ахстаннан кайтып киләләр иде. Турыдан суктырабыз дип, әллә күпме адашып та йөрделәр ул көнне. Сикәлтәле авыл юллары да ярдәм иткәндер, арткы күчәр түзмәде. Рәмилне машинасы белән ташландык хәлгә җиткән бер авылга сөйрәтеп китерделәр. Колонна башлыгы, үзара киңәшкәннән соң, соңгы сүзне әйтте:
– Көн ярымнан без өйдә булабыз. Запчастьлар төяп, механикны җибәрермен. Ә син сүтә тор, каравыллап ят. Соңыннан хакын килешербез. Менә хәзер акча ягы такыррак. Кем уйлаган аны…
Соңгыларын җыештырып, өч йөз сумлап акча таптылар. Авыл читендәге җиргә сеңә башлаган бәләкәй генә өйнең капка төбенә бергәләшеп бардылар. Ишек каккан тавышка булса кирәк, эчтә бала елаган тавыш ишетелеп калды, нәрсәдер даңгыр-доңгыр идәнгә тәгәрәде. Кеше уятырлык чак түгел иде шул әле, шырпы яктысында сәгать алтыны күрсәтте. Ишекне куркынган йөзле, зур кара күзле, яшьрәк кенә хатын ачты. Барысы өелешеп торып калдылар, бригадир белән Рәмил өйгә үттеләр. Мич артында, янган лампочкадан төшкән сүрән генә яктылыкта аягүрә таптанып, әлеге хатын белән килешү төзеделәр. Ул шофёрга ашарга әзерли, кунарга урын бирә, шуның бәрабәренә көн башына ике йөз сум акча алачак. Тик көтәргә, көтәргә риза булса гына. Авыл җирендә ике йөз сум әз акча түгел, әгәр риза булмаса, хәзер борылып чыгып китәләр дә икенче капканы кагалар. Анда аларны кочак җәеп каршы алачаклар.
– Мин риза, риза, – дип ризалашырга ашыкты хатын.
– Килештек, алай булгач, – дип күңеллеләнеп нокта куйды бригадир. Ул үзенең кешеләр белән сөйләшә белүеннән бик канәгать иде.
– Ә син, Рамилька, бер капчык югары сорт онны кояш чыккач та алып кер моңа. Үзең ак күмәч ашап кына ятарсың. Ә хакын көн исәбенә чутларбыз.
Хатын чәй турында сүз кузгаткан иде, чыгарга ашыктылар. Бердән, юл йөреп үз тамакларын үзләре кайгыртырга тәмам өйрәнгәннәр, икенчедән, җиде төн уртасында кеше бимазаларга теләмәделәр. Чыгып баскач, юл аягына дип, берәр тәмәке кабызып тарттылар да хушлаштылар.
– Күңелеңне төшермә, сеңелкәш яшь күренә, ир-ат исе сизелмәде, үзең кара калганын, – дип шаяртты бригадир.
Якын дусты, бер өйдә яшәгән Руслан:
– Әһә, кайтуга җиңгәдән сөенче алам, җилләнеп килеп җитмәсме, – дип, теленә салынды.
Шулай шаулашып-гөрләшеп, уен-көлке сөйләп машиналарына таралдылар. Фаралар кабынды, двигательләр гөрли башлады. Авыр кузгалып, зур фургонлы машиналар караңгылыкка кереп югала тордылар. Бераздан тавышлары да ишетелми башлады. Җиде ят урында ялгыз калган Рәмилгә ямансу булып китте. Шомланып та куйды, кем йөрмәс, товар үтемле. Кырык төрле уйларга чорналып, авыз эчен ачыттыра-ачыттыра, тагын тәмәкесен тартты. Мәңге шулай басып тормассың бит. Авыр сулап ишеккә атлады. Кергәч тавышланмаска тырышып, авырайган итекләрен көчәнә-көчәнә салып, фуфайкасын элде дә хатын күрсәтеп куйган урын өстенә йомарланды. Аруы җиткән булган, күрәсең, онытылып та китте. Бераздан ул гырылдап йоклый иде инде.
Иртән Рәмил хуҗабикәнең кыштыр-кыштыр йөргәненә уянып китте. Иртә иде әле, тәрәзәләр кояш нурларыннан алланган чак. Рәмил күзләрен ачмый ята бирде, аңа ашыгасы түгел, барыр җиренә барып җиткән. Тәнендә бертөрле авырлык сизелде, әллә арыганы бетмәгән, әллә салкын суктырган. Керде, чыкты хуҗабикә, савыт-саба шалтыратты, мичкә якты, чыртлап утын янганы ишетелде. Бераздан өйгә тәмле булып пешкән бәрәңге исе таралды. Уянганын белгертергә тамак кыргалап, Рәмил торып утырды, барыбер йоклап булмас. Ябынып яткан юрганын төргәндәй итте, мендәрне каккалады-суккалады, өй эчен күздән кичерде. Ике-өч җирдән чаршаулар тарттырып бүлгәләнгән өй тавык кетәгеннән чак кына зуррак иде. Идән-түшәм буялмаган, төеп эшләнгән борынгы мич уртага килеп баскан, күз күргән ягында ул йоклаган карават та тәрәзә буенда өстәл бар иде. Башка җиһаз-фәлән күренмәде, стенага эленеп куелган зур көзгене исәпкә алмаганда. Юл йөреп күпне күргән ир гаҗәпләнмәде, йокларга урын бар, өй җылы, тагын ни кирәк? Шул чакта мич буеннан теге хатын башын тыгып карады, мөлаем елмаеп куйды, әйтерсең кадерле кунагы уянган.
– Бик вакытлы уяндыгыз, бәрәңге пешеп чыкты. Хәзер чәй кайный. Менә бу якта юынып алыгыз да.
– Ярый, нәрсә мәшәкатьләнергә, кирәкми иде, – дигән сыманрак сүзләрдән авыз эчендә ботка пешерде. Уңайсызрак иде ят хатын-кыз белән аралашу. Тизрәк тышка атлады, чыга-чыгуга, авызына тәмәкесен алып капты. Коймага терәлеп дигәндәй тукталган машинасы янына чыкты, кабина ишегенең, фургонның бикләрен тикшерде. Зур көпчәкләргә ышыкланып, кече йомышын үтәп куйды. Ахырда кабинасына кереп утырды да, рульгә ике куллап таянып, комсызланып төтен суырды.
Каршында бер урамлы, илле-алтмыш өйле авыл җәелеп ята иде. Яңа күтәрелгән өйләр юк, төзелеш барганы сизелми иде. Киресенчә, ике өйнең берсендә дигәндәй, йә тәрәзәсе юк, йә коймасы авып төшкән. Яшәмиләр дигән сүз инде анысы. Урыслар шулай шул, җиңел холыклы, яшәү авырая башласа, күчмә кошлар төсле китәләр яңа урыннар эзләп. Ә татар, гадәттә, җаны чыкканчы тырмаша туган-үскән урынында, ата-бабайлар нигезе, ди, тагын әллә нәрсәләр… Өч-дүрт көнне ничек үткәрергә монда, хәзердән үк талпына йөрәк туган якларга…
Кабинадан чыкканда, юл капчыгын эләктерде, өстәлгә буш кул белән барып утырмас, иш янына куш булыр. Аш бүлмәсе ягына чыгып баскан иде, хуҗабикә җәһәт кенә