axı sən heç gülməzdin, mənə bu sirri aç görüm, səbəb nə olub ki, sən gülübsən?
Bəhlul deyir:
– Qardaş, mən sənin pis əməllərinə dözə bilməyib, baş götürüb bərri-biyabanı, şəhərləri, kəndləri gəzirdim, hey fikirləşirdim ki, qardaşın olduğum üçün görəsən məndən də əvəz çıxacaqlarmı?.. Qəssab dükanının qabağından keçəndə gördüm hər heyvanı öz ayağından asıblar. Nəticə çıxartdım ki, demək, sənin cəzanı yalnız sənə verəcəklər. Odur ki, özüm barədə arxayın olub güldüm.
TORPAĞIN SÖZÜ
İki kəndli qonşuluqda yer şumlayırmış. Bir axşam işdən sonra üz-üzə gəlirlər. Kəndlinin biri o birinə deyir:
– Sən mənim torpağımı da öz torpağına qatıbsan!
O biri kəndli də deyir:
– Yox, sən mənim torpağımı oğurlayıbsan!
Onlar o qədər mübahisə edirlər ki, axırı vuruşası olurlar. Bu zaman Bəhlul yol ilə keçirmiş, kəndlilərin dalaşdığını görüb, onların yanına gəlir. Məsələdən halı olub deyir:
– Siz iki addım geri çəkilin, mən torpaqdan xəbər alım, görüm onun bu haqda fikri nədir.
Kəndlilər geri çəkilirlər. Bəhlul əyilib qulağını yerə söykəyir. Bir azdan sonra qalxıb deyir:
– Torpaq deyir ki, onlar yalan danışırlar, mən onların deyiləm, onlar ikisi də mənimdir.
Kəndlilər bir ağızdan deyirlər:
– Bu necə olur ki, biz torpağın oluruq?
Bəhlul deyir:
– Torpaq demək istəyir ki, ey insanlar, siz məndən əmələ gəlibsiniz, sonra da ölüb torpağa qarışacaqsınız, iki qarış yer üstündə nahaq bir-birinizi qırırsınız.
YAVAŞ DANIŞ, İTLƏR EŞİTMƏSİN
Harun-Ər-Rəşid bir gün xörək yediyi vaxt Bəhlul Danəndə yadına düşür, aşpazını çağırıb deyir:
– Bu xörəklərdən bir yaxşı pay düzəlt, apar Bəhlula, heç olmasa, qoy o da bir dəfə dadlı yemək yesin.
Aşpaz xörəklərdən götürüb Bəhlulu axtarmağa gedir. Bir xeyli axtardıqdan sonra onu avara, yiyəsiz itlərin gecələdiyi bir xarabalıqda tapır. Aşpaz xörəkləri ona göstərib deyir:
– Harun-Ər-Rəşid öz dadlı yeməklərindən sənə pay göndərib, gəl ye!
Bəhlul deyir:
– Onu tök, itlər yesin!
Aşpaz təəccüblənib deyir:
– Bəhlul, sən nə danışırsan? Bu, Harunun yediyi xörəklərdəndir.
Bəhlul deyir:
– Ay kişi, yavaş danış, itlər eşitməsin. Əgər eşitsələr ki, xörəyi Harun-Ər-Rəşid göndərib, onda heç biri yeməz.
SƏN DƏ MƏNİM ƏSGƏRLƏRİMDƏNSƏN
Bir gün Bəhlul Harun-Ər-Rəşidin yanına gedirmiş. Yolda onunla rastlaşan vəzirlərdən biri Bəhlulu ələ salmaq üçün deyir:
– Ey Bəhlul, muştuluğumu ver! Əmirəlmöminin səni öküzlərə, eşşəklərə baş sərkərdə təyin eləyib!
Bəhlul halını pozmadan deyir:
– İndi ki, elədir, onda mənə qulaq as, əmrimi yerinə yetir, çünki sən də mənim əsgərlərimdənsən.
