istəmirsən. Sən getmək istəmirsən. Axı bizə də demirsən nə istədiyini!
Diqqətlə mənə baxdı. Dəyişməyən, yalnız gözlər idi, baxışlar idi.
– Azad, mən sənə inanıram və tam etibar edirəm. Ona görə də bir sual verəcəm sənə. Bu sualı rəfiqəmə də vermişəm: Sən mənim bu şəhərdən, sizin həyatınızdan silinib getməyimi istəyirsənmi? Azad istəyirmi İnqanın getməyini?
Bəli, sual olduqca düz-düzünə qoyulmuşdu, cavabı da elənçi olmalıydı. İnqa sual verməyi bacarırdı.
– Mən sənin yenidən gülməyini istəyirəm. Get evinizə, qoy həyatında yeniliklər yaransın.
– Axı, mən getsəm ən qiymətli nəyim var, burada qalır, siz burada qalırsınız. Bir də ki, həyat mənim gözümdə qiymətini çoxdan itirib. Yaşamağım, yaxud, yaşamamağım mənim üçün vacib rol oynamır.
– Ona görə də, dəyiş həyatının dəyərlərini. Səni dərd çəkən görmək bizə ağırdır. Get, 5–6 ay qal evinizdə, özünə gəl.
– Məni başa düşürsənmi, Azad? Axı, nələri itirdiyimi bilirsən! Çıxıb getsəm, demək, sizi də itirirəm. Mən bacarmayacağam, sən məni başa düşürsənmi, nə deyirəm?
– Bilirəm, İnqa! Nə demək istədiyini bilirəm!
– Bəs onda necə “get!” deyirsən?
– Doğma evinizdə yaşa bir az, səhhətin qaydaya düşsün, sonra gələrsən. Nə vaxt istəsən əlaqə yarada bilərsən bizimlə. Anana yazığın gəlsin. Bizə də yazığın gəlsin! Bayaq sual verdin: Azad istəyirmi İnqanın getməyini? Sualına sualla cavab verəcəm: inqa istəyirmi Azadın dərdinin azalmağını, ürəyinin yükünün yüngülləşməyini? İnqa görmürmü Azadın bu ayları nələr çəkdiyini?
İnqanın əllərini aldım əlimin içinə:
– Mən sənə bir söz də deyəcəm, İnqa! Bilmirəm, bəlkə də, yeri deyildi. Səndən ayrılmaq mənim üçün ən böyük cəzalardan biridir! İndiyə kimi itirə-itirə gəlmişəm! Bilirsən ki, indi daha da ağır olacaq mənə! Amma, deyirəm: get! İstəyirəm, rahat yaşya biləsən bir müddət, özünə inamın qayıtsın. Mən sənin yenidən özünü gözəl qız olan İnqa olmağını hiss etməyini istəyirəm. Mən istəyirəm, bir vaxtı rəsmixətt dərsində gözəl saçlarını çiyninə tökmüş həmin İnqanı görüm!
Mənim söylədiyim bu uzun nitq, o cümlədən, rəsmixətt dərsini yada salmağım İnqanı tam dəyişdirdi. Gülümsəməyi çoxdan yadırğamış üzündə bir sevinc hissi yarandı.
– Sağ ol, Azad! – deyə bildi. Göz yaşları yayılmış üzündə təbəssüm yarandı.
Birdən başını dik qaldırıb mənə baxdı. Xəyallarında nəyisə araşdırırdı. Sual vermək istəyirdi, baxışlarından görünürdü.
– O vaxt saxladığın şəkil… dururmu həmin şəkil?
– Durur!
– Niyə onda, o vaxtları sən heç nə demədin mənə? Niyə o şəkildəki qızın sənin həyatın üçün yox olduğunu, şəkilin yalnız xatirə olduğunu demədin? Niyə sən məni başa salmadın? Axı, sən bilməliydin..!
– Mən düşünürdüm ki, sən başa düşmüsən, İnqa! Kədərimi, fikirlər çəkdiyimi görürdün. Yoxun yasını saxlayırdım və düşünürdüm ki, sən bilirsən! Yadındamı, sən mənə qəmlənməməyi məsləhət edirdin?
