypis tłumacza]
175
raz po razu – dziś: raz po raz. [przypis edytorski]
176
na kilka zawodów – dziś: na kilka sposobów. [przypis edytorski]
177
Pośród ksiąg po prostu uciesznych (…) „Całusy” Jana Sekonda – Johannis Secundi Basia, niderlandzkiego poety Joannesa Secundusa (właśc. Jan Niclas Everaerts, 1511–1536). Dzieło jego jest to zbiór małych poemacików pełnych zmysłowych obrazów. Interesujące jest, iż Montaigne w dziele Rabelais'go nie widzi nic więcej ponad „ucieszną” książkę, i nic więcej nie ma o niej do powiedzenia! [przypis tłumacza]
178
O saeclum (…) infacetum – Catullus, Carmina, XLIII, 8. [przypis tłumacza]
179
ojciec wymowy rzymskiej tak często ma go na ustach (…) – Horacy, w swojej Sztuce poetyckiej (Ars poetica), 270n. [przypis tłumacza]
180
liquidus (…) amni – Horatius, Epistulae, II, 2, 120. [przypis tłumacza]
181
minus (…) successerat – Martialis Epigrammaton, VIII. [przypis tłumacza]
182
Excursusqne breves tentat – Vergilius, Georgica, IV, 194. [przypis tłumacza]
183
Ego (…) essem – Cicero, De senectute, 10. [przypis tłumacza]
184
chyba – tu: błąd, chybienie prawdzie. [przypis edytorski]
185
Asinius Pollio znalazł nawet w historii Cezara jakąś niedokładność – por. Swetoniusz, Boski Juliusz, 56 [w:] Żywoty cezarów. [przypis tłumacza]
186
Bodeniusza – Jan Bodin, autor dzieła O Republice, zmarły w r. 1596. Montaigne ma tu na myśli inne jego dzieło, Methodus ad facilem historiarum cognitionem, wydane w r. 1566 i przełożone na język francuski. [przypis tłumacza]
187
Guicciardini – autor cenionej historii włoskiej z czasu najazdu Francuzów, pisanej w duchu wielce Francuzom nieprzychylnym. [przypis tłumacza]
188
Filip de Comines – Commines, autor głośnych Pamiętników z epoki panowania Ludwika XI i Karola VIII. [przypis tłumacza]
