Шигырьләр / Стихи (на татарском языке). Акмулла

[378] Имам Әгъзам вафат булган¹³⁺.

      Әсәре асыл сүзнең балдай татыр[379],

      Бол җирдә күңел куркак – телем батыр;

      Ак җаны нахак көйгән бичараңыз

      Акырын кыйсса кылып[380] сулкылдатыр.

      Бәндәне ризык дигән кыймылдатыр,

      Сачелгән ризкы булса, җөреп татыр;

      Һәр бәндә күрәсене күрмәй калмас —

      Кирәк солтан булсын, кирәк – император!

      Таусылды кайгы менән гакыл, хатер[381],

      Эчемдә кайгы-хәсрәт тулып җатыр;

      Сөйтеп[382] җатып, Акмулла¹⁴⁺ бичараңыз

      Тирәндәй әйләндереп сүз кузгатыр.

      Бер каза күрмәенчә адәм тасыр[383],

      Бәндәнең каза дигән күңлен басыр;

      Җимәйтен[384] баурсакды Акмулла идем,

      Чәйнәймен кара нанды кашыр-кашыр[385].

      Салдатлар кич булганда куйдай камай,

      Җабады малдай кылып, санай-санай;

      Үләрем исемдә иде, бол истә юк,

      Каза җитсә, бирәде икән җәббар Ходай[386].

      Саргайдым тирәзәдән карай-карай,

      Зарыгып чыдамайды, тәтте җанай[387].

      Исәнгилде, Батучка¹⁵⁺ остаз булып,

      Акмулла хурлык күрде талай-талай[388].

      Җабыкдым кайгы менән уйлай-уйлай,

      Бол җирдә һич берәүгә сүзем сыймай.

      Казага гариб бәндә[389] чыдайды икән, —

      Залимләр Акмулланың җанын кыйнай.

      Ачы икән мәзлүм булып калган көнай.

      Коръәндә залимлекдән тыйган Ходай;

      Кылганы Исәнгилде искә төшсә,

      Җылаймын ике күздән җасым тыймай[390].

      Күп иде мине дошман табалаган,

      Чыгарган төрле үсәк[391], җала җаман;

      «Җук, дигән, хакка зәуаль» бер мәкаль бар,

      Хакъ әсәде – бер Ходаем аралаган[392].

      Мәгънәләп инде әйтәем, кара маган[393]!

      Лаикъсыз яхшы сүзгә карамаган,

      Язылды кайгы менән, гайб итмәңез, —

      Каскырлар[394] йөрәгемдә җаралаган.

      Күтәрмәйсез туры айтканды[395], надан адәм,

      Борынгы рәсем[396] калган заманадан:

      Дошманга пәйгамбәр дә ярамаган,

      Сары май эт карнына онамаган[397]!

      Һауалы – бу заманда караламан[398],

      Арасын кара чикмән¹⁶⁺ аралаган;

      Тередә күнбәйде икән[399] кара надан,

      Заң[400] куып, шәригатькә карамаган;

      Кылганы бер Ходайга ярамаган,

      Пәйгамбәр сөйләгәнен каламаган[401],

      Йорт бозган үсәкчеләр ярамаган,

      Җылкыны кырчаңгыдай алалаган[402] ¹⁷⁺;

      Адәмдә үсәк менән җала җаман,

      Чебендә – чага торган ара[403] җаман;

      Сөйләсә, сөйләй бирсен кара таган,

      Кусылмас ак маралга[404] кара кабан;

      Карамас гыйлем кадрен кара надан,

      Кара эт тә пәйгамбәргә