Əfsanələr. Группа авторов

görə, İrandan iki qız Heybət adlı bir adamın gəmisi ilə Şıx kəndinə gəlir. Heybət bu qızlara bibi deyərmiş. Bu qızlara hamı hörmət edir, onları ziyarətə gəlirlərmiş.

      Bir müddət keçir, qızlar ölür. Heybət bunların qəbirlərinin üstündə gümbəz tikdirir. Heybət öləndə də onu qızların qəbirlərinin yanında dəfn edirlər. Beləliklə, bura Bibiheybət adlanır.

      ƏSHABİ-KƏHF

      (Naxçıvan)

      Keçmişdə Dağyanus adlı bir adam Ölən şəhərində çoban imiş, başqalarına qoyun otarırmış. Günlərin bir günü onun qulağına bir milçək qonur. Dağyanus milçəyi qovur. Milçək gedib bir oyuğa düşür. Dağyanus oyuğu qurdalayır ki, milçəyi tapıb öldürsün. Görür ki, oyuqda bir yastı daş var. Bu daşın üstündə yazılıb:

      – Bu daşın altı xəzinədir. Hər kəs daşı qaldırıb xəzinəyə girsə, ölər.

      Dağyanus qorxusundan daşı qaldırmır. Ölən şəhərinə gedib, molla Əhmədəli adlı bir nəfərə deyir:

      – Filan yerdə bir yastı daş var, altı xəzinədir. Gedək daşı qaldır, xəzinənin yarısı sənin olsun. Mənim qolum ağrıyır, qaldıra bilmirəm.

      Molla Əhmədəli sevinə-sevinə onun dalınca düşür, oyuğa gedir. Daşın üstünü oxuyur, görür ki, doğrudan da, daşın dalında xəzinə var. Amma yazılıb ki, kim bu daşı qaldırsa, ölər.

      Dağyanus çox bic adam idi. Onu dilə tutub dedi:

      – Əşi, bu yazılana inanmaq olmaz. Daşı qaldır, xəzinəyə sahib dur.

      Molla Əhmədəli əvvəl qorxur. Amma dünya malı şirin olar. Xəzinə onuşirnikləndirir. Qolunu çırmayıb daşı qaldırır. Nə görür: bura böyük xəzinədir, içi ləl, cəvahir və qızılla doludur. Dağyanus da onunla birlikdə xəzinəyə girir. Görür ki, bir qılınc var, üstündə yazılıb "Xəzinəyə ilk girəni bu qılıncla öldürsən, xəzinəyə sahib ola bilərsən". Dağyanus tez qılıncı götürüb Molla Əhmədəlini öldürür. Gecə ikən xəzinəni yığır, varlı adam olur. Az zaman içərisində Naxçıvanda hökmranlığı öz əlinə keçirir, zalım bir padşah olur.

      Dağyanus hər yerə elan edir:

      – Allah mən özüməm. Sizin tanıdığınız allahı tanımıram.

      Dağyanus şahın zülmü ərşə dayanır. Günlərin bir günü Dağyanusun qulağına yenə bir milçək girir. Şah nə qədər çalışır, milçəyi çıxara bilmir. Vəzirə, vəkilə deyir:

      – Başıma döyün, milçək çıxsın.

      Vəzir ona deyir:

      – Şah, sənin ki bir milçəyə gücün çatmır qulağından çıxarasan, bəs niyə özünü allah adlandırırsan?

      Dağyanusun acığı tutur, hamısının boynunu vurmaq əmrini verir. Vəzirlərdən Təmirxan, Müslüm, bir də bir nəfər qaçırlar. Bunların qabağına bir çoban çıxır. Çoban onlardan soruşur: