жамиятни биологик модел бўйича кўриб чиқишга эътироз билдиради (қачонки, индивидуал ижтимоий организмнинг «хўжайраси”сифатида қаралса).
Одамларнинг ёки миллий иқтисодиётнинг ҳаракатини ҳам тушуниш мумкин эмас, лекин одамларни ташкил этувчи шахсларнинг ҳаракатлари анча «мақбул тоифадир».
Ижтимоий институтлар (хуқуқ, давлат, дин) социология томонидан шахслар учун аҳамиятли бўлган шаклда ўрганилиши керак. Учинчидан идеал – типик ва эмпирик воқелик ўртасидаги муносабатлар муаммосига дуч келиш мумкин, ҳатто Вебернинг ўзи ҳам бу муаммонинг аниқ ечимига эга эмас.
«Мантиқий утопия» сифатида идеал турни яратишда эмпирик боғликликлар кетма-кет соф мантиқий (идеал) боғланишлар билан алмаштирилади – яъни ҳақиқат инкор қилинади буни идеал типдаги фарқ ва эмпириклик исботлаши керак. Тўғри ҳақиқатан ҳам идеал типик дизайн билан ишлашга биринчи уринишда ажралишнинг аниқлиги йўқолади.
Макс Вебер назарияси ва конструктив назариётчилар ўртасидаги мулоқот.
Архитектура дизайнида идеал типик таҳлилни қўллаш имкониятларини (салоҳиятини) баҳолаш учун мисол сифатида, собиқ СССРда идеал ижтимоий уй учун дизайн ечимларини ишлаб чиқиш бўйича конструктивистларнинг ишларини кўриб чиқишимиз мумкин.
Бу жараёнда Вебернинг 20—30 йиллардиги совет меъморчилиги назариётчилари билан яширин мунозарасини кузатиш мумкин. Олдиндан айтиб ўтиш жоизки, бу мисол фақат унинг мавкуравий ғояси (дастлабки босқичда) билан амалий қизиқиш уйғотади. «Саноат санъати» совет назариётчиларининг фикрича улар ишлаб чиққан утопик шиорлар ижтимоий воқеликнинг ҳақиқий мазмунини ифодалайди, бу уй-жой (коммунал уйлар) ғояларини объектив аҳамиятли (тўғри) деб тасдиқлайди ва шунинг учун эмпирик тарзда амалга оширилади, гигиена ва қулайлик талаблари.
Қаттиқ иқтисодий шартлар босими остида олиб борилган маълум бир курсдан сўнг, догматизм, соддалаштириш, ҳаддан ташқари схемалаштириш ва дизайннинг пасайишига олиб келди.
20 йилларда Россияда янги тарихий ҳамжамият вужудга келди, уни кўп миллатли собиқ Совет Иттифоқи намойиш этди, у мамлакат аҳолиси учун янги турмуш даражаси ва воқеликка муносабатни аниқлади.
«Халқаро меъморчилик» ва штатнинг кескин иқтисодий шароитлари ҳақидаги шиорлар утопик жамиятда янги турмуш тарзининг стандарти бўлишга даъво қиладиган экспериментал объектларни ишлаб чиқишнинг соддалиги ва рационаллигини ривожлантириш йўналишини белгилаб берди. Архитектурадаги аскетизм жамоатчилик фикрини қўллаб-қувватлади, бу эса профессионал доираларда ўз тарафдорлари доирасини кенгайтирди.
Конструктивизм ҳаракатига қўшилганларнинг аксарияти «ишлаб чиқариш санъати”нинг мафкурачилари эди. Улар рассомларни «онгли равишда фойдали нарсаларни яратишга» ундашди ва қулай нарсалардан фойдаланадиган ва фаровон шаҳарда яшайдиган янги уйғун одамни орзу қилишди.
Конструктив назариётчилардан бири Б. Арватов шундай деб ёзган эди:
«…Улар гўзал танани тасвирламайдилар