n>
History Nerds,
II wojna światowa
Przetłumaczone przez Michał Cierniak
© 2021 - History Nerds
Opublikowane przez Tektime
Wstęp: dowiedzmy się więcej o II wojnie światowej
Dwudziesty wiek był naznaczony nieokiełznanym i ogólnoświatowym konfliktem. Jest to fakt, z którym staramy się pogodzić. W świecie przemian społeczno-gospodarczych, który wciąż zbierał się po druzgocących efektach wielkiej wojny, nadal wiele kwestii pozostawało dalekimi od ideału. Jeszcze nie zdążyły zabliźnić się rany po niedawno zakończonym konflikcie, a Europa stała nad przepaścią nowej i o wiele okrutniejszej katastrofy – II wojny światowej.
Książka ta powstała ponad 70 lat po zakończeniu tego okropnego rozdziału w historii świata. Pomimo tego, wciąż stanowi ona bardzo bolesny temat dla wielu osób na całym świecie. Warto o tym pamiętać, gdy podejmuje się próbę opisania tych wydarzeń. Wspomniany ból nie minie tak po prostu i jest on zakorzeniony bardzo głęboko. Skutków II wojny światowej było wiele, a ponadto miały one olbrzymie znaczenie dla losów współczesnego świata. Właśnie z tego względu, szczegółowo analizując ten burzliwy okres, należy przyjąć neutralne i krytyczne stanowisko. Powinien to być punkt widzenia postronnego świadka, który pozbawiony jest zabarwienia politycznego lub religijnego, za to pełno w nim zrozumienia wobec bólu, cierpienia i wielkiego bezsensu globalnej wojny.
W niniejszej książce znajdziecie opisy momentów kluczowych dla II wojny światowej. Były to ważne wydarzenia, które wpłynęły na losy całego świata. Jak to się w ogóle stało, że zaledwie dwie dekady po zakończeniu konfliktu na niewidzialną wcześniej na świecie skalę, Europa znowu stanęła u progu wojny? Warto tu zaznaczyć, że po rozejmie zawartym w 1918 r. Stary Kontynent wciąż był trapiony wieloma nierozwiązanymi problemami oraz pytaniami bez odpowiedzi. Ponadto światowe mocarstwa znowu toczyły rywalizację o bogactwa i wpływy. Powstawały nowe ruchy polityczne, stare rany nadal nie chciały się zagoić, a głód władzy wciąż nie został zaspokojony – w takich okolicznościach wojna była wszechobecnym zagrożeniem. Przez całe lata 30. konsekwentnie przybierał na sile rytm wybijany przez intrygę i politykę. To właśnie on przerodził się w ogłuszające crescendo wojny.
Druga wojna światowa rozpoczęła się 1 września 1939 r. Już jej pierwsze strzały narzuciły tempo nowego sposobu prowadzenia walk. Był to konflikt, jakiego świat jeszcze nie widział. Była to wojna nowoczesna. Zdecydowanie prześcignęła wielką wojnę, przyćmiewając ją pod względem skali i złożoności. Podczas drugiego globalnego konfliktu rewolucyjne technologie z czasów „wojny, mającej zakończyć wszystkie wojny”, zostały przekute w coś zupełnie niespotykanego. Coś dewastującego i piekielnego. Na każdym kroku widać było triumf śmierci i zniszczenia. To smutna historia, która wciąż odbija się echem w umysłach i sercach wielu osób. Historia, która zniekształciła Europę na zawsze i nosi znamiona śmierci wielu dzieci Starego Kontynentu. Historia II wojny światowej.
Burzliwy świat: kontekst i przyczyny II wojny światowej
Pierwsza wojna światowa zmieniła dawne oblicze Europy i zasiała spustoszenie w krajach położonych na tym kontynencie. Stanowiła ona drastyczne przejście z jednej epoki do drugiej, która niestety okazała się być niezwykle brutalna. Sam rozwój przemysłu oraz powstałych dzięki niemu technologii stworzył na świecie ogromną przepaść między tradycją, a nowoczesnością. Zaczynało brakować miejsca na dawne taktyki militarne, bo nastawała epoka nowych metod prowadzenia walki. Ta transformacja miała okropny wpływ na zwykłych żołnierzy. Następstwem wielkiej wojny były olbrzymie zmiany w Europie. Na dobre zniknęły stare imperia. Na ich gruzach powstały nowe państwa. Nastąpiły również istotne przemiany gospodarcze, społeczne i polityczne. Ich przyjęcie się oraz nabranie spójności wymagało czasu. Tego jednak w Europie brakowało.
