Эпосы, легенды и сказания

Идегәй. Татар халык дастаны


Скачать книгу

– куш итү.

      111

      Утау – күчмә өй, тирмә.

      112

      Тимер тун – көбә, панцирь.

      113

      Раесы – уе.

      114

      Асу – билгесез, ят.

      115

      Кәмалның углы Киң Җанбай… – тарихи документлар буенча билгеле кеше, Туктамыш ханның вәзире.

      116

      Изү – күлмәкнең ал якасы.

      117

      Садак – ук, җәя сала торган савыт.

      118

      Нар – бер өркәчле дөя.

      119

      Улда, Вылда (Вилдан) – оҗмахта хезмәт күрсәтүче.

      120

      Ат тоту – исем тоту.

      121

      Тамагына алты хат тыгу – төрле тел белү.

      122

      Саба – кымыз йөртә торган зур күн савыт.

      123

      Чүбин аяк ат менгән – (чүбин аяк – агач аяк); бу юллар «аның җеназасы күтәрелер көн җиткән» дигәнне аңлата.

      124

      Субра – «гүзәл җырчы» мәгънәсендә, халык җырчысы. Дастанда җырчының исеме «Хубра» рәвешендә очрый.

      125

      Мөчә – әгъза.

      126

      Чокчыт – яңак сөяге.

      127

      Сыбай – атка атланган кеше.

      128

      Арыш – тәртә.

      129

      Сият – бизәк әйберләре.

      130

      Чапчак – кисмәк.

      131

      Аякчы – кәсә өләшүче. Хан мәҗлесендә хөрмәтле эш саналган.

      132

      Чала бурлы – ак белән кызыл катыш төс.

      133

      Тим Чуар – Идегәй атының исеме.

      134

      Бүз – китән, ак материя.

      135

      Бөйрәк – бөер.

      136

      Күңрәнә биреп – тамак кырып, көйләп.

      137

      Җәбә – җабага, яшь ат яки кыска колаклы ат.

      138

      Тибенге – тир үтмәсен өчен ат белән ияр арасына салына торган күн.

      139

      Канҗага – иярнең арт ягындагы күн капчык.

      140

      Атан – печкән дөя.

      141

      Мыгаю – сыгылу, хәлдән таю.

      142

      Кысрак – бу урында: «бия» мәгънәсендә.

      143

      Кукрай – кук – урай – үләнгә бай җир.

      144

      Суалмас – кипмәс. Ягъни суыктан үләнлек корымый торып, сөте кимемәс.

      145

      Уак – вак.

      146

      Кыдыру – бетергәнче йөрү.

      147

      Самур – җәнлек, кондызның бер төре.

      148

      Тунику – борынгы Монголиядә хакимлек иткән хан.

      149

      Тарун – үги ата.

      150

      Югалчы бала – өйсез, урам баласы.

      151

      Кырсак – шомлы.

      152

      Субратай – Субра атай.

      153

      Өч