miejsce przechadzek. [przypis edytorski]
69
Łuku Triumfalny w Paryżu – pomnik na zachodnim skraju Pól Elizejskich, mający formę jednoarkadowego rzymskiego łuku triumfalnego, zbudowany dla uczczenia wszystkich, którzy walczyli i polegli za Francję w czasie wojen rewolucji francuskiej i wojen napoleońskich; jego budowę rozpoczęto w 1806, na polecenie Napoleona, ukończono w 1836. [przypis edytorski]
70
lorgnon (fr.) – rodzaj okularów z długą rączką do trzymania ich przed oczyma, używanych w XVIII i XIX w. [przypis edytorski]
71
Fouquier-Tinville, Antoine Quentin (1746–1795) – francuski prawnik i działacz polityczny, bezwzględny oskarżyciel publiczny Trybunału Rewolucyjnego. [przypis edytorski]
72
kraina łacińska – Dzielnica Łacińska, uniwersytecka dzielnica Paryża, nosząca nazwę od języka łacińskiego, powszechnie używanego na uczelniach od średniowiecza aż do Rewolucji. [przypis edytorski]
73
jąć się czegoś (daw.) – zabrać się za coś; zająć się czymś. [przypis edytorski]
74
su, właśc. sous (fr.) – w XIX w. pot. nazwa monety o wartości 5 centymów, tj. 1/20 franka. [przypis edytorski]
75
Plaut, właśc. Titus Maccius Plautus (ok. 250–184 p.n.e.) – największy z komediopisarzy rzymskich, autor ponad stu sztuk, w większości przeróbek komedii greckich. [przypis edytorski]
76
Makiawel, właśc. Niccolò Machiavelli (1469–1527) – florencki prawnik i teoretyk polityki; najbardziej znany z traktatu o skutecznym sprawowaniu władzy pt. Książę, w którym przekonywał, że dla dobra państwa obowiązkiem władcy jest skuteczność, nawet jeśli wymaga podejmowania działań nieetycznych. [przypis edytorski]
77
Cervantes, Miguel de (1547–1616) – najsłynniejszy hiszpański pisarz, autor Don Kichota. [przypis edytorski]
78
bitwa pod Lepanto (7 października 1571) – wielka bitwa morska, w której hiszpańsko-włoska flota Ligi Świętej rozgromiła flotę turecką. [przypis edytorski]
79
do dni lipcowych – tj. do rewolucji lipcowej w roku 1830, kiedy podczas kilkudniowego powstania udaremniono próbę powrotu do absolutyzmu dokonaną przez Karola X. [przypis edytorski]
80
konstytucja Burbonów – ogłoszona przez Ludwika XVIII w 1814, gwarantowała szereg swobód obywatelskich, ale udział społeczeństwa w życiu politycznym był w niej iluzoryczny, sprowadzony do minimum, gdyż wysoki cenzus majątkowy i wieku sprawiał, że z 28 milionów Francuzów zaledwie sto tysięcy miało czynne prawo wyborcze, a piętnaście tysięcy bierne. Dekrety Karola X z 25 lipca 1830 likwidowały większość praw konstytucyjnych, co doprowadziło do wybuchu rewolucji lipcowej. [przypis edytorski]
81
refektarz – jadalnia w klasztorze lub w innej instytucji kościelnej. [przypis edytorski]
82
mogłoby nie być ani jednego ziemniaka w Irlandii – na pocz. XIX w. ziemniaki stanowiły podstawowe wyżywienie uboższych warstw ludności w Irlandii; stało się to przyczyną wielkiej klęski głodu, kiedy w l. 1845–1849 zaraza niszczyła plony ziemniaków. [przypis edytorski]
83
Tycjan, właśc. Tiziano Vecelli (ok. 1488–1576) – włoski malarz renesansowy, czołowy przedstawiciel szkoły weneckiej; na swoich obrazach często przedstawiał kobiety o długich, złotorudych włosach, stąd określenie: kolor tycjanowski. [przypis edytorski]
84
Hale (fr. Les Halles) – nazwa dawnego najpopularniejszego targowiska miejskiego w Paryżu, istniejącego do lat 70. XX w., a równocześnie dzielnicy biedoty, gdzie się znajdowały. [przypis edytorski]
85
„katolicyzm” wina – żartobliwe odniesienie do pot. określenia wina „chrzczonego”, tzn. rozcieńczonego wodą. [przypis edytorski]
86
poncz – gorący napój alkoholowy, przyrządzany zwykle z wina lub rumu oraz z herbaty, z sokiem cytrynowym, cukrem i przyprawami korzennymi. [przypis edytorski]
87
likwor – napitek. [przypis edytorski]
88
neofita – osoba, która niedawno przyjęła jakąś wiarę; przen.: osoba, która zmieniła poglądy i od niedawna stała się zwolennikiem czegoś. [przypis edytorski]
89
vis-á-vis (fr.) – naprzeciw; tu: tu: osoba siedząca naprzeciw, po drugiej stronie stołu. [przypis edytorski]
90
Luksemburg – tu: Ogród Luksemburski w Paryżu, park miejski przy pałacu księcia de Luxemburg. [przypis edytorski]
91
Talma, François-Joseph (1763–1826) – najsłynniejszy aktor francuski swojej epoki, znany z ról w tragediach Woltera, Szekspira, Corneille'a i Racine'a. [przypis edytorski]
92
Delavigne, Casimir (1793–1843) – francuski poeta i dramaturg, członek Akademii Francuskiej (1825). [przypis edytorski]
93
Fleury, Abraham-Joseph Bénard (1750–1822) – aktor Comédie Française, wybitny komik. [przypis edytorski]
94
obu Baptystów – Nicolas Anselme Baptiste, zw. Baptystą Starszym (1761–1835) oraz jego brat Paul Eustache Anselme Baptiste (1765–1839), zw. Baptystą Młodszym, francuscy aktorzy komiczni, występujący w Comédie-Française. [przypis edytorski]
95
Michot, właśc. Antoine Michaut (1765–1826) – francuski aktor komiczny. [przypis edytorski]
96
Przypadek jest również po stronie silniejszych batalionów – znane powiedzenie Napoleona o Bogu, że „jest zawsze po stronie silniejszych batalionów”. [przypis tłumacza]
97
wybrzeże des Augustins – ośrodek księgarski położony na lewym brzegu Sekwany. [przypis edytorski]
98
Prévot Charles-Victor, wicehrabia d'Arlincourt (1788–1856) – francuski powieściopisarz, popularny w l. 20. XIX w.; autor m.in. pseudohistorycznej powieści Le Solitaire (Samotnik, 1821), z akcją osadzoną w XV w., mającej kilkanaście wydań w ciągu kilku miesięcy, liczne tłumaczenia, kilka adaptacji operowych, wiele adaptacji teatralnych, parodii itp. [przypis edytorski]
99
Ducange, Victor Henri Joseph Brahain (1783–1833) – francuski powieściopisarz i dramaturg; autor m.in. powieści Léonide, ou la Vieille de Suresnes (Leonid czyli stara z Sureny, 1823). [przypis edytorski]
100
in 12° a. in duodecimo – tj. w małym formacie, w którym ze złożenia pojedynczego arkusza drukarskiego powstaje dwanaście kart. [przypis edytorski]
101
Kératry, Auguste Hilarion de (1769–1859) – francuski publicysta i działacz polityczny; autor m.in. dzieła Inductions morales et physiologiques (Wnioski moralne i fizjologiczne, 1817). [przypis edytorski]
102
Ladvocat, Pierre-François (1791–1854) – paryski księgarz i wydawca. [przypis edytorski]