– Mən bilmirdim şəkil sahibinin yoxluğunu. Mən bir axşamı, sənin otağında şəkili görüb bir neçə dəfə söz saldım. Hər dəfə mövzunu dəyişdin, şəkili də götürüb gizlətdin… Danışmaq istəmədin! Aylar, illər!.. İlahi! Niyə sən məni onda başa salmadın?
Və ağladı. Həm də ucadan. Sınmış taleni, ərini, uşağını, itirilmiş illəri ağlayırdı. Bu göz yaşları həm də gizlincə ürəkdə yaşayan, çalışıb – çapalayıb çıxmağa çalışsa da, sinədən kənara çıxa bilməyən bir nakam məhəbbətə ağı deyirdi… Bu haraya dözmək mümkün deyildi.
Göz yaşları içində nəsə pıçıldayırdı. Sinəmdə, beynimin içində hər şeyin bir-birinə qarışdığı üçün heç nə eşitmirdim…
O axşamı çox danışdıq. Bəzi söhbətlərdə, xatirələrdə uzaq dünyalara keçdik, xatirələr neçə qəmli-qadalı, gah da şirin çağları atdı ortaya…
Epiloq
Perronda sərnişin vaqonu ilə üzbə üz dörd nəfər gənc dayanmışdı. Onların qəmli baxışları vaqonun kupesində pəncərə önündə dayanan gənc qıza yönəlmişdi. Gənc qız pəncərənin şüşəsinə yapışmışdı. Perrondakı dörd nəfərdən biri çöl tərəfdən pəncərəyə yaxınlaşdı, nəsə demək, zarafat edib ağırlığı yüngülləşdirməyə cəhd etdi. Baş tutmadı. Danışa bilmədi, sözləri qırıq – qırıq alındı. Əlacsız vaqona söykəndi, az qala şüşəyə yapışdı. Qızın yorğun üzünə baxdı, nəsə demək istədilər bir – birinə,deyə bilmədilər. Sükuta daldılar. Qəfildən qızın nazik dodaqları titrəməyə başladı, və birdən hönkürüb ağladı…
Qapılar bağlandı, qatar ürəklərdəki həyacanı son həddə qaldıran bir siqnal verdi, yola düşdü.
– Mən qayıdacam, hökmən qayıdacam! – qışqırdı gənc qız.
– Altı ay nədir ki! – gənc dilləndi ürəyində, san ki, özü-özünə ürək verirdi.
…Bu səfər nə qədər çəkəcək…
Qatar yola düşən tək, İnqanın rəfiqəsi, qrup yoldaşı Azada bir dəfdər ötürdü.
– Bu nədir? – Azad sual verdi.
– İnqa verdi, sənə çatmalıdır.
Bu əzilmiş, bir azca da saralmış vərəqlərdən ibarət dəftər idi.
İnqanın hər gün qeydə aldığı, bəzisi bir – iki cümlədən, bəzisi isə vərəqin yarısını tutan hər bir xatirəsinin üstündə sərlövhə yerində iki parça olmuş ürək şəkli vardı. Sol parça alov içində, sağ parça isə bir az aşağı, aralı, sanki küsmüş vəziyyətdə idi. Hər səhifənin sonunda isə baş-başa dayanaraq qanadlarını qaldırmış iki quşun şəkli qoyulmuşdu. Quşlar san ki, uçmağa hazır vəziyyətdə, nəyisə gözləyirdilər. Bu səhifələrdə sevinc kədərlə, arzular məyusluqla, gülüş- göz yaşları ilə, məhəbbət nakamlıqdan parçalanan ürəyin fəryadı ilə üz-üzə dayanmışdı…
İkinci povest: Qəm yağışı
Firqət içində yürəgim gör ki, nə parə-parədir,
Bağrımı gör bu qüssədən kim, nеcə yarə-yarədir.
İnsan həyatını dövrlərə bölsək, gənclik yəqin ki, anadan olma hadisəsindən sonra ən maraqlı, ən yadda qalan dövr olacaqdır. Bu dövrdə insan həyatı təşəbbüskarlıqla, prinsipiallıqla zənginləşirlər. Ətrafında baş verən hadisələrdə konkret mövqelər formalaşır.
Haqqında nəql edəcəyimiz qəhrəmanlarımız – Azad və İnqa da həmin bu gənclərdən biri idilər, öz baxışları ilə, öz mövqeləri ilə. Bu mövqelərin