унда тафаккур қиладиган қавмлар учун оят-белгилар бордир”
“Аллоҳ сизларга ўзларингиздан жуфтлар қилди ва сизларга жуфтларингиздан болалар ва набиралар қилди ҳамда сизларни пок нарсалардан ризқлантирди ”
“У сизларни бир жондан яратган ва ором олсин учун ундан жуфтини яратган Зотдир. Вақтики у жуфтини ўраганида, енгил ҳомиладор бўлди.
Бас, у билан юрди. У оғирлашганда эса, икковлон Раббилари Аллоҳга: “Агар бизга солиҳ (фарзанд) берсанг, албатта, шукр келтирувчилардан бўламиз”, деб дуо қилдилар”
Муқаддима ўрнида
САОДАТ САРОЙИНИ КИМ ҚУРАДИ?
Ассалому алайкум, азизларим! Сизлар билан ғойибона бўлса-да, диллашиш илҳомини берган раббимиз Аллоҳга шукрлар билдирган, биз – умматлари учун бебаҳо маънавий бойлик қолдирган Пайғамбаримиз алайҳиссаломга саломлар йўллаган, сиз – азизларнинг файзли хонадонларингизга доимий ҳаловат тилаган ҳолда сўзимни бошлаяпман. Аллоҳ бу ҳаракатимнинг хайрли оқибатини берсин, омийн!
Ҳар қандай қурилишнинг аввали ва охири бўлиши, сиз, азизларга аён. Энг аввало, “чиройли уй қурсам”, деган ният туғилади. Сўнг ниятни амалга ошириш лойиҳалари яратилади. Кейин пойдевор қўйилади… “Оила”га нисбатан “қуриш” деган сўзни ишлатамиз, яъни “Икки ёш оила қурди”, деймиз. Хўш, бу қуриш нимадан бошланади? Фарзанд туғилганида ота ва онанинг, буви ва буванинг “боламнинг файзли хонадонга куёв (ёки келин) бўлишини кўрайин”, деган умиди билан бошланади. Бу умид туғилган бола билан эгизак, десак ҳам бўлади. Ота-она ҳар иккисини авайлаб-авайлаб вояга етказади. Сўнг совчилар… кейин тўй… Кўпчиликнинг фикрича “оила қуриш” гўё тўй қилишдан бошланади. Дабдабали тўй орзусида кўп ишлар қилинади. Лекин ҳаловатли оила қуриш учун лозим бўлган тарбия унутилади.
Бидъат ва хурофот чодирига ўралган тўй ҳам бўлиб ўтади. Лекин…
Ҳамма гап ана шу “лекин”да.
Барчага маълумки, оилада биринчи келишмовчилик қайнона ва келин орасида чиқади. Сўнг қайин эгачи – келин, кейинроқ қайин сингил – келин ораларида, юмшоқроқ қилиб айтилганда, ғишава бошланади. Афсуски, кўп ҳолларда бу баҳслар биринчи томон ҳисобига ҳал этилади. “Афсуски” дейишим бежиз эмас. Адолат тарозуси бузилгач, гўзал бир оила қасрига дарз кетади. Севиш, ардоқлашни ўрганаётган икки ёшни бир-бирига ишончсизлик кўзи билан қарашга, ҳатто нафратланишга ўргата бошлашади. Хўш, бундай номаъқул ишдан афсусланмаслик мумкинми?
Бу масалада мен келинларимиз томонман. Масалага инсоф юзасидан қарасак, ота-онасининг суюкли ва ардоқли қизи, энди эса қайнота ва қайнонанинг суюмли ва азиз келинида ҳам озгина айб бўлади. “Озгина” дейишимнинг сабаби, келинлар айрим ҳаракатларининг айб эканини ўзлари ҳам билмайдилар. Келин бўлиб тушган хонадонда қадри йўқлигини сезади-ю, маълум вақтга қадар ичидан эзилиб юраверади, ҳатто тушкунликка тушади. Лекин “Нима учун бу оилада қадрим йўқ? Булар ёмонми ё менинг камчилигим борми?” – деган саволга жавоб топишга уринмайди. “Ота-онам оила қуриш одобидан яхши тарбия беришмаган”, деган ҳақиқат эса хаёлига ҳам келмайди.
Фарзандингиз кичкина қизалоқ эканидаёқ келин бўлишни орзу қилганини сезганмисиз? Жажжи дугоналари билан “келин-келин” ўйнашади. Бугун тўйи бўлаётган қизингизнинг дастлабки “келинсалом”ини эслайсизми? Бир, эҳтимол икки ёшида сизнинг ҳарир рўмолингизни олиб “келинсалом” қилиб, катталарнинг олқишини эшитган, бундан қувониб, қайта-қайта салом қилаверган дамларни-чи? Ўшанда “Бахтли келин бўлгин”, деб дуо қилар эдингиз. Қизчалар болалик ўйини туфайли мингларча дуо олишган.
Фарзанд туғилган онда доя “Ўғил (ёки қиз) муборак!” дейиши билан отаона қувончдан Худога шукр айтади. Сўнг қалбида туғилган ширин бир орзу билан яшай бошлайди. Орзу фарзанди билан бирга улғаяди. Фарзандни қандай авайласалар, бу орзуни ҳам авайлайдилар. Қизга биринчи совчи келгандаги онанинг қувончларини тасвирлашга қалам ожиз. Қувонч билан биргаликда қалбига ўғринча мўралаган хавотирни-чи? Бўлажак куёвбола мақталади, қиз борадиган хонадон олқишланади… Лекин “Гаплари ростмикин, йигит солиҳмикин, ёмонларга аралашмаганмикин, онаси қизимни ўз қизидек бағрига олармикин?..” деган ўнлаб хавотирли саволлар онани исканжага олаверади. Қиз келинлик сарпосини кийиб, жонажон уйи остонасидан ҳатлаб ўтганида дадаси кўзда ёш билан дуо қилади. Бу айрилиқ ёшлари эмас, бу бахт илинжидаги муножотнинг покиза акси. Дуодаги йиғи Аллоҳ билан қалбан боғланиш исботидир. Қалбан боғланиш билан ушалган орзу қувончи ҳам зоҳир бўлади. Айни нафасда ота ва она юрагида иккинчи орзу ҳам туғилади.
Биринчи орзуни авайлаш, асраш ота ва онанинг вазифаси эди. Иккинчи орзунинг ушалиши энди фарзандга боғлиқ. Келин бўлиб тушган хонадонда қиз ўзининг чиройли хулқи, ғайрати, хизмати, садоқати ва муҳаббати туфайли қадр пиёласидан бахт шарбатини ичса, бу онда ота-онаси бахт уммонида роҳатланиб сузаётган бўлишади. Аллоҳ кўрсатмасин, агар қиз қадр топмаса, бахт ўрнига хорлик жари ёқасига келиб қолса, ота ва она кўзларига дунё қоронғу бўлиб кўринади. Дўзах азоби бу дунёнинг ўзида бошланиб кетади.
Қиз келинлик либосида, “ёр-ёр” садолари остида