Damda dəli var. Азиз Несин

qapımızda yalvardığı günlər hələ yadımızdan çıxmayıb.

      Yadın, səfilin gəlib bu torpaqlara yerləşdiyi bəs deyilmiş kimi, bir də qalxıb nəcabətli, şərəfli bir kişi ilə sidik yarışına çıxmağa cəhd edirdi.

      Yaqub bəy hotel tikdirəndə Rza bəy həm hotel, həm də kinoteatr tikdirirdi. Yaqub bəy də ondan geri qalmır, bir kazino, bir də bar tikdirirdi. Biri ipəyirmə fabriki inşa etdirirdisə, o biri toxuma dəzgahları qurdururdu.

      Rza bəy qəsəbədə ilk “Kadillak” maşınını alanda Çakır Yaqub bəy təkcə oğullarına deyil, kürəkənlərinə də “Kadillak” alırdı. İki bəyin qapısının ağzında rəngbərəng, model-model maşınlar yatıb qalırdı.

      Çakır Yaqub bəy son model “Buik” maşını alıb:

      – Onun bütün “Kadillak”larını mənim “Bıyık”ın bir təkərinə dəyişmərəm, – deyə, sağa-sola söz yayınca iş cızığından çıxdı.

      Bu söz Rza bəyin qulağına çatdı.

      – Yolda onun “Bıyık”ını görməyim, əzib keçərəm, Vallah, parça-parça edərəm! – deyə xəbər göndərdi.

      Çakır Yaqub bəy isə:

      – Arxamca danışmasın, ər meydanı buradır, – dedi, – budur, maşınlar ortadadır. Kişi kimi döyüşdürək!

      Bunu eşidən Rza bəy də sözündən qalmadı:

      – Sözündən dönən qəhbədir, döyüşdürək! Sənin “Bıyık”ın mənim “Kadillak”ımın tozunda qalar…

      Çakır Yaqub bəylə Rza bəyin avtomobil döyüşdürəcəyi xəbəri ağızdan-ağıza yayıldı. Məmləkət iki yerə ayrıldı: bir yanda “Kadillak”çılar, bir yanda da “Buik”çilər… Hər iki bəyin adamları öz bəylərinin maşınının qalib gəlməsini istəyirdi, içlərindəsə digər bəyin qalib gəlməsi üçün dua edirdilər.

      Mərcə girənlər, mübahisə edənlər çoxalmışdı.

      – Rza bəy avtomobil döyüşü üçün İzmirdən sürücü sifariş edib, – deyə ortalıqda söz gəzirdi.

      Dəfələrcə maşın aşırmaqdan, harasa çırpmaqdan ötrü məhkumluğu olduğu üçün vəsiqəsi əlindən alınmış izmirli bir sürücü gəldi. Nəşəni çox çəkdiyi vaxt sükanın arxasında yatmaqdan başqa günahı yox idi. Beləsi Rza bəyin daha çox işinə yarayırdı.

      İzmirli sürücü:

      – Maşını yuxulayanda da sürərəm, – deyə öyünürdü.

      Rza bəy sürücüyə dedi:

      – Vurub qabağa keçməlisən. Deşib keçəcəksən… Əzib keçəcəksən! Toza döndər o namussuzu, parçası qalmasın. Nə istəsən verəcəyəm. Ortada şərəfim var. Başa düşdünmü? Şərəfim!

      İzmirli sürücü:

      – Bu işin axırı ölümdür, – dedi, – amma bir halda ki, ortada olan şərəfindir, and olsun, tikəsini sağ qoymaram.

      Çakır Yaqub bəy bir yerli sürücü tapdı. Vaxtilə Rza bəy bu sürücünü şillələdiyi üçün ona qarşı qəzəbli idi.

      Sürücü deyirdi:

      – Yaqub bəy, bu işi mənə burax, Allahın izniylə tozunu göyə sovuraram.

      Bazar günü meydan doldu. Döyüş yeri əvvəldən payalarla, lentlərlə düzəldilmişdi. Rza bəyin “Kadillak”ı uzaqdan görünəndə gurultulu alqış qopdu. “Maşallah! Maşallah!” səsləri ərşə qalxdı. “Kadillak” gəlin kimi çiçəklərlə, rəngbərəng ipək parçalarla, zərli gəlin lentləri ilə bəzədilmişdi. Maşın meydanda ona ayrılmış yerdə dayandı.

      Rza bəy meydanın bir başında, Çakır Yaqub bəy digər başında idi. Çakır Yaqub bəyin sürücüsünü meyxanadan güclə qaldırdıqları üçün gecikmişdi. “Buik”in siqnalı eşidildikdə:

      – Yaşasın Yaqub bəy! – deyə qışqıranlar oldu.

      “Buik” toz qaldıraraq fırtına kimi gəldi, əzilməmək üçün qaçışan camaatın arasından keçib yerini tutdu.

      İki maşının arasında yüz iyirmi addım məsafə vardı. Ortada dayanan hakim havaya bir dəfə atəş açanda sürücülər qaza basacaqdı. Çakır Yaqub bəyin “Buik”i qurbanlıq qoç kimi bəzədilmişdi. Maşının qabaq hissəsinə zərli qoç buynuzu yerləşdirilmiş, arxasına da ərəbcə yazılan “maşallah” lövhəsi asılmışdı. Faraların bir yanına iri göz muncuğu, nal, bir yanına bir baş sarımsaqla, köhnə uşaq başmağının tayı asılmışdı.