MƏBADƏ QATIRÇININ QATIRINI HÜRKÜDƏSƏN
Yayın isti günlərindən birində Bəhlul adəti üzrə karvan yolunun üstündə gül satırmış. Deyilənə görə, hər gülalana bir ağıllı söz deyib yola salırmış. Bəhlul yol üstündə o qədər oturur ki, yorulub yuxusu gəlir. Odur ki, paltarını soyunub başının altına qoyur, çuxasını üstünə salıb bir az gözünün acısını almaq istəyir. Yerə uzanan kimi yuxuya gedir. Elə bu vaxt yolla bir qatır karvanı keçir. Külək Bəhlulun çuxasını üstündən atır. Karvan gəlib onun yanından keçəndə Bəhlul səs-küyə yuxudan ayılır. Görür ki, alt tuman-köynəkdə qalıb, ayağa qalxıb o tərəf-bu tərəfə qaçaraq çuxasını axtarmağa başlayır. Onun bu qəfil hərəkətindən karvan hürkür, bir qarışıqlıq düşür ki, gəl görəsən. Tacirlər qəzəblə Bəhlulun üstünə tökülüşürlər ki, onu döysünlər. Bəhlul görür bu vurhavurda onları başa salmaq çətindir, başlayır qaçmağa, ha qaçır, gizlənməyə bir yer tapmır. Axırda gəlib çatır xəlifənin sarayına, görür ki, sarayın qapısı açıqdır, girir içəri. Bu vaxt xəlifə adamlarını yığıb camaatın şikayətinə baxırmış.
Xəlifə Bəhlulu alt tuman-köynəkdə görüb soruşur:
– Bəhlul, de görüm bu nə haldır düşübsən, hardan gəlirsən?
Bəhlul özünü toxdadıb deyir:
– O dünyadan gəlirəm.
Xəlifə soruşur:
– Xeyir ola, o dünyadan nə xəbər gətirmisən?
Bəhlul deyir:
– O xəbəri gətirmişəm ki, məbadə qatırçının qatırını hürküdəsən!
Xəlifə deyir:
– Bu nə deməkdir? Qatırçının qatırını hürkütsəm, bəyəm nə olar?
Bəhlul deyir:
– Bir gör dalımca nə qədər adam tökülüb gəlir? Bax onda belə olar.
Xəlifə görür, Bəhlulun dalınca o qədər əliağaclı adam tökülüb gəlir ki, əgər Bəhlul onların əlinə düşsə, onu xurd-xəşil eləyərlər.
Xəlifə deyir:
– Bəhlul neyləyibsən ki, onlar səni qovurlar?
Bəhlul deyir:
– Mən onların qatırlarını hürkütmüşəm. Bəs sən nə məşvərət keçirirsən?
Xəlifə deyir:
– Camaatın şikayətlərinə baxıram.
Bəhlul deyir:
– Hə, məsələ aydındır. Deməli, sən də camaatın qatırını hürküdübsən. Mən bircə qatır karvanını hürkütmüşəm, alt tuman-köynəkdə məni qovub öldürmək istəyirlər. Sən isə minlərlə insan karvanı hürküdübsən, gör onda sənə nə eləyərlər!
DAHA MƏNƏ EHTİYAC YOXDUR
Bağdad xəlifəsi bir gün Bəhlulu yanına çağırıb deyir:
– Ay qardaş, bəsdir bu qarğı atı minib o tərəf-bu tərəfə çapdığın. Hamı səni dəli-divanə hesab eləyir. Gəl sənə bir vəzifə verim.
Bəhlul deyir:
– Məni elə işə qoy ki, işimi özgəsi görməsin. Öz işimi özüm görüm.
Xəlifə deyir:
– Onda bu gündən səni bazara darğa qoyuram. Hər gün gedərsən bazara, qayda-qanun yaradarsan, qoymazsan bir kimsə bir başqasını aldatsın. Çəkiyə, haqq-hesaba nəzarət edərsən.
Elə