ki, bu qərarı verir, amma heç cürə tətbiq edə bilmirəm…
Nə olduğunu soruşmadım. Mənim əvəzimə Məfharət soruşdu. Bəsim ona tərəf çevrilərək cavab verdi:
– Üzümü yumağa qərar vermişəm. Bundan sonra hər gün mütləq üzümü yuyacağam.
Hər səhər bütün vücudunu kolonya ilə silən Bəsimin su qorxusu məni illərlə düşündürmüşdü. Bu hissin altındakı komlpeksin nə olduğunu hələ tapa bilməmişəm.
Bəsim sualına cavab tapa bilməyəcəyinə əmin olsa da, soruşdu:
– Abi, Simeranyada necə yuyunurlar?
Elə bu vaxt Səlmin içəri girdi. Sualı eşitmişdi. Gözlədi. Cavab gəlmədiyini görüncə öz cazibəsini və heç bir kişinin qarşısında dayana bilməyəcəyi təsirini mənim üzərimdə açıq-aşkar sınamaq istədi:
– Dayı, Simeranyanın qızları və sevgiləri haqda danışardınız da, çox xahiş edirəm.
Hələ də özümü karlığa vururdum. Bəsim Səlminə başı ilə məni işarə edərək dedi:
– Bu quyudan ovucla su götürə bilməzsən. Boş yerə özünü yorma. Simeranyanın qızlarını tanımaq istəyirsənsə, “Nəğmələrin nəğməsi”ni oxu. “Çox gözəlsən, sevgilim, çox gözəlsən”… “Gözlərin göyərçinlər kimi…”, “Məni almalarla canlandırın… Mən məhəbbət xəstəsiyəm”. “Sol əli başımın altında olsun, sağ əli ilə isə məni qucaqlasın… Ey! Orşelin qızları! Sizə – ceyranlara və səhra marallarına and verirəm ki, sevgilim istəmədikcə onu yuxudan oyandırmayasınız… Bu gələn sevgilimin səsidir… Budur, dağlar üstündən keçərək, təpələri adlayaraq gəlir…”
Dayandı. Xatırlamağa çalışaraq hafizəsini qurcaladıqdan sonra ilk gəncliyimizdə bərabər əzbərlədiyimiz bir parçanı oxumağa başladı: “Sevgilim ceyrana, yaxud maral balasına bənzəyir… Bax bu dəqiqə divarın arxasında durur… Pəncərədən baxır… Qəfəsdə çırpınır… Çünki artıq qış keçib. Yağışlar da yağmır… Hər yan çiçəyə bürünüb… Budama zamanı yetişib… Hər yerdə qumruların səsi eşidilir. Əncir ağacları tumurcuqlayır.. Üzüm tənəkləri çiçək açıb ətir yayır hər yana… Qalx, ey məhbubəm, Cəmiləm3, gəl… Ey qaya koğuşlarında, uçurumun gizli yerlərində yaşayan göyərçinim… Gəl üzünü görüm, səsini eşidim. Çünki səsin şirin, üzün gözəldir”.
“Dünən gecə az yatmışam. Məsələni hələ də həll edə bilməmişəm. Səkkiz ay əvvəl münasibətlərimizin dərinləşdiyi ilk anlarda sevdiyim rənglər haqqında danışarkən mən yaşılın adını çəkmişdim. “Yaşıl üçün mənim də ürəyim gedir”, – demişdi. Dünən mindiyimiz taksi təzə və gözəl idi. “Kaş ki rəngi yaşıl olmayaydı”, – dedi. Bənövşəyi rəngə nifrət etdiyimi də, gərək ki, xatırlayaydı. Soruşdum: “Bənövşəyi olsaydı, daha yaxşımı olacaqdı?” Tərəddüd etmədən cavab verdi: “Təbii ki…”
“Ya düz səkkiz ay əvvəl yalan söyləmişdi: hissimizin bir olduğu təsəvvürü yaratmaq üçün etmişdi… Ya da dünən yalan söyləyirdi. Hislərimizin bir-birindən qopduğunu hiss etdirib buna görə mənə əzab yaşatmaq üçün. Ya da, həqiqətən də, dəyişmişdi bu zaman ərzində. Birinci və ikinci ehtimal: fəttanlıqdır4. Üçüncü ehtimal isə üsyan. Dördüncü ehtimal yoxdur. Və ən dəhşətlisi də budur ki, bu ehtimalların hamısı pisdir. Eşq məni qarşısında axmaq yerinə qoyan bir səraba çevrilib. Ağlım istiqamətindən qüruruma sancdığı bu bıçağın ağrısı qoymadı ki gözümə yuxu getsin”.
