энг яхши йўли ҳам шу эмасми, ахир?
Шу билан бирга, ўзимнинг улуғвор тасаввур-тушунчаларимни зиғирча бўлса-да, ҳамон асраб қолиш ҳақида, уларгагина хос бўлган ҳақиқатни умидсизликнинг ҳеч бир азоб-уқубатисиз намоён қила оладиган озод, эркин ҳаёт ҳақида, ҳеч қандай уфққа эга бўлмаган умр ҳақида орзу қилаётганимни кечиримли ҳол деб ўйлайман, шундай эмасми?.. Камина мудом шу ҳақда орзу қилиб, ўлимни кутиб яшамоқдаман.
Эҳ, мен уни, ўлимни, ана шу охирги кўнгил қолишини ҳам ҳозирданоқ шундай бир аниқ тасаввур қиламанки!.. Ахир, шуми ўлим дегани ҳали? Сўнгги дамда ўз-ўзимга шундай дейишим турган гап: мана, ниҳоят, унга ҳам етиб келдим! Хўш, ўлим дегани нима, ўзи?..
Майдонга ҳам кечки аёз тушиб қолди, афандим; буни сезиб турибман, ҳе-ҳе! Энди сиз билан хайрлашсам девдим. Adieu6, афандим…
ИВАН БУНИН
(1870 – 1953)
РОССИЯ
Атоқли рус ёзувчиси, шоири ва академиги Иван Бунин 1870 йилнинг 22 октябрида Россиянинг Воронеж шаҳрида дворян оиласида туғилган. Илк шеърий китоби «Шеърлар», «Митиннинг муҳаббати», «Қуёш зарби», «Корнет Елагин иши», «Арсеньев ҳаёти» асарлари ва «Қоронғи хиёбонлар» ҳикоялар туркуми машҳур. Адабиётшунослар Иван Бунинни рус мумтоз адабиётининг сўнгги вакили сифатида баҳолайдилар. Ёзувчи рус адиблари ичида биринчи бўлиб 1933 йили Нобель мукофотига сазовор бўлган. Адиб 1953 йил 8 ноябрда Парижда вафот этган.
Рус тилидан Рустам ЖАББОРОВ таржимаси
«МАДРИД»
Кечқурун у ой нурида Тверь булвари7 бўйлаб бораркан, унга қараб келаётган қизни кўрди. Қиз сайрга чиққандек бемалол қадам босар, енгилроқ кийинган, қўлларини кичикрок муфта ичида беркитиб олган, думалоқ қоракўл телпагини бир томонга қийшайтириб кийганча ниманидир хиргойи қилиб келарди. Яқинлашиб, тўхтаб қолди:
– Сиз менга вақт ажратишни хоҳлайсизми?
У қизнинг кичкина бурнига, кенг ёноқларига, тунда порлаб турган кўзларига, ёқимли табассумига назар солди.
– Нега «йўқ» дейишим керак? Жоним билан.
– Қанча берасиз?
– Кўнгилхушлик учун бир рубль, тўғноғичинг учун яна бир рубль.
У ўйлаб қолди.
– Сиз узоқда турасизми? Узоқ бўлмаса, бораман. Сиздан кейин ҳам ишлашим керак.
– Уйим икки қадам. Мана, Бульвардаги «Мадрид» меҳмонхонасида.
– Ҳа, биламан! Мен у ерда беш марта бўлганман. Бир қиморбоз мени ўша ерга олиб борган. Яҳудий, аммо жуда меҳрибон эди.
– Мен ҳам меҳрибонман.
– Мен ҳам шундай деб ўйлагандим. Сиз ёқимтой экансиз, менга дарҳол ёқдингиз…
– Унда кетдик.
Йўлда ҳамма қизга суқланиб қарарди. «Ниҳоятда ширин қиз!» ўйлади у қизга яширинча тикилиб.
– Бир ўзинг яшайсанми? – сўради ерга қараб бораркан.
– Мен ёлғиз эмасман, биз ҳар доим учаламиз – мен, Мур ва Анеля бирга юрардик. Бирга турамиз. Фақат бугун шанба, уларни приказчиклар олиб кетишди. Мени хоҳлашмади. Уларга