Wielka wojna dobiegła końca w 1918 r., natomiast wieńczący ją rozejm był surową karą dla pokonanych Niemców i ich sojuszników. Oznaczał on skrajne ograniczenia w każdym względzie, trzymając Niemcy w szachu. Niemal rozbito w pył ich przemysł militarny, zezwalając mu jedynie na minimalne możliwości produkcyjne oraz ilość pracowników. Jeśli chodzi o aspekt wojskowy, naród niemiecki został praktycznie pozbawiony armii. Nie trzeba dodawać, że sytuacja gospodarcza kraju był katastrofalna, podobnie jak w przypadku wielu innych europejskich państw. Jej zasoby zostały wykorzystane do zasilania machiny wojennej, co doprowadziło Niemców wprost na ścieżkę kryzysu i ubóstwa. Na gruzach Cesarstwa Niemieckiego powstało nowe państwo, czyli Republika Weimarska. W powojennych latach niezadowolenie Niemców przybierało na sile, gdyż kraj był zmuszony do płacenia wysokich reparacji zwycięzcom wojny, co bardzo nadwyrężało narodowy budżet. Nacjonalizm wciąż był na fali w Europie, podobnie jak zresztą przed I wojną światową. Mogłoby się wydawać, że po tak wyniszczającym konflikcie europejskie narody nabiorą trochę rozsądku i poskromią w sobie przesadnie rozbuchany patriotyzm. Niestety, wojna jedynie pogłębiła wcześniejsze niesnaski między sąsiadami i uświadomiła nowym pokoleniom cierpienia ich przodków. Rachunki nie zostały jeszcze wyrównane.
Sprawy miały się jeszcze gorzej, ponieważ cały świat zmagał się z zupełnie nowym kryzysem. Po przebudzeniu się po okropnym koszmarze ludzie chcieli dojść do siebie, oddając się rozpuście oraz ekstrawagancji. Szalone lata 20. zaznaczyły się w historii jako epoka nowych i ciekawych trendów w modzie oraz kulturze, rozwoju ekonomicznym i artystycznym bumie. Być może chcąc zapomnieć o krwi, obłoconych okopach, bólu i śmierci wielkiej wojny, cywilizacja Zachodu wpadła w oszałamiający wir hedonizmu, który miał przytłumić jej zmysły. W Stanach Zjednoczonych królował jazz, skąd przywędrował wkrótce do Europy, a dalej już opanował cały świat. Jednak wszystkich tych, którzy zostali zahipnotyzowani przez neony nocnego życia i imponującą muzykę, czekała wkrótce nieprzyjemna pobudka. Zawsze bowiem, gdy wpadamy w ekstazę, poziom dopaminy w końcu spadnie, a wraz z nim my i to bardzo niespodziewanie. Wielki krach na Wall Street z 1929 r. wywołał na Zachodzie szeroko zakrojony kryzys gospodarczy i bardzo szybko zniknęły uśmiechy, które wywołały szalone lata 20. Zbliżająca się kolejna dekada miała być już zupełnie inna.
Obowiązuje wersja, że wielki kryzys rozpoczął się w 1929 i trwał do końcówki lat 30., dekady zupełnie różniącej się od swojej poprzedniczki. Ze Stanów Zjednoczonych rozniósł się po całym świecie, który w jego wyniku popadł w całkowity zastój. Tak błyskawiczna i intensywna zapaść globalnej gospodarki nie miała wcześniej miejsca. Światowy PKB (produkt krajowy brutto) skurczył się o co najmniej 15%, natomiast notowania na międzynarodowej giełdzie spadły średnio o 50%. Na całym świecie szalało bezrobocie, a w niektórych krajach Europy jego wskaźnik plasował się na poziomie 33%. W Niemczech sytuacja pogarszała się z roku na rok. Problemy gospodarcze i kryzys stanowiły ogromny ciężar zarówno dla społeczeństwa, jak i władz. Naród został rozdarty pomiędzy ruchy skrajnej lewicy i prawicy. Jednak już w 1919 r. prawa strona niemieckiej sceny politycznej powoli zyskiwała na sile. Jednym z jej kluczowych rozgrywających stał się polityczny nowicjusz – Adolf Hitler. Jego kariera nabrała tempa wraz z dołączeniem do Niemieckiej Partii Robotniczej (Deutsche Arbeiterpartei, DAP). Zaledwie rok później, w 1920 r., zmieniła ona nazwę na Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnicza (Nationalsozialistische Deutsche Arbeitpartei, NSDAP). Stanowiła ona prawą stronę podzielonych Niemiec – totalitarną, skrajnie prawicową, opozycyjną względem marksizmu, a także bardzo poturbowaną przez niesprawiedliwości rozejmu, kończącego I wojnę światową. Hitler bardzo szybko urósł do miana prominentnej persony. Przyciągał tłumy zwolenników gorliwymi przemówieniami, w których prezentował idee bliskie ciężko pracującym i ubogim obywatelom Niemiec. W 1923 r. Adolf Hitler, wówczas lider partii NSDAP, zorganizował tzw. pucz piwiarniany w Monachium. Była to jego próba przeprowadzenia zamachu stanu. Podjął ją między 8 a 9 listopada 1923 r. wraz