***
“Fəttanlıq… fəttanlıq”…
***
“Bu sətirləri, bəlkə də, sənə göndərməyəcəyəm. Bilməni istədiyim həqiqət önündə məni güldürəcək qədər gəncsən, hər şeyi yanlış anlamağından qorxuram… Sənə içindəki şeytanı kəşf etdirdiyim anlar olur… Rəngarəng işıqlar önündə şeytan kimi qıvrıla-qıvrıla oynayan ifritənin bir bədəni, bir də azadlığının tarixi var…
Bədəni təbiətdir. Azadlığı isə orta əsrlər boyunca yüksək klanlardan gələn sərt təzyiqlərə və şirin təlqinlərə dörd-beş yüz ildən bəri baş qaldırmasıdır. Bu əxlaqsızlıq sənin də fəlakətli sonunu hazırlayır. Bunu sənə xəbər verməyə məcburam, lakin anlamayacaqsan”…
“Sənin üçün məsələ (C…) tayyöründə5 beldən ombaya qədər enən zərif cizgi ilə bağlıdır… Parçanı eyni dərziyə verdiyim zaman buna bir də kupu6 yaradanın şöhrət sirri də qarışır. Bax bu qədər… Şeytanın sənə heyrandır. Bəs mən?
Mən o cizgini dizlərinə, ayaqlarına qədər endirdikdən sonra, bəlkə, zəruri, lakin əskik təkamülün izləri ilə əvvəla beş əsr geriyə, sonra da beş əsr irəliyə doğru uzadıram. Geridə, işıq əsri hesab edilən bir yerdə doğuluşun başlanğıcında sənin sabahkı fəlakətini hazırlayan qaranlıq istiqamətin hərəkət nöqtələrini görürəm. Bu, mənəviyyatın indiki pozğunluğunu hazırlayan axmaq bir təbiətə dönüşün ilk çağlarıdır. Əsrlər sonra – bizim zamanlarda gecələri nura boyayan elektrikin ruhlarımızdakı qaranlığı artıracağını sezə bilməyən bir dövrün iməkləmə illərində bu cizgi hansısa məqsədə çatmaq deyil, qalxma nöqtəsini tapır.
Beş əsr sonraya gəlincə…”
***
“Nə qədər, nə qədər anası… O məşum irsiyyətin bütün xüsusiyyətləri onda davam edir. Koketriyi7 öldürməyən bir eşqin yetərsizliyi anasını məhv etdi… Qızının da axırına çıxacaq… Burnuma böyük fəlakətlərin qoxusu gəlir…”
***
“Dünən səhər yuxunu davam etdirdim. Bu, mənim ayıq halda Seminariyaya ilk gedişim idi… Yataq otağımın eyvanındakı şezlonqa uzanmışdım. Görünməz buludların toranlaşdırdığı bir payız axşamı idi… Çürümüş insan əti rəngində olan göy üzü altında ağac budaqlarının qara ucları zəif əsən küləyin təsiri ilə yırğalanırdı.
Gözlərimi yumdum. Yuxumu yadıma salmağa çalışdım. Özümü yelkənli bir gəmidə gördüm. Bələdçim də yanımda idi. İki tərəfi ağaclıq olan bir dərəyə girmişdik. Bu dəfə daha ağır-ağır irəliləyirdik. Suda və sahildə bizdən başqa heç kim, heç bir canlı məxluq yox idi. Yelkənli gəmimizin heç bir külək və hava cərəyanı olmadan irəliləməsinə heyrət edirdim. Suyu yaran gəminin çıxardığı səsdən başqa heç bir səs eşidilmirdi”.
“Bələdçimin üzünə hələ baxmamışdım. Qadın idimi, kişi idimi, bilmirdim. İçinə girdiyim yeni aləmə uyğunlaşma şərtlərinin səssizlik və hərəkətsizlik olduğunu hiss etdiyim üçün özümü yanımdakı bələdçidən, hətta ağlımdan belə əvvəl ürəyimdə doğulacaq ilhama təslim etmişdim. Hər iki tərəf sıx meşəlik idi. Gündüz olduğu halda havada əbədi bir səhər havası var idi. Ağacların qaraltıları arasında qəribə işıq halında anlaşılmaz işarələr görürdüm. Hava getdikcə açılmaqda idi… Uzaqda Semiranyanın yuxularıma girən limanı göründü. Sağ tərəfdə idi. Ondan əvvəl uzun bir sahil var idi. Lakin bomboş…”
“Bələdçimə baxdım. Qadın idi. Çaşdım.