тоҥ муус ирбитэ.
…Ол күн, хаанынан суруллан,
Остуоруйаҕа киирбитэ.
Ол Бодойбо тоҥ буоругар,
Хахсаат халлаан анныгар
Биэс сүүс ньургун доҕор дьоно
Хааҥҥа устан сыттаҕына,
Хааннаах уолан сөҥөн туран
Хабырдык хабырыммыт,
Өлбүт ол дьон ааттарынан
Сахалыы андаҕаммыт.
– Өс-саас! – диэбит, – обот соллоҥ
Батталлаах баай үөрүгэр!..
Ол киһини көрбүт дьоннор:
– Ньукулай этэ, – дииллэр.
Бар дьон сүрэҕин сойуолуур
Ыраахтааҕы буулдьата
Тыҥаан турбут улуу тулуур
Сыабын дьэ алдьаппыта.
Хаайан турбут халыҥ мууһу
Ол күн сүллэр этиҥэ
Хамнаппыта, сайта үһү
Бүтүн дойду үрдүнэн.
Атын буолан төннүбүтэ
Ньукулай ийэ сиригэр:
Кинини кытта кэлбитэ
Ленин модун кырдьыга.
Ол бэйэтэ, сыл-хаар моҥоон,
Оҕонньор аатырдаҕа,
Олорбут дохсун олоҕо
Остуоруйа буоллаҕа.
3
Аҕыс уон сыл кыстык хаарын
Ким кыайан күрдьүө баарай!
Чахчы бааччы кырдьыбыт
Биһиги Ньукулайбыт.
Бассабыык Ньукулай аата
Гражданскай сылларыгар
Кыһыл сэрии тыалын кытта
Уон улууска тарҕанар.
Билиҥҥэ диэри өйдүүллэр
Буденовка хортууһун
Үрүҥнэри титирэтэр
Кыһыл уоттаах сулуһун.
Советскай былаас бастакы
Ыар, тыйыс сылларыгар
Хоһуун ревком сут дьыллары,
Өстөөх өһүөнүн кыайар.
Махтанар дьон кэпсээнигэр
Эн сир аайы истиэҕиҥ
Өстөөхтөрү киэр сиппийэр
Кини тимир миинньигин.
Ол иһин отут сыллаахха
Бандьыыттар, баайдар мустан,
Атыыр бассабыык ааттааҕын
Сайылыырга быһаартар.
– Өлөрөн баран өлүөххэ…
Синэ биир! – Кыыллыы санаа.
Киэҥиэн халааннаах Өлүөнэ –
Көстүбэт нөҥүө мыраан.
Ким да суох кытылга.
Арай
Үөскэ долгун айманар…
Колхоз тэрийэ Ньукулай
Тыынан уҥуор анньынар.
Эмискэ саа тыаһа… иккис…
Ньукулай өйдүүр:
«Кытаат,
Партизан, күүскэ эрдэн ис.
Өстөөх өһүөннүүр буолбаат?»
Эрдиитин булгу ыттылар,
Илиитин бааһыртылар,
Дорҕоонноох сүнньүөх буулдьалар
Тыыны да алдьаттылар…
Эрдиитэ суох тыы долгуҥҥа
Батыллар… Ууну баһар…
Ньукулай тымныы далайга
Аҥаар илиилээх хаалар.
Иҥсэлээх буулдьа дьэ арай
Өр кинини батыһар…
Долгун быыһыгар Ньукулай
Көстүбэт буолар…
– Аһаай!
Өлөрдүбүт! – диэн өстөөхтөр
Өрөгөйдүү куоталлар…
Киэһэ кистээн өтөхтөрүгэр
Көрдөөх остуол тардаллар.
Ким да билбэт ол киһи
Хайтах уҥуор тиийбитин,
Арай билэллэр ол киэһэ
Колхоһун