HERKENNEN BEZINNEN DOEN (HBD). Jurgen Toonen

en gescheiden zijn, althans dat proces in gang is gezet, lukt het stellen van grenzen ook beter.

      Cascade effect triggers

      Ook een zeer nadelig effect is het sneeuwbal- of negatieve spiraaleffect. Vaak zijn het negatieve gedachten en gevoelens waardoor een ander weer negatief op jou reageert. Bijvoorbeeld de ander wordt boos en jij dus ook. Of het roept een dichtklapreactie op. Dit noem ik cascadetriggering. Cascadetriggering heeft een domino-effect waarbij de ene trigger de andere triggert enzovoort. Patronen tijdig ontdekken, erkennen en doorbreken is van groot belang om dit proces tijdig een halt toe te roepen. Het kennen van je triggers kan dit cascade-effect in een vroegtijdig stadium voorkomen.

      (cb)

      Triggers triggeren vaak triggers, zo ontstaat een domino-effect.”

      Het ravijn

      Is een trigger eenmaal geactiveerd, dan zit je midden in die oude misère. Het is lastig om een halt toe te roepen aan dat verkeerde gevoel, gedrag of die gedachte. Vaak heb je al vanuit zo’n trigger gereageerd voordat je het in de gaten hebt. Je ligt dan dus als het ware al in het ravijn, waar niet gemakkelijk uit te komen valt. In het ravijn lig je niet pas wanneer je met één hand aan de rand van de afgrond hangt. Je ligt er al in als je binnen het zuigende effect komt. Elke diepte heeft een zuigende werking op ons. Wanneer ik van een hoge flat naar beneden kijk, dan voel ik die zuigende kracht. In zo’n situatie terugtrekken is lastiger dan wanneer ik niet naar of over de rand kijk. Het duizelt me ook een beetje. Besef van gevaar maakt ons gespannen, wat die duizeligheid kan veroorzaken. Een verkeerde beweging en je ligt erin. Kom je binnen die grens van zuigende werking dan is stoppen moeilijker. Bepaal dus waar die grens voor de ravijnrand ligt en houdt dan die afstand.

      Dit doet me altijd denken aan die mop over drie solliciterende vrachtwagenchauffeurs. Zij kregen ieder de vraag hoe ver zij van een ravijn af konden rijden. De eerste zei 1 meter, de tweede 30 cm, de derde zover mogelijk ervandaan. De laatste kreeg de baan. Wie had jij aangenomen?

      Het zuigend effect van een ravijn begint als je triggers worden geactiveerd. Het is goed om je grens voor de ravijnrand te stellen. Voorbeeld: stel je bent snoepverslaafd en bij een uitstapje kies je geen route die langs die overheerlijke Belgische bonbonwinkel gaat. Alles wat je kunt registreren met je zintuigen kan een trigger zijn, inclusief geuren of aanrakingen. Probeer dus die grens te bepalen waarbij je niet over of naar de rand kijkt. De bonbonwinkel is de ravijnrand in dit geval. De winkel ingaan is over de rand heen kijken. Voorkomen lukt niet altijd natuurlijk. Soms is het goed om af te wegen of aangaan van bepaalde situaties gezonder kan zijn. Zoals bepaalde angsten overwinnen voor bijvoorbeeld je baas.

      Wat wordt er precies getriggerd?

      Het is goed om te weten wat er precies wordt getriggerd. Alle gevoelens, gedachten en lichamelijke herinneringen uit het verleden kunnen door ingrediënten in een huidige situatie worden geactiveerd. Terwijl ze er niets mee te maken hebben. Als je van hieruit reageert, reageer je heel vaak verkeerd en onterecht. Onderscheiding hierin is van groot belang met betrekking tot het adequaat oplossen van een conflict.

      Met de onderliggende geactiveerde herinneringen moet je een andere route bewandelen dan met het afhandelen van de huidige gebeurtenis/conflict. Het is goed deze niet in de huidige situatie toe te laten. In zoverre je dat lukt. Je gaat hiermee aan de slag bij en met God. Je kijkt dus naar en in jezelf en brengt dit bij Hem. Vraag of Hij duidelijk wil maken waar het vandaan komt, of Hij er genezing en vertroosting in wil brengen. Verwerk de emoties apart en losgekoppeld van de huidige situatie, door die te uiten bij God.

      Mochten dit zware emoties zijn, begin dan alleen met verwerken als je weet wat je doet, waar je aan begint en met hulp erbij. Je triggers leren kennen is onderdeel van een genezings- en groeiproces.

      Belangrijke aantekening:

      Heel vaak is het goed om je triggers in de gaten te hebben. Voordat je met de praktijkoefening in hoofdstuk 3 aan de slag gaat, is het belangrijk om je triggerlijst in te vullen, zie bijlage 4. Zo kan je beter grenzen stellen en anticiperen op conflictsituaties.

      1.2.4b Crisisfases

      Sla dit punt over wanneer je geen (zware) crisissen hebt. Dit is alleen nodig als je echt zware crisissen hebt, en dan ook nog het liefst samen met een behandelaar. Dus wanneer je in fases terechtkomt waarbij je jezelf naar het leven staat, of jezelf helemaal verliest in een psychose bijvoorbeeld, zware depressies, dissociaties (bepaalde gedachten, emoties, waarnemingen of herinneringen, die buiten het bewustzijn worden geplaatst, tijdelijk niet 'oproepbaar' zijn of minder samenhang vertonen) of controleverlies over het lichaam, zoals ongecontroleerd trillen.

      Breng ook eventueel je crisisfases in kaart

      Wat gebeurt er in stappen als je naar een crisis toegaat? Omschrijf dus zelf de verschillende fasen zoals jij die ziet. Een fase wordt bepaald door een bepaalde heftigheid.

      Welke fasen heb jij en wat kan je per fase er aan doen om die te stoppen? Wat zijn de kenmerken van een fase? Herkennen is van cruciaal belang om vroegtijdig een naderende crisis te stoppen.

      Een crisisdiagram is als bijlage 5 toegevoegd. Een dergelijk schema kan ook beschreven worden als een crisissignaleringsplan. Dat wil zeggen in termen van gedrag wat veel herkenbaarder kan werken: