Янн Мартел

Pi`nin həyatı


Скачать книгу

zooparkı artıq yoxdur. Heyvanların məskunlaşdığı çuxurlar doldurulub, qəfəslər dağıdılıb. Bu gün onun izlərinin qaldığı tək yer, mənim yaddaşımdır.

      Bölüm 5

      Adımla bağlı hekayət bununla bitmir. Əgər sənin adın Bobdursa, “O necə yazılır?” deyə heç kim soruşmur. Amma Piscine Molitor Patel olanda hər şey dəyişir.

      Bəziləri mənim sinqx olduğumu düşünür və adımın P. Sinqx kimi qəbul edir və təəccüblə niyə başımda əmmamə ilə gəzmədiyimi soruşurlar.

      Mən tələbə olanda bir dəfə dostlarımla Monreala getmişdik. Necəsə axşam pizza sifariş etmək mənim öhdəmə düşdü. Dəhşət içərisində düşünürdüm: bax, indi bir fransız da məni ələ salacaq, xəttin o başındakı adam adımı soruşanda dedim:

      “Kimsəm Oyam”. Yarım saat keçdi və “Kim Semoyam” adına iki pizza gətirdilər.

      Bu müşahidə etdiyim bir həqiqətdir ki, biz qarşımıza çıxan insanların təsiri ilə dəyişib elə oluruq ki, bir müddət sonra heç özümüzü də tanımırıq, adımızı da unuduruq. Məsəlçün götürək, Simona çevrilən Pyotr adını, Levi kimi oxunan Matfeyi, Varfolomey adlandırılan Nafanaila, əvvəl İskariot, sonra İyuda adlandırılan Faddey, sonradan Pavelə çevrilən Savl və.s

      İlk “roma qladiatorumla” bir səhər oxuduğum məktəbin həyətində qarşılaşdım, onda cəmi on iki yaşım var idi. Məktəbə yenicə gəlmişdim. Məni görən kimi, onun qalın qafasında bir işıq parıldadı və əli ilə məni işarə edib qışqırdı: Bu da bizim Pissing Pateldir! (fransıca piscine hovuz və ingiliscə pissing işəmək oxşar səslənir – red.)

      Bir anın içində bütün sinif gülüşməyə başladı, gülüşlər ancaq sırayla sinfə keçəndə kəsildi. Üzümdə əzici bir kədərlə sinfə hamıdan axırda daxil olan mən oldum.

      Uşaqlar qəddar olurlar, bu heç kimə sirr deyil. Elə mən də o qəddarlığın qurbanı olmuşdum. Yeri gəldi-gəlmədi, otağın o başından da olsa qulağım eşidirdi dediklərini: “İşəmək gəlir, mağıl bu gün hər yan təmiz idi!” Yaxud: “Üzünü divara niyə çevirirsən? Yoxsa işəyirsən?”. Mən bunları eşidərkən qulaqardına vurub işimi görürdüm amma səs kəsiləndən sonra ağrısı içimdə qalırdı, içim çox acıyırdı buna görə.

      Müəllimlər də məni elə adlandırmağa başlamışdılar. İsti bir gün idi. Səhər tezdən kiçik bir sahə qədər boş olan coğrafiya dərsi, günortaya yaxın Tar (Hindistanda səhra adı) səhrası qədər genişlənmişdi. Elə tarix dərsi də erkən saatlarda canlı görünür, günortaya getdikcə isə yanmış və tozlanmış hala düşür, riyaziyyat dərsi isə əvvəl qayda-qanuna tabe olur, sonra isə xaosa boğulur. Günortadan sonra insanı basan yorğunluqla, boyunlarını və alınlarını burun dəsmalı ilə silən müəllimlər adımın sərinlik və suyla bağlı olduğunu ağıllarına belə gətirmədən məni ələ salmağa davam edirdilər. Çox çətinliklə olsa da onların səslərində nazikləşməni hiss edə bilirdim. Onların dilləri at qamçılayan çapar kimi yorulmuşdu. Adımın ilk hecası olan Pi-ni səlis desələr də, havanın istiliyindən ağızları kömpüklənir, tər onları basır və çətinliklə də olsa sin– kəlməsini işlədə bilirlər. Bunun əvəzinə sidik – demək onlara daha asan gəlirdi və növbəti dəfə adımı çəkmək üçün o qədər enrji sərf etməli olmurdular. Mən əlimi dərsə cavab vemrək üçün qaldıranda, “Sən cavab ver Sidik” ifadəsi ilə qarşılaşırdım. Çox vaxt müəllimlər məni necə çağırdıqlarının fərqində belə olmurdurlar və bəzən istidən ən az müəllimlər qədər əziyyət çəkən tələbələr də buna fikir vermirdi. Nə bir gülüşmə, nə bir lağ eşitməsəm də, təhqir olunduğumu hər zaman hiss edirdim.

      Müqəddəs Cozef məktəbindəki son ilimi, Həzərəti Məhəmmədin Məkkədə çəkdiyi zülümlərə bənzədirəm, allah ona rəhmət eləsin. Eynilə onun Mədinəyə Hicrət etməsi kimi mən də qaçıb canımı burdan qurtarmaq üçün yönümü dəyişməyə qərar vermişdim. Müqəddəs Cozef liseyindən sonra Podşineridə ingiliscə təhsil verən özəl Petit Seminariyasına getdim. Qardaşım Ravi də orda oxuyurdu, hər kiçik qardaş kimi mən də hər kəs tərəfindən sevilən böyük qardaşın izi ilə getmək əziyyətini çəkdim. Ravi Petit Seminairiyasında yaşıdları arasında uğurlu bir idmançı, inanılmaz bir bovlinq oyunçusu, güclü bir topçu, şəhərin ən yaxşı kriket (ağacdan dəyənəklə oynanan top oyunu) komandası olan Kapil Devin kapitanı idi.

      Mən balıq kimi üzsəm də, heç kim mənə fikir vermirdi, insan təbiəti belə qurulub, dənizkənarı xalqlar yaxşı üzgüçülərə diqqət vermir, eynilə dağ xalqları alpinistlərə fikir vermədiyi kimi. Mənsə heç kimin kölgəsinə gizlənmək fikrində deyildim və “Pissing”-dən başqa istənilən bir ad üçün hər şeyə hazır idim. Hətta “Ravinin qardaşı” adına da hazır idim. Bir sözlə mənim çox yaxşı bir planım vardı.

      Mən məktəbə gəldiyim ilk gündən, elə ilk dərsdəcə həmin planı həyata keçirməyə başladım. Mənimlə Müqəddəs Cozef liseyinin başqa tələbələri də oxuyurdular. Dərs bütün məktəblərdə ilk dərs günü necə başlayırsa, həmin qaydalarla yəni şagirdlərin özlərini təqdim etmələri ilə başladı. Biz oturduğumuz sıralara uyğun olaraq özümüzü təqdim etdik.

      –Qapathi Kumar.

      –Vipin Nat.

      –Şamşol Hudxa.

      –Piter Carmarac.

      Müəllim, qısa və ciddi hərəkətlərlə başını yelləyir və jurnalda hər bir adın qarşısına quş qoyurdu. Mən sanki iynənin üstündə oturmuşdum.

      –Acit Ciatson, – məndən dörd sıra aralıdakı uşaq dedi.

      –Sampat Saroja, – məndən üç sıra aralıdakı uşaq dedi.

      –Stenli Kumar, – məndən iki sıra aralıdakı uşaq dedi.

      –Silvestr Navin – düz qarşımdakı uşaq dedi.

      Və budur mənim sıram gəldi. Şeytanın qılçını qırmağın vaxtı çatdı. Mədinə məni gözlə gəlirəm. Mən parta arxasından durub özümü lövhəyə çatdırdım. Müəllim ağzını açmağa macal tapmamış, bir parça təbaşir götürüb yazaraq dedim:

      Mənim adım

      Piscine Molitor Pateldir

      Hamının bildiyi

      -Mən adımın ilk iki hərfini iki dəfə vurğuladım-−

      Pi Patel

      Daha dəqiq olmaq üçün isə, altdan yazdım:

      p = 3,14

      Bunun ardınca böyük bir çevrə çəkib, eynilə həndəsə dərsindəki kimi onun diametrini işarələdim.

      Sinifdə sükut hökm sürürdü. Müəllim lövhəyə baxırdı. Mən nəfəsimi içimə çəkib dayanmışdım.

      Nəhayət müəllim dilləndi:

      – Əla, Pi. Otur. Gələn dəfə cavab vermək istəyəndə, icazə almağı unutma.

      Aydındır, ser.

      O adımın qarşısına bir quş qoydu. Növbədə olan uşaqlar özlərini təqdim etməyə davam etdilər.

      –Mənsur